Παρασκήνιο: “Ιερές” κόντρες με θύμα τη Μονή Σινά-Ποιοι εμπλέκονται, πώς το Κάιρο εκμεταλλεύεται τα γεγονότα

Έλληνες επισκέπτες που φθάνουν στη Μονή Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, μετά από τα μπλόκα του αιγυπτιακού στρατού και της αστυνομίας πέφτουν σε μια πόρτα σφραγισμένη. Όπως λένε δεν μπορούν να προσκυνήσουν. Η κρίση στη Μονή βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και λαμβάνει άγριες διαστάσεις με τις δύο πλευρές να επιχειρηματολογούν για τα δίκαια των λεγομένων τους. Όλα αυτά φέρονται να συνδέονται με το θεσμικό κενό που έχει προκαλέσει η απόφαση αιγυπτιακού δικαστηρίου για το μοναστήρι σύμβολο της Ορθοδοξίας με την οποία αμφισβητείται το ιδιοκτησιακό καθεστώς του. Και εν τέλει οι κινήσεις στο παρασκήνιο αφορούν ουσιαστικά τη διαδοχή του αρχιεπισκόπου και στο ποιος θα καταφέρει να πάρει τον έλεγχο για να έχει προνομιακό ρόλο στον έλεγχο της μονής συνολικά.

Η νέα κρίση στην Μονή της Αγίας Αικατερίνης ξεκίνησε το απόγευμα της Τρίτης, όταν ο Αρχιεπίσκοπος Δαμιανός έφτασε στο Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης και βρέθηκε εκ νέου, όπως ισχυρίζεται, αντιμέτωπος με τους μοναχούς που πριν από λίγες εβδομάδες είχαν κινηθεί εναντίον του, ζητώντας την παύση του.

Υποστήριξε πώς του επιτέθηκαν και τον προπηλάκισαν «οι πραξικοπηματίες μοναχοί, όπως είχαν πράξει κι κατά την τελευταία παρουσία» του στη Μονή.

Χθες με βιντεοσκοπημένο μήνυμα δήλωσε ότι απειλείται η ζωή του μετά και την απόφαση του να προχωρήσει στην έξωση των μοναχών που κατηγορεί για “πραξικόπημα”, καλώντας την αιγυπτιακή και την ελληνική κυβέρνηση, να τον προστατέψουν από κάθε ενδεχόμενο κίνδυνο.

Στις σημερινές εξελίξεις, ο Νομικός Σύμβουλος της Μονής κ. Χρήστος Κομπιλίρης  μίλησε και στο OPEN για όσα συμβαίνουν:

«Τις τελευταίες μέρες η συζήτηση έχει στραφεί στο ότι πρόκειται για ενδοεκκλησιαστική κρίση. Αλλά η Μονή Σινά είναι πανορθόδοξο θέμα και θέμα μεταξύ δύο χωρών, πέραν από ενδοεκκλησιαστική κρίση. Πρέπει να προστατευτούν οι διμερείς σχέσεις. Υπάρχει ένα γεωπολιτικό παιχνίδι. Έρχεται μια ομάδα μοναχών στο πιο σημαντικό σημείο της διαπραγμάτευσης για τη Μονή, έρχονται λοιπόν 26 Αυγούστου, και πριν εξέφρασαν συσσωρευμένα παράπονα, και λένε ότι δεν είχαν ενημερωθεί, ενώ είχαν ενημερωθεί από μένα και υπάρχουν ηχογραφημένα πρακτικά. Πήγαμε στη Μονή, εγώ με τον Αρχιεπίσκοπο Δαμιανό, απείλησαν τον Αρχιεπίσκοπο, μεταξύ αυτών και ο πατέρας Συμεών που μένει στην Αθήνα και είναι με τουριστική βίζα στην Αίγυπτο. Θέλουν να υπονομεύσουν την εθνική προσπάθεια. Στο βίντεο βλέπω ρασοφόρους, αλλά πριν φτάσουμε στο βίντεο έχουν προηγηθεί απειλές πριν από 20 μέρες. Απειλούσαν την ζωή του, σε μια ανάλογη μάζωξη είχε πάθει εγκεφαλικό, τους έλεγα να του μιλήσουν με ηρεμία μην πάθει τίποτα, είναι άνθρωπος με προβλήματα υγείας. Έκαναν στο πλαίσιο φατρίας και παρασυναγωγής εκκλησιαστικό πραξικόπημα. Αρνούμαι να δεχτώ ότι εργαλειοποιούνται από αντεθνικά κέντρα. Εγώ αυτό που γνωρίζω είναι ότι όλοι οι μοναχοί έχουν εξέλθει ειρηνικά, αλλιώς θα υπήρχαν φωτογραφίες. Ο πατέρας Μιχαήλ εκ των μοναχών που είναι έξω είπε ότι δεν υπήρχε βίντεο. Στο βίντεο εγώ διακρίνω ρασοφόρους. Ο πατέρας Αλέξιος στο βίντεο δεν λέει ‘μη με χτυπάτε’, λέει ‘αφήστε με’»

Για την καθαίρεση του Αρχιεπισκόπου είπε ότι είναι «γελοία» και τόνισε: «Στο πλαίσιο του πραξικοπήματος έστειλαν έγγραφα παντού, στην Αρχαιολογία, στην τράπεζα, δεν τους αναγνώρισαν, ποιος είναι λοιπόν ο παράνομος;»

Για την εικόνα που επικρατεί στο Μονή τώρα ανέφερε: «Είναι πολύ σημαντική μέρα γιατί είναι με το παλαιό ημερολόγιο η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Όσο γνωρίζω η αστυνομία βρίσκεται εκτός των τειχών σε απόσταση και διακριτικά. Αυτό που θα πρέπει να γίνει είναι να εφαρμοστεί ο νόμος και η τάξη. Αυτή τη στιγμή ο Αρχιεπίσκοπος ζητάει να εφαρμοστεί ο νόμος και δεν εφαρμόζεται. Είναι ο μοναδικός Αιγύπτιος πολίτης»

Συνεργάτες του Δαμιανού αναφέρουν ότι, παρά το γεγονός πως ζητήθηκε η παρέμβαση της αιγυπτιακής αστυνομίας για να απομακρυνθούν οι μοναχοί που προσπαθούν με τη βία να εισέλθουν εκ νέου στη μονή, το αίτημα δεν ικανοποιήθηκε.

Αλλες πηγές κάνουν λόγο για σκόπιμη κωλυσιεργία από αιγυπτιακής πλευράς, που δείχνει να εξυπηρετείται από την παρατεταμένη κρίση στη μονή, καθώς την αξιοποιεί για να καθυστερεί την ολοκλήρωση της συμφωνίας για το καθεστώς της μονής.

Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι ο αρχιεπίσκοπος Δαμιανός είναι ο μόνος που έχει αιγυπτιακή υπηκοότητα και μπορεί να υπογράψει τη συμφωνία και ότι αν προηγηθεί διαδοχή, θα πρέπει ο νέος αρχιεπίσκοπος να πάρει υπηκοότητα πριν υπογραφεί η συμφωνία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους όρους που θα τεθούν.

Πού αποδίδεται η κίνηση Δαμιανού

Πληροφορίες αναφέρουν ότι είχε αρχίσει να γίνεται αναφορά από διάφορες πλευρές ότι η «επανάσταση δημιουργεί δίκαιο». Ότι, δηλαδή, η κίνηση που έκαναν οι μοναχοί οι οποίοι στράφηκαν εναντίον του αρχιεπισκόπου, ανεξαρτήτως της τυπικής ορθότητάς της, στο πεδίο παράγει αποτελέσματα.

Με πιο ορατό ότι εκείνοι βρίσκονται στη μονή, έχουν τον έλεγχό της, ενώ ο αρχιεπίσκοπος είναι μακριά, στην Αθήνα, και επί της ουσίας δεν έχει πρόσβαση. Θεωρήθηκε, δηλαδή, λένε οι ίδιες πηγές, ότι επιχειρούνται τετελεσμένα με σύνδεση της φυσικής παρουσίας με την αρμοδιότητα επί των ζητημάτων της μονής. Απέναντι σε αυτήν την κατάσταση, ο αρχιεπίσκοπος Δαμιανός αποφάσισε να κινηθεί με τον τρόπο που κινήθηκε.

Τι λέει η άλλη πλευρά

Από την πλευρά τους οι μοναχοί που εκδιώχθηκαν αρνήθηκαν τις κατηγορίες υποστηρίζοντας πως δεν προπηλάκισαν ποτέ τον αρχιεπίσκοπο Δαμιανό.

Μάλιστα καταγγέλλουν ότι ο κ. Δαμιανός πήγε στο Μοναστήρι με μπράβους και τους πέταξε βίαια έξω από τα κελιά. Οι μοναχοί ήταν εκείνοι που ειδοποίησαν την αστυνομία όταν ξέσπασε η νέα κρίση την Τρίτη ενώ υπήρχε η απόφαση της Γενικής Συνελεύσεως να μην έρθει ο Αρχιεπίσκοπος Δαμιανός στο Μοναστήρι ξανά. Υποστηρίζουν επίσης ότι όπως ένα ηγούμενες εκλέγεται από την αδελφότητα μπορεί και παύεται από την αδελφότητα.

Στο OPEN, μίλησε ο πατήρ Νύμφων ένας από τους αντιδρώντες μοναχούς και ανέφερε:

«Είμαστε έξω από Μονή, πάντα υπάρχει αστυνομία, περιφρουρεί το χώρο γιατί είναι και παγκόσμιο προσκύνημα. Αυτό που έγινε είναι απαράδεκτο όχι μόνο για μοναχούς αλλα΄για Χριστιανούς. Ήρθε ο έκπτωτος, ακούσαμε τη φασαρία, βλέπω να περνάνε μπράβοι με τον πατέρα Ακάκιο να δείχνει τα κελιά. Χτύπησαν την πόρτα του πατρός Αλεξίου, έσπασαν την πόρτα και τον έσερναν. Το βίντεο το τράβηξα και το έστειλα εγώ. Και το παρουσίασαν αλλοιωμένο. Ήρθαν μετά σε μένα, καθόμουν στο μπαλκονάκι και τράβαγα βίντεο κα μου ζήτησαν να βγω από το μοναστήρι. Μου πήραν το κινητό, έσβησαν το βίντεο και με τράβηξαν και οι δέκα μαζί και στη συνέχεια πήγαν σε άλλους πατέρες. Χτύπαγαν την πόρτα και αν δεν άνοιγαν έσπαγαν την πόρτα. Σε κάποιον πήγαν να του πάρουν και τα χρήματα. Θα μείνουμε έξω από τη Μονή μέχρι θανάτου. Εμείς ήρθαμε εδώ, αφήσαμε την πατρίδα μας, τις οικογένειές μας για να υπερασπίσουμε αυτόν τον τόπο, η αιγυπτιακή κυβέρνηση μας αγάπησε και μας στήριξε και είναι η μόνη. Απευθυνθήκαμε στον Έλληνα πρέσβη και μας απάντησε ότι το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να κανονίσει τον επαναπατρισμό μας. Υπάρχει έγγραφο που υπογράφουμε 12 πατέρες και στείλαμε και εξώδικο και ζητήσαμε ενημέρωση για το νομοσχέδιο, και είπαμε ότι για να περάσει πρέπει να έχει την έγκριση της Μονής. Μέσα στο νομοσχέδιο αυτό υπάρχουν κανονισμοί της Μονής που δεν έχουν εγκριθεί από τη Μονή. Είναι σαν να ψηφίσει η ελληνική κυβέρνηση να ψηφίσει Σύνταγμα που να μην το ξέρουν ούτε οι βουλευτές. Η αιγυπτιακή αστυνομία δεν έχει πάρει ούτε τη θέση του ενός ούτε του άλλου. Η στήριξη της Αιγύπτου είναι πολύ διακριτική δεν επεμβαίνει στη Μονή. Μας διώξανε και δεν προλάβαμε να πάρουμε ούτε τα φάρμακά μας, οξυγόνο για έναν πατέρα που το έχει ανάγκη».

«Είμαστε έτοιμοι να υπερασπίσουμε το μοναστήρι τα κειμήλια», κατέληξε.

Αυτά ως προς το χρονικό των τελευταίων γεγονότων τα οποία όμως είναι η κορυφή του παγόβουνου με τις δύο πλευρές να αποδίδουν σκοπιμότητες στους άλλους ενώ στο παρασκήνιο διαδραματίζονται σχεδιασμοί με στόχο την ενίσχυση της επιρροής στον έλεγχο της μονής. Δεν βρίσκεται εκτός κάδρου η αιγυπτιακή πλευρά ενώ η Αθήνα παρακολουθεί στενά το ζήτημα την ώρα που εκρεμεί η συζήτηση για το τελικό ιδιοκτησιακό καθεστώς της Μονής.

Η Αθήνα σε θεσμικό έδαφος διαμηνύει ότι αναγνωρίζει και συνομιλεί με τον νόμιμο εκπρόσωπο της μονής, τον αρχιεπίσκοπο Δαμιανό. Επισήμως, αυτή είναι και η τοποθέτηση της αιγυπτιακής πλευράς. Ωστόσο, ενώ μέχρι πρόσφατα υπήρχε ισχυρή αισιοδοξία ότι οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου βρίσκονται σε πολύ καλό δρόμο και επίκειται λύση στην εκκρεμότητα που έχει προκύψει, με επίκεντρο τις εξελίξεις γύρω από την αμφισβήτηση του αρχιεπισκόπου Δαμιανού, καταγράφεται διαρκής μετάθεση της οριστικοποίησης της συμφωνίας. Η εικόνα στην Αθήνα είναι ότι όλα κινούνται γύρω από το ποιος θα αποκτήσει τον έλεγχο της μονής και αυτό μπορεί, τελικά, να αποδειχθεί πολύ επικίνδυνο.

Πώς ξεκίνησε το ζήτημα

Όλα ξεκίνησαν με την απόφαση του αιγυπτιακού δικαστηρίου, στα τέλη του περασμένου Μαΐου, με την οποία ουσιαστικά η Μονή Σινά απώλεσε τον έλεγχο σε μια σειρά από ακίνητα τα οποία διαχρονικά κατείχε, αλλά και των εγκαταστάσεών της. Από εκείνη τη στιγμή και μετά πυροδοτήθηκαν οι εξελίξεις που οδήγησαν στη δραματική κορύφωση των τελευταίων 24ώρων.

Ο ρόλος του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και η εμπλοκή δύο μονών του Αγίου Ορους, μητροπολιτών της Βόρειας Ελλάδας, αλλά και παραεκκλησιαστικών κύκλων.

Η διαπραγμάτευση ανάμεσα στα υπουργεία Εξωτερικών της Ελλάδας και της Αιγύπτου για την άρση του αδιεξόδου που προκλήθηκε σε σχέση με το ιδιοκτησιακό καθεστώς της μονής έφερε ως πρώτο βήμα την αναγνώριση νομικής προσωπικότητας για το Μετόχι της μονής στην Ελλάδα, που πρόσφατα ψηφίστηκε στη Βουλή. Η εξέλιξη αυτή από μοναχούς που στράφηκαν κατά του αρχιεπισκόπου Δαμιανού ερμηνεύθηκε –σκοπίμως, λένε κάποιοι– ως βήμα για υφαρπαγή περιουσιακών στοιχείων της μονής και αποτέλεσε την απαρχή για να κινηθούν οι διαδικασίες αμφισβήτησής του.

Το ψήφισμα, αντιθεσμικό και άκυρο σύμφωνα με τον αρχιεπίσκοπο, με το οποίο ο ίδιος κηρύχθηκε παυθείς από τη θέση του ηγουμένου, πυροδότησε νέες εξελίξεις. Ήταν αυτή η κίνηση που κινητοποίησε μια σειρά από ενδιαφερομένους.

• Πατριαρχείο Ιεροσολύμων: Εκεί στράφηκαν οι στασιαστές μοναχοί, επιζητώντας δικαίωση και αναγνώριση. Εκ του αποτελέσματος, φάνηκε ότι ο τρόπος με τον οποίο το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων κινήθηκε, αποσκοπούσε στην ενίσχυση της δικής του επιρροής στον έλεγχο της μονής και όχι στην εκτόνωση της κατάστασης, όπως διακριτικά είχε διεμηνυθεί από την Αθήνα.
• Δύο Μονές στο Άγιον Όρος να αποδύονται σε σκληρό ανταγωνισμό για το ποια θα καταφέρει σε ένα επόμενο στάδιο να στείλει μοναχούς στο Σινά.
• Επίσης δύο μητροπολίτες της Βόρειας Ελλάδα φέρονται να συνδέονται με τους “στασιαστές” μοναχούς και επιδιώκουν να ασκήσουν τη δική τους επιρροή.
• Παραεκκλησιαστικοί κύκλοι, που θεώρησαν ότι μπορούν και δικαιούνται να προασπιστούν τη μονή απέναντι σε κινδύνους που την απειλούν, κινητοποιήθηκαν.
• Πολιτικοί παράγοντες που συνδέονται με τους παραεκκλησιαστικούς κύκλους, ενεπλάκησαν κάτι που αποτυπώθηκε και στην τελική ψηφοφορία της ρύθμισης για την απόδοση νομικής προσωπικότητας στο Μετόχι της μονής.

Το προφίλ του Δαμιανού

Ως μοναχός ο Δαμιανός έφτασε στο Σινά το 1961, σε ηλικία μόλις 26 ετών, και χειροτονήθηκε ιεροδιάκονος το 1962 και ιερομόναχος το 1965. Το 1973, μετά τον θάνατο του αρχιεπισκόπου Γρηγορίου Γ΄, εξελέγη αρχιεπίσκοπος Σινά και ηγούμενος της μονής.

Στη διάρκεια της θητείας του, έδωσε βάρος στο να διευκολύνει την πρόσβαση της επιστημονικής κοινότητας στους μοναδικούς θησαυρούς της μονής, ώστε να μελετηθούν και να αξιοποιηθούν για επιστημονικούς σκοπούς. Ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η πρωτοβουλία του για ψηφιοποίηση αρχαίων χειρογράφων της βιβλιοθήκης της μονής.

Στον απόηχο της κρίσης που βιώνει η μονή, ακόμη και στενοί συνεργάτες του τού προσάπτουν ότι δεν θέλησε να «σπάσει αυγά» και να συγκρουστεί, με αποτέλεσμα η ανοχή του να εκληφθεί ως αδυναμία.

Όσοι τον γνωρίζουν καλά λένε: “Ο αρχιεπίσκοπος και ηγούμενος της Μονής Σινά Δαμιανός στην ηλικία των 91 ετών που βρίσκεται, κάνει μια μεγάλη υπέρβαση, καταβάλλοντας προσπάθειες στα όρια των βιολογικών αντοχών του για να διασφαλίσει ότι η μονή στην οποία αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του θα έχει μέλλον”.

Οι στασιαστές-εκδιωχθέντες μοναχοί

Στους μοναχούς που στις αρχές Αυγούστου κινήθηκαν κατά του αρχιεπισκόπου Δαμιανού με σκοπό την καθαίρεσή του από τη θέση του ηγουμένου της μονής αποδίδεται ως κίνητρο η ικανοποίηση προσωπικών φιλοδοξιών. Ιδιαίτερα για τον ιερομόναχο Νήφωνα Καράφαλη, που θεωρείται ένας εκ των πρωτεργατών των κινήσεων αυτών, αποδίδεται ότι λειτούργησε με κίνητρο την προσωπική φιλοδοξία να είναι εκείνος που θα διαδεχθεί τον αρχιεπίσκοπο Δαμιανό.

Κομβικός ρόλος σε όσα διαδραματίστηκαν το τελευταίο διάστημα αποδίδεται και στον Ησύχιο Μοχάμεντ, τον εκ Θεσσαλονίκης προερχόμενο μοναχό που ο αρχιεπίσκοπος Δαμιανός είχε ορίσει σκευοφύλακα της μονής, ο οποίος θεωρείται ότι κινείται κυρίως στο παρασκήνιο, ενώ απορίες έχει προκαλέσει το γεγονός ότι δεν έχει ενοχληθεί από τις αιγυπτιακές Αρχές, παρά το γεγονός ότι η βίζα του έχει λήξει εδώ και εννέα μήνες, όπως αναφέρουν πηγές της μονής.

Επίσης, κομβικός ρόλος αποδίδεται στον Πάμφιλο Γιαπιτζάκη, ο οποίος, ενώ από το 2017 πήρε απολυτήριο από τη Μονή Σινά και είναι πλέον μοναχός της Μονής Μεγίστης Λαύρας, εμφανίζεται να συμμετέχει στις κινήσεις κατά του αρχιεπισκόπου Δαμιανού.