Τα σημεία κλειδιά στη σύνοδο Τραμπ-Ζελένσκι-Ευρωπαίων

Σε μία ιστορικής σημασίας σύνοδο κορυφής στον Λευκό Οίκο, στις 18 Αυγούστου 2025, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ συναντήθηκε με τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και κορυφαίους Ευρωπαίους ηγέτες — ανάμεσά τους οι Εμανουέλ Μακρόν, Κιρ Στάρμερ, Τζόρτζια Μελόνι, Φρίντριχ Μερτς, Ούλφ Κρίστερσον Στομπ, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε. Οι συνομιλίες επικεντρώθηκαν στις εγγυήσεις ασφάλειας για την Ουκρανία, στη διερεύνηση μιας προοπτικής ειρήνης και, στο πιο εντυπωσιακό σημείο, στην απόφαση του Τραμπ να καλέσει τηλεφωνικά τον Βλαντίμιρ Πούτιν παρουσία όλων των ηγετών, ανοίγοντας τον δρόμο για πιθανή τριμερή συνάντηση.

Σπύρος Σιδέρης

Η κίνηση αυτή σηματοδοτεί μια καμπή στις προσπάθειες για ειρηνευτική διαδικασία, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει τις διπλωματικές αντιθέσεις, τα στρατηγικά διλήμματα και την αβεβαιότητα για το επόμενο βήμα.

Διπλωματικό ξεκίνημα και ζήτημα ασφάλειας

Στις κοινές δηλώσεις, οι ηγέτες τόνισαν την ανάγκη για συγκεκριμένες εγγυήσεις ασφάλειας προς την Ουκρανία, σε σχήμα που να θυμίζει τον μηχανισμό του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, παρότι η χώρα δεν είναι μέλος και η Ρωσία αντιτάσσεται κατηγορηματικά σε κάτι τέτοιο.

Ο Τραμπ αποδέχθηκε την κατεύθυνση αυτή, αφήνοντας όμως ανοιχτά τα ζητήματα της μορφής που θα λάβει (στρατιωτική παρουσία, χρονοδιάγραμμα, δεσμεύσεις), παραπέμποντας τις λεπτομέρειες σε επόμενες συζητήσεις με τους Ευρωπαίους υπουργούς.

Ο Ζελένσκι εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του, τονίζοντας ότι μόνο με ουσιαστικές εγγυήσεις ασφάλειας μπορεί να αποτραπεί μια νέα ρωσική επιθετικότητα.

Η αντιπαράθεση για την εκεχειρία

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, με προεξάρχοντες τον Μακρόν και τον Μερτς, πίεσαν για άμεση εκεχειρία ως προϋπόθεση για την πρόοδο των διαπραγματεύσεων.

Αντίθετα, ο Τραμπ εμφανίστηκε πιο επιφυλακτικός, έχοντας ήδη μετατοπίσει τη στρατηγική του μετά τη συνάντησή του με τον Πούτιν στην Αλάσκα. Όπως τόνισε, προτεραιότητά του είναι μια συνολική ειρηνευτική συμφωνία, ακόμη κι αν αυτή δεν προϋποθέτει την άμεση παύση των εχθροπραξιών.

Η διαφοροποίηση αυτή αποτυπώνει την πάγια διαφορά ευρωπαϊκής και αμερικανικής οπτικής: η Ευρώπη, εκτεθειμένη άμεσα σε ενεργειακές και γεωπολιτικές επιπτώσεις, θέλει γρήγορη σταθεροποίηση, ενώ οι ΗΠΑ προτάσσουν μια πιο μακροπρόθεσμη στρατηγική που θα ενισχύσει τον ρόλο του Τραμπ ως μεσολαβητή.

Το τηλεφώνημα στον Πούτιν και το σχέδιο για τριμερή

Η πιο θεαματική στιγμή της συνόδου ήταν η απόφαση του Τραμπ να καλέσει απευθείας τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, αμέσως μετά τη λήξη της σύσκεψης. Η κίνηση αυτή έστειλε ισχυρό μήνυμα για την έναρξη μιας νέας φάσης διαπραγματεύσεων.

Ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι το επόμενο βήμα θα είναι η διοργάνωση τριμερούς συνάντησης με τη συμμετοχή των ιδίων των ηγετών — Τραμπ, Πούτιν και Ζελένσκι. Αν αυτή επιβεβαιωθεί, θα ακολουθήσει και μια τετραμερής με ευρωπαϊκή συμμετοχή.

Ωστόσο, το Κρεμλίνο κράτησε αποστάσεις: το TASS ανέφερε ότι «δεν συζητήθηκε» τέτοια σύνοδος, αφήνοντας την αίσθηση αβεβαιότητας. Η αντίδραση αυτή δείχνει ότι η Μόσχα θέλει να αποφύγει την εικόνα ότι εντάσσεται σε ένα αμερικανικό σχέδιο, επιδιώκοντας ταυτόχρονα να διατηρήσει την πρωτοβουλία κινήσεων.

Δυτικές αντιδράσεις και προοπτικές

Οι αντιδράσεις στην Ευρώπη υπήρξαν ανάμεικτες:

• Από τη μία πλευρά, χαιρετίστηκε η πρωτοβουλία Τραμπ, καθώς εκλήφθηκε ως βήμα ξεμπλοκαρίσματος του διαλόγου.
• Από την άλλη, καταγράφηκαν έντονες ανησυχίες για το ενδεχόμενο να παρακαμφθεί το ζήτημα της εκεχειρίας ή να τεθεί θέμα εδαφικών παραχωρήσεων χωρίς σαφή ουκρανική συναίνεση.

Η Ρωσία, από την πλευρά της, ερμήνευσε τη σύνοδο ως διπλωματική επιτυχία: η αποκατάσταση επικοινωνίας σε υψηλό επίπεδο και η απουσία νέων κυρώσεων ενισχύουν την εικόνα του Πούτιν στο εσωτερικό και διεθνώς.

Παράλληλα, διπλωματικοί αναλυτές εκτιμούν ότι ο Τραμπ επιδιώκει να κατοχυρώσει έναν ρόλο ιστορικού διαμεσολαβητή, ώστε να παρουσιάσει τη δική του «Συμφωνία Ειρήνης» ως καθοριστικό βήμα για την παγκόσμια σταθερότητα.

Η Ουκρανία στο επίκεντρο

Η πιο δύσκολη θέση ανήκει αναμφίβολα στην ίδια την Ουκρανία. Ο Ζελένσκι καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στη στήριξη των δυτικών συμμάχων και στην ανάγκη να αποφύγει συμβιβασμούς που θα προκαλούσαν εσωτερική πολιτική κρίση. Το Κίεβο έχει καταστήσει σαφές ότι δεν πρόκειται να δεχθεί «παγωμένη σύγκρουση» ή επίσημη απώλεια εδαφών, ωστόσο γνωρίζει ότι η παρατεταμένη φθορά στο μέτωπο δεν είναι βιώσιμη.

Αυτό το δίλημμα κάνει τις εγγυήσεις ασφάλειας ακόμα πιο κρίσιμες: για τον Ζελένσκι, αποτελούν προϋπόθεση για οποιαδήποτε πολιτική συμφωνία. Για τον Τραμπ, αντίθετα, είναι διαπραγματευτικό χαρτί προς τη Ρωσία, ώστε να αποσπάσει υποχωρήσεις σε άλλα πεδία.

Η σύνοδος στον Λευκό Οίκο αποτέλεσε αναμφίβολα ένα αποφασιστικό βήμα σε επίπεδο συμβολισμού.

Τα σημεία-κλειδιά είναι:

• Εγγυήσεις ασφάλειας: Η συζήτηση ξεκινά, αλλά χρειάζεται συγκεκριμενοποίηση.
• Εκεχειρία ή ευρύτερη ειρήνη: Οι Ευρωπαίοι επιμένουν σε άμεσο τερματισμό των εχθροπραξιών, ενώ ο Τραμπ προωθεί συνολική συμφωνία χωρίς προϋποθέσεις.
• Η κλήση στον Πούτιν: Ένα τολμηρό, συμβολικό βήμα, αλλά με αμφίβολες δεσμεύσεις από τη Μόσχα.

Το ερώτημα που μένει ανοιχτό είναι αν οι πρωτοβουλίες αυτές θα οδηγήσουν σε διπλωματικό αδιέξοδο ή αν θα ανοίξουν έναν νέο ορίζοντα για την ειρήνη στην Ουκρανία. Όλα πλέον εξαρτώνται από τις επόμενες κινήσεις — κυρίως τη στάση της Ουκρανίας και την ικανότητα των Ευρωπαίων να παραμείνουν ενωμένοι.