Candidozyma auris: Ελληνική μελέτη δείχνει ότι περισσότεροι από 8 στους 10 ασθενείς μπορεί να χάσουν τη μάχη

Μια πρόσφατη ελληνική μελέτη εξέτασε 96 ενήλικες ασθενείς στο Νοσοκομείο Ρίου, οι οποίοι προσβλήθηκαν από καντινταιμία με τον υπερμύκητα Candidozyma auris (παλαιότερα γνωστός ως Candida auris), μεταξύ Ιανουαρίου 2019 και Ιουνίου 2024. Διαπιστώθηκε εξαιρετικά υψηλή θνησιμότητα — 87,23% — ειδικά όταν υπήρχε συν-λοίμωξη από βακτήρια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά (MDR).

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς με συν-λοίμωξη είχαν σημαντικά χειρότερα αποτελέσματα: η θνησιμότητα σε αυτές τις περιπτώσεις ήταν 87,23% σε σύγκριση με 61,22% στους ασθενείς με καντινταιμία χωρίς συσχετιζόμενη βακτηριακή συν-λοίμωξη.

Επιπλέον, η ύπαρξη κεντρικού φλεβικού καθετήρα αποτέλεσε τον μόνο παράγοντα που συσχετίστηκε σημαντικά με τη συν-λοίμωξη από βακτηριακή MDR λοίμωξη.

Άλλοι παράγοντες που συσχετίστηκαν με μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου ήταν:

• υψηλότερος δείκτης συννοσηρότητας Charlson
• χρήση μηχανικού αερισμού

Οι μελετητές καταλήγουν ότι απαιτούνται ισχυρά μέτρα πρόληψης, επιτήρησης και έγκαιρης ταυτοποίησης, ώστε να περιοριστεί η εξάπλωση του C. auris και των βακτηριακών MDR λοιμώξεων στα νοσοκομεία.

Η εξάπλωση στην Ευρώπη και οι προκλήσεις

Τα ελληνικά στοιχεία έρχονται να προστεθούν σε μια ευρύτερη εικόνα στην Ευρώπη (σύμφωνα με έρευνα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων – ECDC) όπου ο C. auris εξαπλώνεται με ταχύ ρυθμό:

• Μεταξύ 2013-2023, στις χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ, αναφέρθηκαν περισσότερα από 4.000 κρούσματα λοιμώξεων ή αποικισμού με C. auris.
• Το 2023 σημειώθηκε νέο ρεκόρ με 1.346 κρούσματα μόνο εκείνη τη χρονιά, από 18 χώρες.
• Οι χώρες με το υψηλότερο φορτίο είναι η Ισπανία (με ~1.800 κρούσματα), ακολουθούμενη από την Ελλάδα (~852), την Ιταλία (~712), τη Ρουμανία και τη Γερμανία.
• Επιπλέον, η C. auris έχει φτάσει σε κατάσταση περιοχικής ενδημίας σε μερικές χώρες — δηλαδή πλέον δεν είναι δυνατό να ξεχωρίζουν καθαρά επιδημικά επεισόδια από συνεχή εξάπλωση εντός νοσοκομείων και περιοχών.

Μήνυμα κινδύνου από το Νοσοκομείο Ρίου: Τι δεν πρέπει να αγνοηθεί

Η μελέτη στο Ρίο κάνει σαφές ότι:

1. Ο συνδυασμός C. auris και βακτηρίων ανθεκτικών στα αντιβιοτικά αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο θανάτου.
2. Εξοπλισμός, όπως ο κεντρικός φλεβικός καθετήρας, πρέπει να αντιμετωπίζεται με αυστηρές διαδικασίες φροντίδας και προσοχής.
3. Η παρουσία μηχανικού αερισμού και σοβαρών υποκείμενων νοσημάτων (υψηλή συννοσηρότητα) κάνουν την κατάσταση πιο επικίνδυνη.

Πρακτικά μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα

Με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία και τις οδηγίες φορέων όπως το ECDC και CDC, τα παρακάτω μέτρα κρίνονται απαραίτητα:

• Έγκαιρη και ακριβής ταυτοποίηση: εργαστήρια που διαθέτουν τις απαραίτητες μεθόδους (π.χ. μοριακές τεχνικές) ώστε να διακρίνουν το C. auris από άλλα είδη.
• Ενίσχυση επιτήρησης: εθνικές και νοσοκομειακές δομές που καταγράφουν αποικισμό και λοιμώξεις, όχι μόνο τα συμπτωματικά περιστατικά.
• Απομόνωση και μέτρα επαφής: χρήση προστατευτικού ρουχισμού (γάντια, ποδιές), απομόνωση των ασθενών όταν είναι δυνατόν, καθαρισμός και απολύμανση δωματίων, εξοπλισμού και επιφανειών με καθαριστικά και απολυμαντικά κατάλληλα για C. auris.
• Εκπαίδευση προσωπικού ώστε να τηρούνται τα πρωτόκολλα και να αναγνωρίζονται έγκαιρα οι πιθανές λοιμώξεις ή αποικισμοί.
• Διαχείριση φλεβικών καθετήρων και άλλων εισαγόμενων ιατρικών συσκευών με απόλυτη ασφάλεια, γιατί φαίνεται ότι η χρήση τους συνδέεται με μεγαλύτερο κίνδυνο συν-λοίμωξης.

Γιατί πρέπει να προβληματιστούμε (και να δράσουμε)

• Η θνησιμότητα στους ασθενείς με C. auris και βακτηριακές MDR λοιμώξεις στο Ρίο υπερβαίνει το 87%, δηλαδή από 9 στους 10 ασθενείς σε αυτές τις συνθήκες, οι πιθανότητες να επιβιώσουν είναι πολύ περιορισμένες.
• Όπως δείχνουν τα ευρωπαϊκά δεδομένα, η εξάπλωση του μύκητα είναι ήδη ευρεία και αυξανόμενη — αν δεν προληφθεί, θα δημιουργήσει μεγαλύτερα κύματα επιδημίας εντός νοσοκομειακών μονάδων.
• Οι πόροι και οι δομές πρόληψης και ελέγχου λείπουν σε πολλές περιοχές — επιδημιολογική επιτήρηση, δυνατότητα γρήγορων διαγνωστικών τεστ, εξειδίκευση προσωπικού.

Τι πρέπει να κοιτάξει η πολιτική υγείας

Η μελέτη του Ρίου λειτουργεί ως συναγερμός: οι αρμόδιοι φορείς πρέπει να κινηθούν γρήγορα και αποφασιστικά. Δεν αρκεί να έχουμε γνώση του προβλήματος, χρειάζεται να εφαρμοστούν τα μέτρα που γνωρίζουμε ότι δουλεύουν.

• Εθνικό σχέδιο ελέγχου του Candidozyma auris με καθορισμένους στόχους (μείωση θνησιμότητας, αποικισμού, συν-λοίμωξης).
• Επένδυση σε εργαστηριακές υποδομές και εκπαίδευση προσωπικού.
• Νομοθετική ή κανονιστική υποστήριξη για υποχρεωτικό μοριακό έλεγχο και επιτήρηση, όπου χρειάζεται.
• Διαφάνεια και δημοσιευμένα στοιχεία — ώστε να βλέπουν όλοι πού υπάρχουν κρούσματα, ποια νοσοκομεία αντιμετωπίζουν πρόβλημα, και ποιες παρεμβάσεις αποδίδουν.

Με δεδομένα όπως αυτά της μελέτης στο Ρίο αλλά και τα αυξανόμενα στοιχεία σε επίπεδο Ευρώπης, η λοίμωξη από τον Candidozyma auris είναι μία από τις σοβαρότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα το ελληνικό αλλά και το ευρωπαϊκό σύστημα υγείας. Η πρόληψη δεν είναι πολυτέλεια, είναι αναγκαιότητα.