Politico: Γιατί ακόμη και η παραίτηση Μακρόν δεν θα βγάλει τη Γαλλία από το αδιέξοδο

Η πολιτική σκηνή στη Γαλλία είναι τόσο παραλυμένη, που πλέον η παραίτηση του Εμανουέλ Μακρόν —ένα σενάριο που μέχρι πρόσφατα ψιθυριζόταν μόνο στους διαδρόμους της εξουσίας— συζητείται ανοιχτά. Ωστόσο, σύμφωνα με το Politico αν και η αποχώρηση του Μακρόν θα προκαλούσε σεισμό στη διπλωματική σκακιέρα της Ευρώπης, όλο και περισσότεροι αμφιβάλλουν αν κάτι τέτοιο θα ξεμπλοκάρει το πολιτικό αδιέξοδο που ταλανίζει τη πέμπτη γαλλική Δημοκρατία.

Ο Μακρόν ήδη αναζητά τον πέμπτο κατά σειρά πρωθυπουργό μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια, καθώς αναμένεται να αποπέμψει τον Φρανσουά Μπαϊρού τη Δευτέρα, λόγω των αντιδημοφιλών μέτρων του για τη μείωση του τεράστιου ελλείμματος της χώρας.

Αλλά μπορεί ένας νέος υποψήφιος πρωθυπουργός του Μακρόν να επιβάλει τις περικοπές δισεκατομμυρίων ευρώ στον προϋπολογισμό που απαιτούνται για να αποφευχθεί μια κρίση χρέους; Και θα μπορούσε μια νέα πρόωρη εκλογική αναμέτρηση να οδηγήσει σε βιώσιμη πλειοψηφία; Καμία από αυτές τις λύσεις δεν φαντάζει πιθανή. Ακόμη και αν ο Μακρόν παραιτηθεί, ο διάδοχός του θα βρεθεί σχεδόν σίγουρα αντιμέτωπος με τα ίδια εμπόδια.

Αδιέξοδο στη Βουλή και κοινωνική αναταραχή

Για σχεδόν 70 χρόνια, οι θεσμοί της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας άντεξαν, όσο κι αν οι πολίτες κατέβαιναν στους δρόμους ή απεργούσαν για μεγάλα διαστήματα. Οι κυβερνήσεις άλλαζαν, αλλά οι πρόεδροι συνήθως ολοκλήρωναν τη θητεία τους, έστω κι αν στο τέλος ήταν λιγότερο δημοφιλείς.

Σήμερα, όμως, η Βουλή βρίσκεται σε αδιέξοδο, οι διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό έχουν παγώσει και οι ψίθυροι για κοινωνικές εντάσεις δυναμώνουν. Οι χρηματαγορές είναι νευρικές και ο ίδιος ο Μπαϊρού προειδοποιεί ότι το Παρίσι κινδυνεύει με «ελληνικό σενάριο» αν δεν περιορίσει τις δαπάνες.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο πρόεδρος της ακροδεξιάς Εθνικής Συσπείρωσης, Ζορντάν Μπαρντελά, και ο επικεφαλής της ριζοσπαστικής αριστεράς Ζαν-Λικ Μελανσόν, των οποίων τα κόμματα κατέχουν μαζί το ένα τρίτο των εδρών στη γαλλική Εθνοσυνέλευση, ζητούν ανοιχτά την παραίτηση του προέδρου.

Η συζήτηση για την αποχώρησή του πλέον δεν θεωρείται εξωφρενική και συμμετέχουν σε αυτήν αξιόλογοι πολιτικοί σχολιαστές αλλά και στελέχη από το κεντροδεξιό φάσμα.

«Αυτές τις φωνές τις ακούμε ακόμη και από ανθρώπους κοντά στο περιβάλλον Μακρόν», δήλωσε ο δημοσκόπος Ματιέ Γκαγιάρ της Ipsos France. «Η δυσφορία είναι πραγματική».

Εκλογές χωρίς λύση και διαρκής αβεβαιότητα

Παρόλα αυτά, θεωρείται εξαιρετικά απίθανο ο Μακρόν να παραιτηθεί τώρα, ειδικά επειδή μια πρόωρη αποχώρηση —ενώ οι προεδρικές εκλογές είναι προγραμματισμένες για το 2027— δεν φαίνεται να επιλύει το πρόβλημα.

Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι μια νέα εκλογική αναμέτρηση θα οδηγούσε πιθανότατα σε ακόμη μία Βουλή χωρίς αυτοδύναμη πλειοψηφία, με λίγες επιπλέον έδρες για την ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν.

«Οι πολιτικοί πιστεύουν λανθασμένα στον μύθο ότι οι Γάλλοι εκλέγουν έναν ηγέτη και του παραδίδουν μια λειτουργική κοινοβουλευτική πλειοψηφία», σχολιάζει ο συνταγματολόγος Μπενζαμέν Μορέλ.

Όπως εξηγεί ο Μορέλ, αυτός ο μύθος κατέρρευσε με την εκλογή Μακρόν το 2017 ως μεταρρυθμιστή που διέλυσε το παραδοσιακό δικομματικό σύστημα. Τα νέα πολιτικά ρήγματα που δημιουργήθηκαν τότε έχουν επιστρέψει τώρα ως μπούμερανγκ.

Iστορικό παράλληλο με το 1968 και ρευστότητα στην οικονομία

«Δεν έχω ξαναδεί τόση αβεβαιότητα από τότε που ήμουν φοιτητής το 1968», λέει ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της AXA, Ερίκ Σανέι, κάνοντας αναφορά στις διαδηλώσεις του Μαΐου 1968 που παρέλυσαν τη Γαλλία και έφεραν βαθιές κοινωνικές αλλαγές.

«Ξαφνικά, δεν ξέρεις τι συμβαίνει στην οικονομία ή στην ίδια σου τη διακυβέρνηση», προσθέτει ο Σανέι.

Ο γνωστός για τον πείσμα του Μακρόν έχει επανειλημμένως απορρίψει το ενδεχόμενο πρόωρης παραίτησης.

Ο 47χρονος κεντρώος κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή τα τελευταία οκτώ χρόνια, αλλά οι υποσχέσεις του για μια «start-up nation» δεν έχουν ακόμη γίνει πραγματικότητα.

Kοινωνική απροθυμία για συμβιβασμούς και ευρωπαϊκοί κίνδυνοι

Ο πρόεδρος γνωρίζει καλά ότι ελάχιστοι Γάλλοι πολιτικοί εμφανίζονται διατεθειμένοι να υπερβούν τις διαιρέσεις τους ώστε να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά το δημοσιονομικό τέλμα προς όφελος της χώρας.

Το κλίμα στη Γαλλία είναι εμφανώς αντισυνεργατικό, όπως επισημαίνει ο πρώην σύμβουλος του Σοσιαλιστή πρώην προέδρου Φρανσουά Ολάντ, Γκασπάρ Γκαντζέρ. «Θα συνεχίσουμε να διευρύνουμε το έλλειμμα, τίποτα δεν θα αλλάξει και η κατάσταση απλώς θα χειροτερεύσει», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Ωστόσο, τα κόμματα της αντιπολίτευσης κάνουν λάθος αν θεωρούν ότι μπορούν να εναλλάσσουν πρωθυπουργούς ή να καταφεύγουν σε εκλογές χωρίς να εφαρμόσουν τα δύσκολα μέτρα που επιχείρησαν οι κυβερνήσεις Μακρόν, σύμφωνα με τον Σανέι.

«Αν αρχίσουμε να πιστεύουμε πως μπορούμε να ζούμε με ελλείμματα χωρίς συνέπειες, οδηγούμαστε σε πλήρη κρίση», προειδοποιεί. «Η Γερμανία θα αρχίσει να θεωρεί τη Γαλλία σοβαρό πρόβλημα και η ΕΚΤ ίσως δεν μπορέσει να βοηθήσει στη διαχείριση του γαλλικού χρέους».

Ο ίδιος εκτιμά ότι η Γερμανία μπορεί να θέσει όρους σε οποιαδήποτε βοήθεια από την ΕΚΤ προς τη Γαλλία.

Kοινωνικές αντιδράσεις απέναντι στη λιτότητα και την αλλαγή ηγεσίας

Aκόμα κι αν το Βερολίνο μπορούσε να πιέσει το γαλλικό πολιτικό σύστημα, είναι αμφίβολο αν η κοινωνία θα δεχόταν τα μέτρα. Οι κινητοποιήσεις των «Κίτρινων Γιλέκων» το 2018-2019, οι απεργίες για τις συντάξεις το 2023 και τα σημερινά αιτήματα για γενική απεργία δείχνουν πως η γαλλική κοινή γνώμη είναι δύσπιστη απέναντι στις θυσίες και τη λιτότητα.

Tο αίτημα απομάκρυνσης του Μακρόν αγγίζει βαθιά ιστορικά αντανακλαστικά στη γαλλική κοινωνία —μια κοινωνία με παράδοση στην «καθαίρεση» ηγετών— αλλά γνωρίζει καλά τόσο τους πειρασμούς όσο και τους κινδύνους της ανατροπής.

Eίναι εύκολο να ζητείται η κεφαλή του προέδρου επί πίνακι — αλλά πρέπει κανείς να είναι έτοιμος για το χάος που θα ακολουθήσει.