Ρωσικά drones… “σκορπίζονται” στην Ευρώπη- Πόσα περιστατικά έχουν καταγραφεί-Οι αντιδράσεις των χωρών

Η είσοδος δεκάδων ρωσικών drones στον εναέριο χώρο της Πολωνίας και η άμεση κινητοποίηση του ΝΑΤΟ σηματοδοτούν μια επικίνδυνη κλιμάκωση στην καρδιά της Ευρώπης, λίγες ώρες πριν από την έναρξη των στρατιωτικών ασκήσεων «Zapad-2025» στη Λευκορωσία. Η Βαρσοβία, που έχει ήδη αναλάβει την πρωτοβουλία για την ενίσχυση των ανατολικών συνόρων της Συμμαχίας, ανακοίνωσε την αποστολή 40.000 στρατιωτών προς τα σύνορα με τη Λευκορωσία και τη Ρωσία, σε μια επίδειξη ισχύος που υποδηλώνει πως η περιοχή βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού.

Σπύρος Σιδέρης

Το νέο αυτό επεισόδιο δεν είναι μεμονωμένο· αποτελεί συνέχεια μιας σειράς περιστατικών με πτώσεις drones και πυραύλων σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία το 2022, αποκαλύπτοντας την αδυναμία της ηπείρου να απομονωθεί από τις συνέπειες της σύγκρουσης.

Κινητοποίηση στην Πολωνία

Ο υφυπουργός Άμυνας της Πολωνίας, Τσεζάρι Τομτσίκ, δήλωσε ότι η ανάπτυξη στρατευμάτων συνδέεται τόσο με την προετοιμασία για τα γυμνάσια «Zapad-2025» όσο και με την πρόσφατη παραβίαση του πολωνικού εναέριου χώρου από 19 drones.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η Βαρσοβία θεωρεί πως «έτσι ξεκίνησε και ο πόλεμος στην Ουκρανία», με την κάλυψη μεγάλων στρατιωτικών ασκήσεων που εξελίχθηκαν σε εισβολή. «Στις επόμενες ημέρες στα σύνορα θα βρίσκονται περίπου 40.000 στρατιώτες μας», τόνισε, επισημαίνοντας ότι η προετοιμασία είχε ξεκινήσει εδώ και μήνες.

Η Πολωνία έχει πλέον εξελιχθεί σε κεντρικό πεδίο αναχαίτισης υβριδικών επιθέσεων, με την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ να ανακοινώνει ότι «τεράστιος αριθμός ρωσικών drones» διέσχισε τα σύνορα. Σύμφωνα με πληροφορίες, η επιχείρηση αναχαίτισης κόστισε στο ΝΑΤΟ τουλάχιστον 1,2 εκατ. ευρώ, καθώς απαιτήθηκε η απογείωση μαχητικών τεσσάρων χωρών.

Η στάση της Γερμανίας και η ενίσχυση του ΝΑΤΟ

Η Γερμανία ήταν από τις πρώτες χώρες που αντέδρασαν, ανακοινώνοντας την ενίσχυση της αεροπορικής αστυνόμευσης πάνω από την Πολωνία και την αύξηση της στρατιωτικής παρουσίας της στον ανατολικό τομέα της Συμμαχίας.

«Πέρα από τις ήδη υπάρχουσες δεσμεύσεις στις χώρες της Βαλτικής και στην Πολωνία, η κυβέρνηση θα διευρύνει τη συμμετοχή της», δήλωσε εκπρόσωπος του Βερολίνου.

Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, επιβεβαίωσε ότι τα συμμαχικά αεροσκάφη επιχείρησαν συντονισμένα για την εξουδετέρωση των drones, χαρακτηρίζοντας την επιχείρηση «παράδειγμα συλλογικής άμυνας σε πραγματικό χρόνο».

Η αναφορά του εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο της Συμμαχίας που βλέπει το ανατολικό της σκέλος ως το πιο ευάλωτο σημείο απέναντι στη Μόσχα.

Το μοτίβο των πτώσεων drones στην Ευρώπη

Η πρόσφατη παραβίαση στην Πολωνία δεν αποτελεί εξαίρεση. Σύμφωνα με έρευνα του ρωσικού αντιπολιτευόμενου μέσου «Verstka», από τον Φεβρουάριο του 2022 έως σήμερα έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 56 περιστατικά πτώσης drones και πυραύλων σε εννέα ευρωπαϊκές χώρες. Τα στοιχεία δείχνουν μια συνεχή αύξηση: 7 περιπτώσεις το 2022, 16 το 2023, 17 το 2024 και ήδη 16 στους πρώτους εννέα μήνες του 2025.

Η Ρουμανία είναι η χώρα που έχει δεχθεί το μεγαλύτερο βάρος, με 20 περιστατικά. Από ένα το 2022, επτά το 2023 και το 2024 αντίστοιχα, και πέντε το 2025, με το πιο πρόσφατο να σημειώνεται τον Ιούλιο όταν βρέθηκαν συντρίμμια σε παραλία του παραθαλάσσιου θέρετρου Εφόριε Σουντ. Η Ρουμανία, μέλος του ΝΑΤΟ και άμεσος γείτονας της Ουκρανίας, αντιμετωπίζει το ζήτημα με αυξημένη ανησυχία, ενώ έχει καλέσει επανειλημμένα τους συμμάχους της για πρόσθετα μέτρα προστασίας.

Η Μολδαβία, αν και εκτός ΝΑΤΟ, έχει καταγράψει 15 περιπτώσεις πτώσης συντριμμιών. Μόνο τον Φεβρουάριο του 2025 εντοπίστηκαν κομμάτια drones σε τέσσερα διαφορετικά σημεία της χώρας σε μία νύχτα. Η κυβέρνηση του Κισινάου καταγγέλλει συχνά ότι η Μόσχα εργαλειοποιεί την εναέρια απειλή για να προκαλέσει αποσταθεροποίηση στο εσωτερικό.

Η Λευκορωσία, στενός σύμμαχος της Ρωσίας, έχει καταγράψει έξι περιστατικά πτώσης drones, με το πιο πρόσφατο τον Ιούλιο στο Μινσκ, όταν ένα drone έπεσε πάνω σε αυτοκίνητο προκαλώντας έκρηξη. Παρά την προσέγγιση με τη Μόσχα, το γεγονός αποδεικνύει ότι ούτε η ίδια η χώρα-σύμμαχος μένει αλώβητη.

Η Πολωνία μετρά επίσης έξι περιστατικά, εκ των οποίων το πιο σοβαρό ήταν τον Νοέμβριο του 2022 όταν ουκρανικός πύραυλος κατέπεσε στο χωριό Πρζεβοντόφ, σκοτώνοντας δύο πολίτες. Το γεγονός είχε τότε προκαλέσει έντονη ανησυχία για πιθανή εμπλοκή του ΝΑΤΟ.

Η Βουλγαρία έχει καταγράψει τέσσερα περιστατικά, ενώ Λιθουανία, Κροατία, Λετονία και Εσθονία είχαν μεμονωμένα συμβάντα. Ενδεικτικό είναι ότι τον Μάρτιο του 2022 στην Κροατία ένα drone τύπου Tu-141 έπεσε στο Ζάγκρεμπ, προκαλώντας ζημιές σε κατοικημένη περιοχή και σοβαρά ερωτήματα για την ανεπάρκεια της αντιαεροπορικής άμυνας.

Οι ευρωπαϊκές αντιδράσεις

Οι αντιδράσεις των χωρών που βρέθηκαν αντιμέτωπες με πτώσεις drones ποικίλλουν. Η Ρουμανία υιοθέτησε σκληρή στάση, καλώντας το ΝΑΤΟ να ενισχύσει την παρουσία του και τοποθετώντας πρόσθετα αντιαεροπορικά συστήματα στα σύνορα με την Ουκρανία. Η Μολδαβία, αν και περιορισμένων δυνατοτήτων, χρησιμοποίησε κάθε περιστατικό για να καταγγείλει τη Ρωσία διεθνώς, επιδιώκοντας να ενισχύσει τους δεσμούς με την ΕΕ.

Η Βουλγαρία, από την πλευρά της, κινήθηκε πιο συγκρατημένα, διεξάγοντας εσωτερικές έρευνες και ζητώντας τεχνική βοήθεια από το ΝΑΤΟ, ενώ τα κράτη της Βαλτικής επέλεξαν να εντάξουν τα περιστατικά στον γενικότερο λόγο περί ρωσικής απειλής, απαιτώντας πρόσθετη στρατιωτική παρουσία.

Στην περίπτωση της Πολωνίας, κάθε νέο περιστατικό συνοδεύεται από διπλωματικές διαμαρτυρίες και εντατικοποίηση της στρατιωτικής επιτήρησης, καθώς η χώρα θεωρείται πλέον το κύριο ανάχωμα της Συμμαχίας απέναντι στη ρωσική διείσδυση.

Ένα νέο επίπεδο έντασης

Η συγκυρία καθιστά την κατάσταση ακόμη πιο εύφλεκτη. Τα γυμνάσια «Zapad-2025» στη Λευκορωσία θεωρούνται από την Πολωνία και το ΝΑΤΟ πιθανό πρόσχημα για νέες επιθετικές κινήσεις, κατά το προηγούμενο του 2022. Η παρουσία δεκάδων χιλιάδων στρατιωτών εκατέρωθεν των συνόρων αυξάνει τον κίνδυνο ατυχήματος ή κλιμάκωσης.

Η ίδια η συζήτηση στο εσωτερικό της Πολωνίας δείχνει τον βαθμό ανησυχίας. Ο πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ επιδιώκει να διαβεβαιώσει την κοινή γνώμη ότι η χώρα είναι προστατευμένη χάρη στη συμμαχική αλληλεγγύη, αλλά ταυτόχρονα δεν κρύβει ότι το κόστος των επιχειρήσεων είναι υψηλό και οι κίνδυνοι πολλοί.

Η παραβίαση του πολωνικού εναέριου χώρου από ρωσικά drones δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό αλλά μέρος μιας ευρύτερης αλυσίδας γεγονότων που δοκιμάζουν την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Από τη Ρουμανία έως τη Μολδαβία και από την Πολωνία έως τα Βαλκάνια, οι χώρες της περιοχής έχουν βρεθεί αντιμέτωπες με την υβριδική απειλή, αντιδρώντας με διαφορετικούς τρόπους αλλά με κοινό παρανομαστή την ανησυχία για επέκταση της σύγκρουσης.

Η κινητοποίηση του ΝΑΤΟ και η ενίσχυση της Πολωνίας αποτελούν ένδειξη ότι η Συμμαχία δεν σκοπεύει να αφήσει αναπάντητες τέτοιες παραβιάσεις. Ωστόσο, όσο οι πτώσεις drones συνεχίζονται και οι πολίτες βλέπουν τις συνέπειες σε παραλίες, πόλεις και χωριά, το ερώτημα παραμένει: μπορεί η Ευρώπη να αποτρέψει μια απρόβλεπτη κλιμάκωση ή βρίσκεται ήδη στο κατώφλι μιας νέας φάσης του πολέμου;