Ο Τραμπ πιστεύει ότι θα υπάρξει συμφωνία με Πούτιν- Οι Ευρωπαίοι τρέμουν την… έκπληξη

Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε την Πέμπτη ότι πιστεύει ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλάντιμιρ Πούτιν θα κάνει μια συμφωνία και ότι η απειλή επιβολής κυρώσεων πιθανότατα έπαιξε κάποιο ρόλο στην πραγματοποίηση της αυριανής συνάντησης μεταξύ των δύο ηγετών. «Τα οικονομικά κίνητρα, οι κυρώσεις, είναι πολύ ισχυρά» υπογράμμισε. 

Χαρακτήρισε τη συνάντηση με τον Πούτιν ως ένα «δούναι και λαβείν» για τα σύνορα και τα εδάφη και τόνισε ότι δεν γνωρίζει αν θα υπάρξει συμφωνία για άμεση κατάπαυση πυρός.

Σε συνέντευξή του στο Fox News, ο Τραμπ είπε ακόμα ότι έχει κατά νου τρεις τοποθεσίες όπου θα μπορούσε να γίνει μια δεύτερη συνάντηση με τον Πούτιν και τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντιμίρ Ζελένσκι. Αυτή η συνάντηση προετοιμάζει το έδαφος για να υπάρξει μια δεύτερη συνάντηση προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία. 

Ο Τραμπ ανέφερε ότι αν η συνάντηση με τον Πούτιν πάει καλά τότε θα έχει αμέσως τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ζελέσνκι. Ωστόσο, αν η συνάντηση με τον Πούτιν δεν πάει καλά τότε δεν θα καλέσει κανέναν, σημείωσε ο Τραμπ. 

Ο ίδιος είπε επίσης ότι δεν γνωρίζει αν θα ακολουθήσει κοινή συνέντευξη τύπου με τον Πούτιν μετά τη συνάντηση αλλά επισήμανε ότι θα υπάρξει σε κάθε περίπτωση μια συνέντευξη τύπου. 

• Την ίδια ώρα σύμφωνα με το Politico η ανακούφιση των Ευρωπαίων ηγετών μετά την τηλεδιάσκεψη με Τραμπ είναι περιορισμένη. Με το μέλλον της Ουκρανίας να συζητείται από τόσο χειριστικούς παίκτες όσο ο Πούτιν και τόσο απρόβλεπτους όσο ο Τραμπ, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να πάρουν οι εξελίξεις απρόσμενη τροπή όταν βρεθούν τετ-α-τετ στην Αλάσκα.

Οι πρόσφατες τοποθετήσεις του Τραμπ για ανταλλαγή εδαφών προκάλεσαν πανικό στην ευρωπαϊκή πλευρά, με το φόβο ότι οι ΗΠΑ θα διαπραγματευτούν μια ειρηνευτική συμφωνία με τη Μόσχα εις βάρος της Ουκρανίας και χωρίς τη συμμετοχή των Ευρωπαίων.

Ένας κύκλος έντονης διπλωματίας την Τετάρτη φάνηκε να κατευνάζει προσωρινά αυτές τις ανησυχίες. Οι Ευρωπαίοι βγήκαν από την τηλεφωνική επικοινωνία πεισμένοι ότι ο Τραμπ κατανοεί πως μια κατάπαυση του πυρός πρέπει να προηγηθεί κάθε συζήτησης περί εδαφών, ενώ και η Ουκρανία πρέπει να έχει θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Ορισμένοι Ευρωπαίοι διέκριναν ακόμη σημάδια ότι οι Αμερικανοί, σε μια εντυπωσιακή στροφή, εξετάζουν ενεργότερο ρόλο στην παροχή εγγυήσεων ασφάλειας στην Ουκρανία μετά τον πόλεμο.

• Ο Τραμπ γνωρίζει τις θέσεις της Ευρώπης και «σε μεγάλο βαθμό τις συμμερίζεται», ανέφερε ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, μετά το τηλεφώνημα, επαναλαμβάνοντας το ίδιο αισιόδοξο μήνυμα με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα.

Η Πρωθυπουργός της Λετονίας Έβικα Σιλίνα, της οποίας η χώρα συνορεύει με τη Ρωσία, τόνισε επίσης: «Είμαστε όλοι στην ίδια γραμμή όσον αφορά μια τελική ειρηνευτική συμφωνία», δήλωσε στο POLITICO.

«Ο Πρόεδρος Τραμπ είναι εξαιρετικός και μοναδικός διαπραγματευτής, οπότε πιστεύω ότι επιδιώκει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα», πρόσθεσε η Σιλίνα, που συμμετείχε σε προηγούμενη τηλεδιάσκεψη των Ευρωπαίων ηγετών με τον Αντιπρόεδρο JD Vance.

• Αυτό είναι, φυσικά, το επίσημο αφήγημα. Το τι θα συμβεί πραγματικά παραμένει αβέβαιο.

Σύμφωνα με άτομο που γνωρίζει τα της συνάντησης της Τετάρτης, αν και «η ατμόσφαιρα ήταν γενικά θετική», ο Τραμπ μιλούσε πολύ για το τι θα έκανε, αλλά με τρόπο που κανείς δεν μπορούσε να καταλάβει ακριβώς τι θα πράξει.

Οι απόψεις του Τραμπ για τη Ρωσία, αλλά και για τον ίδιο τον Πούτιν —τον οποίο παλαιότερα είχε χαρακτηρίσει «ιδιοφυΐα»— φαίνεται να σκληραίνουν. Επιδιώκοντας ακόμη και το Nobel Ειρήνης, υπόσχεται «σοβαρές συνέπειες» αν ο Πούτιν δεν δείξει σοβαρότητα στην Αλάσκα ως προς τον τερματισμό του πολέμου, αφήνοντας να εννοηθεί πιθανή αύξηση των δευτερογενών κυρώσεων σε χώρες που συναλλάσσονται με τη Ρωσία.

Όμως οι Ευρωπαίοι δεν ξεχνούν ότι μέχρι πρόσφατα ο Τραμπ είχε ταπεινώσει δημόσια τον Ζελένσκι, πίεσε την Ουκρανία να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο μέσω συμφωνιών για ορυκτά και εξέταζε μεγάλα οικονομικά projects με τον Πούτιν. Παραμένουν επιφυλακτικοί μήπως η συζήτηση μετατοπιστεί σε επικερδείς συμβάσεις ενέργειας και σπάνιων γαιών αντί για κρίσιμα ζητήματα όπως οι αποζημιώσεις ή τα απαχθέντα παιδιά.

• Ακόμη και ο Vance, γνωστός επικριτής της Ουκρανίας μετά την επίθεση κατά του Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο, φέρεται να έχει αλλάξει στάση σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο.

Άλλος Ευρωπαίος αξιωματούχος σχολίασε: «Οι περισσότεροι εντυπωσιάστηκαν από τον Vance, που αναζητά λύσεις ενώ ταυτόχρονα ξεκαθαρίζει πως ο Πούτιν είναι εδώ ο κακός».

Ο Vance, που βρισκόταν στο Ηνωμένο Βασίλειο, πέρασε το Σάββατο στη θερινή κατοικία του ΥΠΕΞ Ντέιβιντ Λάμι, όπου συνάντησε τον γραμματέα του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας της Ουκρανίας Ρουστέμ Ουμέροφ και τον επικεφαλής του γραφείου Ζελένσκι Αντρίι Γερμάκ.

Αυτό άλλαξε τη στάση του; Ίσως μόνο εν μέρει. Την Κυριακή, στο Fox News, τόνισε: «Τελειώσαμε με τη χρηματοδότηση του πολέμου στην Ουκρανία. Οι Αμερικανοί έχουν κουραστεί να στέλνουν τα χρήματά τους σε αυτή τη σύγκρουση. Αν οι Ευρωπαίοι θέλουν να αγοράσουν όπλα από αμερικανικές εταιρείες, είμαστε εντάξει — αλλά εμείς δεν θα πληρώσουμε άλλο».

• Αυτό κάθε άλλο παρά δείχνει αυξημένο αμερικανικό ενδιαφέρον για εγγυήσεις ασφαλείας μετά τον πόλεμο.

Πάντως η προοπτική να εμφανιστούν ως ειρηνοποιοί φαίνεται να κερδίζει έδαφος στη διοίκηση Τραμπ. Όπως σημείωσε αργότερα ο Vance σε αεροπορική βάση στη Βρετανία την Τετάρτη, ο Τραμπ «ξεκαθάρισε ότι στόχος μας ως διοίκηση θα είναι να φέρουμε ξανά την ειρήνη στην Ευρώπη».

Jan Techau, επικεφαλής Γερμανίας στον Eurasia Group, προειδοποιεί πάντως πως ο Τραμπ μπήκε στη συνάντηση με διαφορετικές επιδιώξεις από τους Ευρωπαίους. Για εκείνον το βασικό είναι να μην εμφανιστεί ως «χαμένος» από τη σύνοδο στην Αλάσκα — κάτι που θα προκαλούσε οργή στον ίδιο αν φανεί πως ξεγελάστηκε από τον Πούτιν.

Sύμφωνα με τον Techau, το ενδιαφέρον του Τραμπ και της ομάδας του για επαφή με τους Ευρωπαίους πηγάζει κυρίως από την ανάγκη να κατανοήσουν καλύτερα τις τακτικές του Πούτιν και να μη φανούν πως έγιναν θύματα χειρισμών στη σύνοδο της Αλάσκας.

“Δεν μπορεί να διαβάσει πλήρως τον Πούτιν. Καταλαβαίνει πως έχει διαφορετική ατζέντα από ό,τι νόμιζε αρχικά. Σε αυτό το πλαίσιο οι Ευρωπαίοι είναι χρήσιμοι ώστε να έχει στήριξη αν κάτι πάει στραβά”, προσθέτει ο αναλυτής.

Bασικά όμως υπάρχει έντονη ανησυχία πως ο Πούτιν ίσως δεν επιδιώκει πραγματικά μια συμφωνία. Βασικός στόχος του παραμένει η καταστροφή μιας δημοκρατικής και ανεξάρτητης ουκρανικής πολιτείας — στόχος που δεν έχει ακόμη πετύχει.

“Δεν υπάρχουν μεγάλες προσδοκίες για την Παρασκευή”, ανέφερε αξιωματούχος της ΕΕ. Ο Techau εκτίμησε ότι ίσως ο Πούτιν επιχειρήσει κάποια «ανώδυνη» χειρονομία όπως αναστολή βομβαρδισμών σε συγκεκριμένη ουκρανική περιοχή ώστε να πείσει τον Τραμπ ότι θέλει ειρήνη.

• Iδιαίτερη ανησυχία επικρατεί στους Ευρωπαίους μήπως ο Τραμπ συνάψει συμφωνία με τον Πούτιν που δεν καλύπτει τα αιτήματά τους — όπως π.χ. απαίτηση προς την Ουκρανία να παραχωρήσει περισσότερες περιοχές ή πίεση προς την ΕΕ για άρση κυρώσεων ως προαπαιτούμενο συμφωνίας.

Aκόμη κι αν το Κίεβο και οι ευρωπαϊκοί σύμμαχοι απορρίψουν μια λανθασμένη συμφωνία, τότε υπάρχει κίνδυνος ο Τραμπ να αποποιηθεί τις ευθύνες δηλώνοντας ότι έκανε ό,τι μπορούσε και κατηγορώντας τους Ευρωπαίους πως μπλοκάρουν την ειρήνη.

“Αυτό θα βόλευε ιδιαίτερα τον Τραμπ — μπορεί εύκολα να ισχυριστεί ότι οι πραγματικοί εχθροί της ειρήνης βρίσκονται αλλού: στους Ουκρανούς και τους Ευρωπαίους”, σχολιάζει ο Techau.

Mέχρι στιγμής πάντως ο Τραμπ δεν έχει ευθυγραμμιστεί πλήρως με όλες τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις για μια τελική ειρηνευτική συμφωνία.

Kαι ίσως το πιο ανησυχητικό στοιχείο: εξακολουθεί συχνά να υιοθετεί αφηγήματα περί πολέμου στην Ουκρανία που ευνοούν τη ρωσική πλευρά.

Pριν το τηλεφώνημά του με τους ηγέτες της ΕΕ, επικαλέστηκε δημόσια δηλώσεις του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν —του πλέον φανατικού αντιπάλου της Ουκρανίας εντός Ευρώπης— σύμφωνα με τις οποίες “οι Ρώσοι ξέρουν καλύτερα απ’ όλους πώς κερδίζονται οι πόλεμοι”.