Γιατί ανησυχεί την Αθήνα ο τρόπος διευθέτησης για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία

Η θέση της Αθήνας για τη διπλωματική κινητικότητα όσον αφορά στον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία συνοψίζονται στις δηλώσεις του πρωθυπουργού μετά τις τηλεδιασκέψεις με τους Ευρωπαίους ηγέτες και τον πρόεδρο Ζελένσκι: «Σχετικά με ζητήματα κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας, μόνο η Ουκρανία μπορεί να λάβει αποφάσεις».

Η ελληνική κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία τάσσεται υπέρ της διατήρησης της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας ασφαλώς με το βλέμμα αφενός στο Διεθνές Δίκαιο και την εφαρμογή του αφετέρου σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής που παραμένουν ανοιχτά με την Άγκυρα.

Η Αθήνα από την πρώτη στιγμή αντιτάχθηκε στη ρωσική εισβολή. Αντίδραση που συνδέεται με το Κυπριακό, όπου για δεκαετίες επιδιώκεται να καταστούν τετελεσμένα τα αποτελέσματα της τουρκικής εισβολής και κατοχής. Το ενδεχόμενο ο τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία να διευθετηθεί έξω από τις διεθνείς αξίες και πρακτικές, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα αρνητικό προηγούμενο με άδηλες επιπτώσεις στη διαπραγμάτευση για το Κυπριακό, σε μια κρίσιμη συγκυρία κατά την οποία επιδιώκεται επανέναρξη των συνομιλιών. Πολύ περισσότερο, καθώς δείχνει να προκρίνεται μια αντίληψη ότι δεν μπορούν να αγνοηθούν τετελεσμένα που έχουν διαμορφωθεί επί του εδάφους.

Επίσης η έμμεση αναγνώριση και επιβράβευση αναθεωρητικών απόψεων, εάν επιλεγεί μια λύση που καταφανώς θα υποβαθμίζει ή θα αγνοεί τις θέσεις και τις απόψεις της Ουκρανίας ευνοούν την πλευρά της Αγκυρας, που αμφισβητεί συμφωνίες και συνθήκες και επιχειρηματολογεί ακριβώς επικαλούμενη αναγκαίες προσαρμογές σε νέα δεδομένα και καταστάσεις.

Επιπλέον η υποβάθμιση του ρόλου που αναλογεί στην Ευρώπη στη διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη, είναι, επίσης, ένα αρνητικό ενδεχόμενο. Η ελληνική πλευρά, υπερασπίζεται τη θεσμική τάξη στις διεθνείς σχέσεις, θεωρώντας ότι αποτελεί θεμελιακή αρχή απέναντι στη λογική επικράτησης του πιο ισχυρού και προσβλέπει στη στήριξη που μπορεί να λάβει από τη συμμετοχή της στους διεθνείς οργανισμούς.

Είναι πασιφανές, και προκαλεί έντονη ανησυχία και προβληματισμό στην Αθήνα, η σταθερή προσπάθεια να υποβαθμιστεί ο ρόλος της Ε.Ε. συνολικά σε μια υπό διαμόρφωση νέα ισορροπία δυνάμεων. Στις εκτιμήσεις κάθε αξιόπιστου παρατηρητή και αναλυτή περιλαμβάνεται η διαπίστωση ότι στη συζήτηση για τη λήξη ενός πολέμου στην αυλή της Ευρώπης, από πλευρά ΗΠΑ γίνεται επιλογή προσώπων εκ των εθνικών ηγεσιών των κρατών-μελών, με κριτήρια προσωπικών σχέσεων.

Και αυτό προκαλεί τουλάχιστον νέα δεδομένα στη γεωπολιτική σκακιέρα.