Ποια είναι η σχέση των ελλήνων με την πολιτική; Έρευνα καταρρίπτει την παγιωμένη αντίληψη

 Πολύ ενδιαφέρουσα ευρήματα περιέχει ή έρευνα της World Values Survey στην οποία η Ελλάδα συμμετέχει μόλις τα τελευταία χρόνια. Τα αποτελέσματα που δημοσιεύονται στη διαΝΕΟσις (σε συνεργασία με το ΕΚΚΕ) αποκαλύπτουν ότι πολλές από τις παγιωμένες απόψεις που καταγράφονται στο δημόσιο διάλογο αναφορικά με τις σχέσεις των Ελλήνων με την πολιτική δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Νίκος Γιαννόπουλος

Είναι χαρακτηριστικό ότι η έρευνα δείχνει-αντιθέτως- ένα αυξημένο ενδιαφέρον για την πολιτική καθώς 6 στους 10 συμμετέχοντες στην έρευνα δηλώνουν ότι η πολιτική είναι αρκετά σημαντική ή πολύ σημαντική γι’ αυτούς.

Οσοι δήλωσαν ότι η πολιτική είναι αρκετά ή πολύ σημαντική για τους ίδιους είναι σχεδόν διπλάσιοι σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα τα αποτελέσματα της οποίας ήρθαν στο φως της δημοσιότητας του 2017. Πράγμα που σημαίνει ότι τα τελευταία οκτώ χρόνια το ενδιαφέρον για την πολιτική έχει ενταθεί.

Είναι παράλληλα σαφές-και αυτό δικαιώνει μία από τις διαδεδομένες αντιλήψεις που επικρατούν στο δημόσιο διάλογο- ότι όσοι ζουν σε αστικό περιβάλλον ενδιαφέρονται αρκετά περισσότερο από αυτούς που ζουν σε αγροτικές περιοχές (55,6% εναντι 31,1%).

Υπάρχει, παράλληλα, μία μεγάλη πλειοψηφία πολιτών (που αγγίζει το 60%) που δηλώνει αποκλεισμένη από το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα.

Αντιγράφουμε από το σχετικό κείμενο της διαΝΕΟσις: “Συγκεκριμένα δηλώνουν ότι αυτό επιτρέπει λίγο ή καθόλου σε ανθρώπους σαν κι αυτούς «να έχουν λόγο σε αυτό που κάνει η κυβέρνηση». Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι στη Βόρεια Ελλάδα και στη Θεσσαλονίκη το ποσοστό αυτής της απογοήτευσης είναι πάνω από 10 μονάδες αυξημένο συγκριτικά με το ποσοστό όλης της επικράτειας.

Μάλλον αναπάντεχα, το ποσοστό αυτό δεν διαφοροποιείται ιδιαίτερα ανά μορφωτικό επίπεδο: Οι άνθρωποι με κατώτερη, μεσαία και ανώτερη μόρφωση είναι περίπου το ίδιο πιθανό να αισθάνονται αποκλεισμένοι”.

Η απογοήτευση, δηλαδή, διατρέχει κάθετα τον πληθυσμό ανεξάρτητα από το μορφωτικό επίπεδο. Είναι, άρα, παγιωμένη ακόμα και σε πολίτες με ακαδημαϊκές σπουδές, γεγονός αν μην τι άλλο αξιοσημείωτο.

Ταύτιση με το κόμμα  

Η κομματική ταύτιση είναι ακόμα ένα φαινόμενο που κινητοποιεί τους πολίτες παρά την εν γένει απογοήτευση. Παραπάνω από τους μισούς συμμετέχοντες (53,1%) τονίζουν ότι η επιλογή τους στην κάλπη προέρχεται ακριβώς από την ταύτση με το κόμμα το οποίο παραδοσιακά στηρίζουν.Οι υπόλοιποι δηλώνουν ότι κάνουν την επιλογή τους αποκλείοντας πρώτα τα κομμάτα ή τους πολιτικούς χώρους που αντιπαθούν. Η ψήφος στην Ελλάδα, δηλαδή, έχει κάποια πολύ σταθερά χαρακτηριστικά που δεν αλλάζουν εύκολα.

Την ίδια ώρα υπάρχει ένα υπολογίσιμο κομμάτι πολιτών (30,9%) που εκφράζουν αμφιβολίες ως προς την εγκυρότητα της εκλογικής διαδικασίας. Με άλλα λόγια, περίπου 1 στους 3 θεωρεί ότι κάποιες φορές το πραγματικό αποτέλεσμα των εκλογών είναι διαφορετικό από αυτό που ανακοινώνεται παρά το γεγονός ότι κατά τη Μεταπολίτευση ουδέποτε εκφράστηκαν εκτεταμένες αμφιβολίες για την ορθότητα των αποτελεσμάτων.

Υψηλά είναι τα ποσοστά αποδοχής της δημοκρατίας (πάνω από 90%) ως τρόπο διακυβέρνησης. Ωστόσο, εδώ θα πρέπει να σταθούμε στο γεγονός ότι σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα (του 2017), αυξάνεται σαφώς ο αριθμός των πολιτών που δηλώνουν που δηλώνουν ότι θα μπορούσαν να αποδεχτούν έναν διαφορετικό τρόπο διακυβέρνησης.

Οσοι, ας πούμε, βλέπουν θετικά την “ύπαρξη ενός ισχυρού ηγέτη που δεν δέχεται τον έλεγχο από τη Βουλή” μετριούνται στο 17,7% και παρουσιάζουν 8,7% αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη αναμέτρηση.

Αύξηση παρουσιάζει και το ποσοστό των πολιτών που βλέπει με καλό μάτι την “ύπαρξη τεχνοκρατών , όχι κυβέρνησης, που αποφασίζουν σύμφωνα με αυτό που εκείνοι θεωρούν ότι είναι το καλύτερο για τη χώρα (25,5%, αύξηση κατά 5,4% μονάδες).

Ως προς το ιδεολογικό κομμάτι τέλος, τα ευρήματα κάθε άλλο παρά αδιάφορα είναι. Η πλειοψηφία (55%) έχει την άποψη ότι η κοινωνία πρέπει να βελτιωθεί σταδιακά με μεταρρυθμίσεις. Ομως ένα υπολογίσιμο κομμάτι (24,7%) έχει την άποψη ότι η πρόοδος θα έρθει μόνο μέσα από επαναστατική δράση. Τέλος υπάρχει και το 18,2% που πιστεύει στην υπεράσπιση της σημερινής κοινωνίας έναντι κάθε ανατρεπτικής δύναμης.

Στην κλίμακα Αριστερά-Δεξιά οι περισσότεροι πολίτες τοποθετούν τον εαυτό τους λίγο Αριστερά ή λίγο Δεξιά από το κέντρο ωστόσο υπάρχουν και αυτοί που δεν απαντούν καθόλου στο συγκεκριμένο ερώτημα. Το ποσοστό όσων δεν έδωσαν απόκριση καταγράφηκε στο 11,2% και είναι σημαντικά αυξημένο σε σχέση μ’ αυτό της έρευνας του 2017 (1,2%). Από τους συντάκτες της έρευνας αυτή η αύξηση ερμηνεύεται ώς μία πιθανή απόρριψη του άξονα Αριστεράς-Δεξιάς.

Την ευθύνη του σχεδιασμού του ερωτηματολογίου όπως και την επιμέλεια της έρευνας είχε ο Καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Σωκράτης Κονιόρδος, σε στενή συνεργασία με τη Βασιλική Γεωργιάδου, Καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο και Πρόεδρο του ΕΚΚΕ, η οποία συνέβαλε σημαντικά στον επιστημονικό συντονισμό της έρευνας. 

Εδώ όλη η έρευνα (https://www.dianeosis.org/2025/07/oi-aksies-twn-ellinwn-sti-wvs-2025/)