Το μετέωρο βήμα του Μακρόν και η βαθιά κρίση στη Γαλλία

Σε αντίθεση με τις πενήντα ημέρες που έκανε για να αποφασίσει τον διορισμό του Μισέλ Μπαρνιέ στην θέση του Πρωθυπουργού του και τις οκτώ μέρες που του πήρε για να τον αντικαταστήσει με τον Φρανσουά Μπαϊρού, ο Πρόεδρος Μακρόν έσπευσε να κλείσει την παρένθεση της κυβέρνησης του τελευταίου μέσα σε λιγότερο από 24 ώρες. Λες και βιαζόταν να κερδίσει τον χαμένο χρόνο παίρνοντας το αίμα του πίσω για το γεγονός ότι πριν από εννιά ολόκληρους μήνες είχε ενδώσει στον εκβιασμό που του έκανε ο Μπαϊρού, υποχρεώνοντας τον να δώσει σε εκείνον την θέση που από τότε προόριζε για τον Σεμπαστιέν Λεκορνί, τον πιστό του υπουργό Άμυνας και στενό οικογενειακό φίλο.

του Γιώργου Σεφερτζή*

Πολύ περισσότερο που με τον Μπαϊρού εκτός από χρόνο ο Μακρόν έχασε μερικές ακόμα μονάδες στο δείκτη πολιτικής εμπιστοσύνης χωρίς μάλιστα να παραχθεί εν τω μεταξύ ένα οποιοδήποτε αποτέλεσμα που να δικαίωνε εκ των υστέρων την επιλογή του.

Προφανώς η ταχύτητα με την οποία έσπευσε να υποδείξει τον αντικαταστάτη του προηγουμένου πρωθυπουργού του δεν ήταν τυχαία. Το ίδιο γρήγορα είχε κινηθεί και στις αρχές Ιανουαρίου του 2024, όταν αποφάσισε να κάνει τον μέχρι τότε υπουργό Παιδείας Γκαμπριέλ Ατάλ τον νεότερο (34 ετών) Πρωθυπουργό της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας. Βέβαια ο Αττάλ δεν ανήκε, όπως ο Λεκορνί, στον κύκλο των στενών οικογενειακών φίλων. Ήταν, όμως, όπως και εκείνος, ένας από τους πιο στενούς και παλαιότερούς συνεργάτες του. Είχε βρεθεί στο πλευρό του Μακρόν από τις πρώτες κιόλας ημέρες της ίδρυσης του «Εμπρός για τη Δημοκρατία», της παράταξης με την οποία ο σημερινός πρόεδρος σάρωσε στις εκλογές του 2017 για να εγκατασταθεί στον προεδρικό θώκο της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας ως ανανεωτής των θεσμών της.

Από τις ουκ ολίγες εναλλακτικές επιλογές που είχε στη διάθεσή του ενόψει της αντικατάστασης του Μπαϊρού, είναι χαρακτηριστικό ότι ο Μακρόν προτίμησε διορίζοντας τον Λεκορνί στην θέση του Πρωθυπουργού να παραμείνει και πάλι εντός της confort zone που τον έκανε να νιώθει πιο οικεία, αγνοώντας εμμονικά την ανάγκη συγκατοίκησης με έναν διαφορετικής κομματικής προέλευσης Πρωθυπουργό, που ίσως τον υποχρέωνε να μοιραστεί τις υπερεξουσίες του, αλλά τουλάχιστο θα είχε περισσότερες πιθανότητες να πετύχει συμβιβασμούς εντός της Εθνοσυνέλευσης και να σταθεροποιήσει τις ούτως ή άλλως ιδιαίτερα εύθραυστες κοινοβουλευτικές και κοινωνικές ισορροπίες διευρύνοντας τις πολιτικές του συμμαχίες.

Έτσι όμως η Γαλλία, που από προχθές είδε την πιστοληπτική της ικανότητα να υποβαθμίζεται από τον οίκο Fitch, κάνει ένα ακόμα βήμα προς την άβυσσο που θα αποκαλυφθεί σε περίπτωση που η ήδη σοβούσα πολιτική κρίση μετατραπεί σε καθεστωτική, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πλήρη αποσταθεροποίηση της χώρας και κατ’ επέκταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο λόγος είναι απλός. Διορίζοντας στο αξίωμα του Πρωθυπουργού κάποιον που η κοινή γνώμη θεωρεί ότι όχι μόνο ταυτίζεται με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αλλά ότι πολύ περισσότερο αποτελεί ένα ολόγραμμα του, στην ουσία καταργείται μια από τις σημαντικότερες πρόνοιες του συντάγματος της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας, που ήταν να λειτουργεί ο εκάστοτε Πρωθυπουργός ως κυματοθραύστης που προστατεύει τον εκάστοτε Πρόεδρο της Δημοκρατίας από τις τριβές της εφαρμογής επιβαλλόμενων αλλά όχι ιδιαίτερα δημοφιλών αποφάσεων.

Το μέγεθος του ρίσκου που ανέλαβε έτσι ο Μακρόν αποκαλύφθηκε ακαριαία. Από την πρώτη δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά τον διορισμό του Λεκορνί προέκυψε ότι η μεγάλη πλειοψηφία των Γάλλων (το 66%) δεν τον εμπιστεύεται. Πρόκειται για μια πρωτοφανώς αρνητική επίδοση για Πρωθυπουργό της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας. Πόσο, λοιπόν, εύκολο θα είναι κατόπιν αυτού να τον εμπιστευθεί η Εθνοσυνέλευση; Διαθέτει, άραγε, τέτοιες διαπραγματευτικές ικανότητες και τόσο ευρηματικές προτάσεις που να κάνει ευμενέστερους τους κακούς οιωνούς που εμφανίστηκαν με την έναρξη της θητείας του;

Μένει ίσως να φανεί τι ακριβώς εννοούσε χθες όταν μίλησε για την ανάγκη μιας ρήξης με τις πολιτικές του παρελθόντος. Προφανώς δεν συμπεριλαμβάνει σε αυτό το παρελθόν και τα οχτώ χρόνια της απόλυτης κυριαρχίας του Μακρόν. Αν, όμως, είναι έτσι, η πορεία του θα είναι κατά πάσα πιθανότητα προδιαγεγραμμένη. Μόνο που αυτή τη φορά από την πτώση της κυβέρνησής του ο πρώτος που θα πληγεί θα είναι ο ίδιος ο Πρόεδρος Μακρόν. Θα του είναι πολύ δύσκολο να επιβιώσει αρνούμενος να παραιτηθεί, όταν μια ακόμα κυβέρνησή του θα έχει καταρρεύσει παταγωδώς θέτοντας εν αμφιβάλω όχι μόνο την ανθεκτικότητα του πολιτικού του χώρου, αλλά και την βιωσιμότητα της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας.

Μα ακόμα και αν μετά ταύτα ο Μακρόν καταφέρει να κρατηθεί στον προεδρικό θώκο, πίσω του θα έχει αφήσει το στίγμα ενός Προέδρου που, ενώ εμφανίστηκε στο πολιτικό προσκήνιο ως μάγος του χρηματοπιστωτικού συστήματος, απέρχεται με τα … «δώρα» που έφερε να αποδεικνύονται άδωρα, αφού επί των ημερών του οι υπερπλούσιοι έγιναν πλουσιότεροι , η γαλλική οικονομία υπερχρεώθηκε, το πολιτικό σύστημα απαξιώθηκε, η γαλλική κοινωνία βρέθηκε στα πρόθυρα νευρικής κρίσης και η γαλλική Ακροδεξιά επωφελήθηκε ανερχόμενη ως η λυτρωτική δύναμη που προορίζεται να σώσει την πατρίδα της Γαλλικής Επανάστασης από την προϊούσα εθνική παρακμή.

*Ο Γιώργος Σεφερτζής είναι σύμβουλος στρατηγικής και επικοινωνιολόγος, γνωρίζει πολύ καλά τη γαλλική πολιτική σκηνή και αρθρογραφεί τακτικά στο KREPORT, απ΄ όπου είναι και το παραπάνω άρθρο.