Τραμπ-Πούτιν: Το διακύβευμα της συνάντησης στον απόηχο των νέων δηλώσεων Βανς-Αντιδράσεις από ΕΕ, Κίεβο

Σε μια περίοδο όπου ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει εισέλθει στον τέταρτο χρόνο του, η ανακοίνωση της επικείμενης συνάντησης ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ και τον Βλαντιμίρ Πούτιν στην πολιτεία της Αλάσκας προκαλεί έντονες συζητήσεις και αντιδράσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Το γεγονός ότι η συνάντηση αυτή έρχεται σε μια συγκυρία όπου η Ουάσινγκτον φαίνεται να επαναξιολογεί τη στάση της απέναντι στον πόλεμο, δημιουργεί κλίμα γεωπολιτικού «πόκερ» με υψηλά διακυβεύματα. Οι δηλώσεις του Τζ. Ντ. Βανς, αντιπροέδρου των ΗΠΑ, στη συνέντευξή του στο Fox News, άφησαν να εννοηθεί ότι η αμερικανική κυβέρνηση έχει εξαντλήσει τα περιθώρια χρηματοδότησης της ουκρανικής πολεμικής προσπάθειας και αναζητά πλέον μια συμφωνία, ακόμη κι αν αυτή στηρίζεται στην τρέχουσα γραμμή επαφής.

Σπύρος Σιδέρης

Ωστόσο, η ευρωπαϊκή πλευρά εκφράζει ανησυχίες για πιθανό «παραγκωνισμό» της Ουκρανίας και επαναλαμβάνει ότι δεν θα αποδεχθεί λύση που δεν αποκαθιστά την πλήρη εδαφική ακεραιότητα της χώρας.

Οι δηλώσεις Βανς και το μήνυμα της Ουάσινγκτον

Ο Βανς χαρακτήρισε την επικείμενη συνάντηση Τραμπ–Πούτιν «σημαντικό διπλωματικό βήμα» και τόνισε ότι οι ΗΠΑ έχουν «τελειώσει με τη χρηματοδότηση του πολέμου» στην Ουκρανία, επιδιώκοντας πλέον μια ειρηνική διευθέτηση. Όπως είπε, η Ουάσινγκτον θα στηριχθεί στην τρέχουσα γραμμή επαφής ως βάση για τις συνομιλίες, επιδιώκοντας «μια λύση με την οποία Ρώσοι και Ουκρανοί θα μπορέσουν να ζήσουν, έστω και με σχετική ειρήνη».

Παράλληλα, αποκάλυψε ότι οι ΗΠΑ εργάζονται για να συμφωνηθεί χρόνος και πλαίσιο ώστε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και ο Πούτιν να συναντηθούν, αλλά υπογράμμισε ότι δεν θεωρεί παραγωγικό κάτι τέτοιο πριν την κατ’ ιδίαν συνομιλία Πούτιν–Τραμπ. Ο ίδιος μετέφερε την άποψη του Τραμπ ότι «μπορεί να πετύχει, μπορεί και όχι, αλλά αξίζει να το δοκιμάσουμε».

Οικονομικές και γεωπολιτικές παράμετροι

Στη συνέντευξή του, ο Βανς άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να εξεταστούν δασμοί κατά της Κίνας λόγω της αγοράς ρωσικού πετρελαίου, αν και τόνισε ότι δεν έχει ληφθεί ακόμη οριστική απόφαση. Έστειλε επίσης σαφές μήνυμα προς την Ευρώπη, λέγοντας ότι «η Ουκρανία είναι η αυλή της Ευρώπης» και καλώντας τους Ευρωπαίους να αναλάβουν μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης και χρηματοδότησης, ξεκαθαρίζοντας ότι οι ΗΠΑ δεν προτίθενται να συνεχίσουν να καλύπτουν το βάρος του πολέμου.

Αντιδράσεις στο Κίεβο

Στην Ουκρανία, οι δηλώσεις αυτές ερμηνεύθηκαν με ανησυχία. Σύμφωνα με την εφημερίδα The Sunday Times, ουκρανικοί διπλωματικοί κύκλοι φοβούνται ότι η απόρριψη οποιασδήποτε πρότασης Τραμπ θα μπορούσε να οδηγήσει σε διακοπή της αμερικανικής στήριξης. Κάποιοι θεωρούν ότι αυτή η πίεση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως πρόσχημα για την αποδοχή μιας «επαίσχυντης συμφωνίας», ενώ άλλοι εκτιμούν ότι το πολιτικό κόστος για τον Ζελένσκι από μια πιθανή απόσυρση από το Ντονμπάς θα ήταν αβάσταχτο.

Δημοσκόπηση της Gallup δείχνει ότι το 69% των Ουκρανών τάσσεται υπέρ της ταχείας επίτευξης ειρήνης, ενώ μόλις το 24% θέλει τη συνέχιση του πολέμου μέχρι την πλήρη νίκη. Ωστόσο, η ουκρανική ηγεσία εξακολουθεί να δηλώνει ότι οποιαδήποτε συμφωνία πρέπει να περιλαμβάνει την πλήρη αποκατάσταση των συνόρων και την απόρριψη της ρωσικής κατοχής.

Η ευρωπαϊκή αντίδραση

Η ύπατη εκπρόσωπος εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλας, ανακοίνωσε ότι θα συγκαλέσει έκτακτη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών, επισημαίνοντας ότι «οποιαδήποτε συμφωνία ΗΠΑ–Ρωσίας πρέπει να περιλαμβάνει την Ουκρανία και την ΕΕ». Υπογράμμισε ότι το διεθνές δίκαιο είναι σαφές και ότι όλα τα κατεχόμενα εδάφη πρέπει να επιστραφούν στην Ουκρανία. Παράλληλα, προειδοποίησε ότι μια ατελής συμφωνία θα μπορούσε να αποτελέσει «πλατφόρμα για νέα ρωσική επιθετικότητα».

Η συνάντηση Τραμπ–Πούτιν, που οργανώθηκε μετά την επίσκεψη του ειδικού απεσταλμένου Στιβ Γουίτκοφ στη Μόσχα, έχει προκαλέσει ανησυχία στην Ευρώπη ότι η Ουάσινγκτον ενδέχεται να αναζητήσει μια γρήγορη συμφωνία που θα επιτρέψει στον Τραμπ να εμφανιστεί ως ειρηνοποιός, αλλά εις βάρος των ουκρανικών συμφερόντων.

Στο Κίεβο και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ο φόβος είναι ότι μια τέτοια εξέλιξη θα αποδυναμώσει την ευρωπαϊκή ασφάλεια και θα δώσει στη Ρωσία στρατηγικά πλεονεκτήματα.

Το βλέμμα των στοιχηματικών

Ακόμη και οι διεθνείς στοιχηματικές εταιρείες έχουν εντάξει τη συνάντηση στο ρεπερτόριο τους, με αποδόσεις που αφορούν την πιθανότητα επίτευξης συμφωνίας, τη διάρκεια της συνάντησης, αλλά και το αν οι δύο ηγέτες θα κάνουν κοινή δήλωση.

Σύμφωνα με μεγάλες πλατφόρμες, τα σενάρια κυμαίνονται από «συμβολική συνάντηση χωρίς ουσία» έως «κατ’ αρχήν συμφωνία κατάπαυσης του πυρός».

Το μεγάλο ερώτημα

Το αν η Αλάσκα θα αποτελέσει τόπο μιας ιστορικής διπλωματικής τομής ή απλώς σκηνικό για επικοινωνιακή διαχείριση μένει να αποδειχθεί.

Οι κινήσεις του Τραμπ, οι δηλώσεις του Βανς, οι πιέσεις της Ευρώπης και οι φόβοι της Ουκρανίας συνθέτουν ένα σκηνικό γεμάτο αβεβαιότητες, όπου τα συμφέροντα διασταυρώνονται και η «ειρήνη» παραμένει ζητούμενο με πολλά αστερίσκους.

Η συνάντηση της Παρασκευής στην Αλάσκα δεν θα είναι απλώς ένα διμερές ραντεβού, αλλά μια στιγμή όπου θα δοκιμαστούν οι αντοχές της διατλαντικής συμμαχίας, η αποφασιστικότητα της Ευρώπης και η ικανότητα των ΗΠΑ να συνδυάσουν ρεαλισμό και στρατηγική σταθερότητα.

Όσο για τους πολίτες της Ουκρανίας, το διακύβευμα παραμένει απλό και συνάμα υπαρξιακό: ειρήνη με όρους που θα διασφαλίζουν την ελευθερία ή μια παράταση της σύγκρουσης χωρίς ορατό τέλος.