Παρασκήνιο: Πώς κλείστηκε η συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν- “Εκπομπές” σε διαφορετικό μήκος κύματος

Η συνάντησή Μητσοτάκη Ερντογάν εν μέσω εντάσεων που έχουν ανακύψει το τελευταίο διάστημα έχει προγραμματιστεί για το μεσημέρι της Τρίτης, ώρα Νέας Υόρκης. Το ότι τελικά έκλεισε δείχνει, αφενός, ότι και οι δύο ηγέτες ήθελαν να πραγματοποιηθεί αυτή η συνάντηση. Αφετέρου αποτελεί κρίσιμο διακύβευμα το αποτέλεσμά της σε μία σύνθετη γεωπολιτική αναταραχή που πολλαπλασιάζει τη δυναμική των εντάσεων.

Καταρχάς υπήρξαν οι αντικειμενικές δυσκολίες βάσει προγράμματος των δύο ηγετών. Ο Τούρκος Πρόεδρος θα παραμείνει στη Νέα Υόρκη από 21 έως 24 Σεπτεμβρίου και ο Κυριάκος Μητσοτάκης από τις 23 έως τις 26, οπότε και έχει προγραμματιστεί η ομιλία του στη Γενική Συνέλευση.

Από ότι φαίνεται οι αντικειμενικές δυσκολίες ξεπεράστηκαν καθώς Αθήνα και Άγκυρα επιθυμούν να στείλουν μήνυμα ότι η διαδικασία προσέγγισης είναι ζωντανή, κάτι που συμβάλλει στη διατήρηση των «ήρεμων νερών», αλλά συγχρόνως εξυπηρετεί και την προσπάθεια της Τουρκίας να προσεγγίσει την Ε.Ε. αλλά και τις ΗΠΑ.

Οι τελευταίες δύσκολες εξελίξεις

Καταρχάς στο Αιγαίο το τελευταίο διάστημα είναι εμφανές ότι το κλίμα έχει αλλάξει αν και επισήμως οι δυο πλευρές εμφανίζονται συγκρατημένες… Η Αθήνα παρακολουθεί στενά την ανάπτυξη του τουρκικού ωκεανογραφικού «Πίρι Ρέις» για έρευνες στο Αιγαίο, με τον πρωθυπουργό να υποστηρίζει μέσω της συνέντευξής του στον ΑΝΤ1, ότι δεν ανησυχεί για ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου με τη γείτονα.

 Η Τουρκία, ενοχλημένη από την άσκηση ετοιμότητας που διετάχθη αιφνιδιαστικά από τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Στρατηγό Δημήτριο Χούπη, με νέα NAVTEX επαναφέρει το αφήγημα περί αποστρατικοποίησης ελληνικών νησιών. 

Η αντιπαράθεση των δύο χωρών για τους χάρτες του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού αλλά και για τα Θαλάσσια Πάρκα ανέδειξε όλο το πλαίσιο των διαφορών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η αντιπαράθεση αυτή είναι ακόμη σε επίπεδο χαρτών και ανακοινώσεων, όπως στο θέμα της έρευνας για το καλώδιο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου (GSI) εκδηλώνεται και στο πεδίο.

Παράλληλα, η εκδήλωση ενδιαφέροντος από τον αμερικανικό κολοσσό Chevron για τα οικόπεδα νοτίως της Κρήτης αφενός βάζει την Ελλάδα στο ενεργειακό παιχνίδι, αφετέρου ακυρώνει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Επανεκκινούν οι διμερείς διαβουλεύσεις Αθήνα-Τρίπολης για την ΑΟΖ, σε τεχνικό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό, πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνεδρίαση των τεχνικών επιτροπών.

Τελευταίο αγκάθι στις διμερείς σχέσεις, η ρητή δέσμευση της Αθήνας και προσωπικά του Πρωθυπουργού ότι δεν θα ενταχθεί στο πρόγραμμα SAFE των 150 δισ. για τον πανεξοπλισμό της Ευρώπης, όποια χώρα απειλεί με πόλεμο τα κράτη-μέλη. Και μάλιστα εχει δηλώσει ότι θα θέσει το θέμα της άρσης του casus belli στον τούρκο πρόεδρο.

Το ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον

Η συνάντηση γίνεται σε ένα εξαιρετικά βεβαρημένο διεθνές περιβάλλον με τους πολέμους σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή όχι μόνο να μην παρουσιάζουν ύφεση αλλά να κλιμακώνονται.

Ο Ερντογάν, σε αυτή τη Γενική Συνέλευση, θα εμφανιστεί ως ο ηγέτης που εκφράζει όχι μόνο τον μουσουλμανικό κόσμο αλλά και την παγκόσμια κοινή γνώμη και δεν διστάζει ούτε φοβάται να υποστηρίξει τους Παλαιστίνιους και να αναδειχθεί ως ο μεγαλύτερος και σκληρότερος επικριτής του Ισραήλ. Σαφής η επιδίωξή να επιβεβαιώσει ότι η Τουρκία, παρά το ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ, αποτελεί μια περιφερειακή δύναμη που μπορεί να πατά τόσο στη Δύση όσο και στην Ανατολή.

Η Ελλάδα έχει κρατήσει ισορροπημένη στάση, που αποτυπώθηκε και στη στάση της στη Γενική Συνέλευση και στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ενώ αντιθέτως ο Ερντογάν στρέφεται εναντίον του Ισραήλ, θεωρώντας μάλιστα όσους δεν ακολουθούν τη δική του γραμμή ως «συνενόχους σε γενοκτονία».

Αντίθετα στο ουκρανικό η Αθήνα έχει ξεκάθαρες γραμμές κατά της ρωσικής εισβολής ενώ η Τουρκία διατηρεί μια ισορροπημένη στάση με γέφυρες και στις δύο πλευρές και με διάθεση ειρηνοποιού.