Ακούσια νοσηλεία: Η υπόθεση Μαζωνάκη αναδεικνύει τις αδυναμίες του συστήματος

Πρέπει να έχει λόγο ένας ασθενής για τον εγκλεισμό του ή όχι σε ψυχιατρείο; Η περίπτωση Μαζωνάκη δεν είναι η μοναδική αλλά αναδεικνύει τις παθογένειες και τα κενά του συστήματος. Τα ποσοστά ακούσιας νοσηλείας στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλά σε σχέση με ξένες χώρες ενώ το πρόβλημα του αν κάποιοι συγγενείς εκμεταλλεύονται ή όχι μία τέτοια κατάσταση παραμένει. Κι αν ο Γιώργος Μαζωνάκης έχει τη δυνατότητα λόγω της αναγνωρισιμότητάς του να πει ανοιχτά τη δική του εκδοχή μπορούν όλοι να το κάνουν αυτό ή μήπως θα ζουν με τον φόβο ενός νέου εγκλεισμού και θ΄ αντιμετωπίζονται με καχυποψία;

Το ζήτημα της ασφάλειας του ατόμου ώστε να μην κάνει κακό στον εαυτό του ή στους άλλους αλλά και το ζήτημα της ασφάλειας του κοινωνικού συνόλου είναι μία λεπτή γραμμή. Οι ψυχίατροι γνωρίζουν ότι το στίγμα ακόμη και της επαφής μαζί τους παραμένει. Παρόλα αυτά τις τελευταίες δεκαετίες όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν βοήθεια. Συχνά όμως και το οικογενειακό περιβάλλον αναζητά λύσεις, διότι πολλές φορές άτομα με ψυχιατρικά ή νευρολογικά νοσήματα δεν αναγνωρίζουν ότι έχουν πρόβλημα, φοβούνται και δεν αναζητούν βοήθεια.

Στην περίπτωση Μαζωνάκη ο αρμόδιος εισαγγελέας έκανε δεκτή αίτηση μελών της οικογένειάς του για «εγκλεισμό» του ενώ ο δικηγόρος του τραγουδιστή, Γιώργος Μερκουλίδης κατονομάζει την αδερφή του Βάσω Μαζωνάκη ως ηθική αυτουργό. Έχει καταγγείλει πως οι δύο αδερφές του τραγουδιστή πήγαν στο Δρομοκαΐτειο, όπου νοσηλευόταν ο Γιώργος Μαζωνάκης και απείλησαν τους γιατρούς για να μην τον κρατήσουν ελεύθερο.

Που όμως φτάνουν τα δικαιώματα του ατόμου και που της οικογένειας. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το Πρώτο Θέμα, οι μισοί εγκλεισμοί σε ψυχιατρεία στην Ελλάδα είναι ακούσιοι, ενώ στην Ευρώπη μόλις το 5%.

Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όμως, που ακόμη και τα συγγενικά πρόσωπα δεν θέλουν τον εγκλεισμό για τους αγαπημένους τους, ενώ οι ίδιοι το χρειάζονται. Πριν μερικά χρόνια ενήλικη γυναίκα στη Νέα Σμύρνη έβαλε φωτιά σε διαμέρισμα και οι δικοί της αναγκάστηκαν να βλέπουν τον δικό τους άνθρωπο με εισαγγελική παραγγελία να υπογράψουν για να κλειστεί σε ψυχιατρείο. Δεν είναι λίγες οι φορές που ενώ κάποιο άτομο έχει ψυχιατρικό πρόβλημα αρνείται να πάρει τα φάρμακα, φέρνοντας σε δύσκολη θέση τα μέλη της οικογένειάς του. Δεν είναι λίγες οι φορές που στρέφονται άτομα με ψυχικό νόσημα εναντίον της οικογένειάς τους επειδή υπέγραψαν για εγκλεισμό ενώ είχαν θέμα.

Πίσω από τέτοιου είδους υποθέσεις κρύβονται δράματα ενώ ακόμη και μία προσωρινή κρίση ακολουθεί το άτομο σε διάφορες διαδικασίες. Μερικές φορές όμως αυτές οι ιστορίες μπορεί να κρύβουν και λόγους συμφέροντος.

Η αύξηση των κρουσμάτων στην ψυχική υγεία μετά τον Covid-19 ήταν ραγδαία. Ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ Μιχάλης Γιαννάκος αναφέρει ότι «ενώ στην Ευρώπη δεν ξεπερνούν το 5%, στην Ελλάδα είναι σταθερά πάνω από 55%».

Βασικές προϋποθέσεις για ακούσια εισαγωγή σε κατάλληλη μονάδα ψυχικής υγείας ορίζει ο νόμος 2071/1992. Προβλέπει πως για να διαταχθεί ακούσια εισαγωγή ενός προσώπου σε ψυχιατρικό νοσοκομείο, αυτό θα πρέπει να πάσχει από ψυχική διαταραχή, να μην είναι ικανό να κρίνει για το συμφέρον της υγείας του ή να υφίσταται το ενδεχόμενο να προκαλέσει κακό στον εαυτό του ή σε τρίτους.

Αστυνομία και δικαστήρια μπορούν να θέσουν το πλαίσιο. Παρόλα αυτά στην περίπτωση Μαζωνάκη φαίνεται ότι έπρεπε να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι είναι σε αντιδικία με το οικογενειακό του περιβάλλον. Βεβαίως ο εισαγγελέας διέταξε την εισαγωγή του στο νοσοκομείο για τη διενέργεια ψυχιατρικών εξετάσεων και όχι για τον εγκλεισμό του. Οι  γιατροί που τον εξέτασαν αποφάνθηκαν πως δεν συντρέχουν λόγοι που να συνηγορούν στη συνέχιση της νοσηλείας του.

Αν πάντως οι ψυχίατροι κρίνουν πως ένας εξεταζόμενος χρήζει νοσηλείας -δηλαδή παραμονής του για μεγάλο χρονικό διάστημα, το οποίο δεν μπορεί να υπερβαίνει το εξάμηνο τότε διαβιβάζουν τη γνωμάτευσή τους στον εισαγγελέα και εκείνος με τη σειρά του την αποστέλλει στο Πρωτοδικείο, το οποίο και καλείται εντός δέκα ημερών να αποφανθεί για τον εγκλεισμό ή μη του ασθενούς. Η συνεδρίαση του δικαστηρίου πραγματοποιείται κεκλεισμένων των θυρών και καλείται πριν από 48 ώρες και ο ασθενής, ο οποίος δικαιούται να παραστεί με δικηγόρο και ψυχίατρο ως τεχνικό σύμβουλο. Κατά της όποιας απόφασης του Πρωτοδικείου μπορεί να ασκηθεί έφεση ή και ανακοπή.