Ανάλυση των FT: Ο στόχος Πούτιν στη συνάντηση με τον Τραμπ στην Αλάσκα

Σύμφωνα με αναλυτές ούτε οι ισορροπίες στο πεδίο της μάχης ούτε οι δημοσιονομικές πιέσεις αναγκάζουν τον Ρώσο πρόεδρο να περιορίσει τις μαξιμαλιστικές εδαφικές του φιλοδοξίες ή να εξετάσει δυσμενείς όρους ειρήνης, αναφέρουν σε άρθρο τους οι FT. Αντίθετα, επικεντρώνεται στη διατήρηση ανοιχτής επικοινωνίας με τον Τραμπ, για να μην αρχίσουν να έχουν κόστος οι απογοητεύσεις του προέδρου των ΗΠΑ με τη Μόσχα. «Ο Πούτιν δεν έχει κανένα κίνητρο να τερματίσει τον πόλεμο αυτή τη στιγμή», δήλωσε η Αλεξάνδρα Προκοπένκο, συνεργάτιδα στο Κέντρο Carnegie Russia Eurasia. «Αυτό που έχει σημασία για αυτόν είναι να διατηρήσει την προσοχή του Τραμπ».

Το άρθρο ξεκινά με την επισήμανση ότι η Αλάσκα, ο τόπος που ορίστηκε για τη συνάντηση του Βλαντιμίρ Πούτιν με τον Ντόναλντ Τραμπ την Παρασκευή, δύσκολα θα μπορούσε να είναι πιο συμβολική για την άποψη του Κρεμλίνου για τον κόσμο. Σε αντίθεση με τη στρατιωτική κατάληψη περίπου του ενός πέμπτου της Ουκρανίας από τον Πούτιν, η πώληση της Αλάσκας από τη Ρωσία στις ΗΠΑ τον 19ο αιώνα υπό τον Αυτοκράτορα Αλέξανδρο Β’ ήταν μια ειρηνική συναλλαγή. Ωστόσο, χρησιμεύει ως υπενθύμιση ότι τα εθνικά σύνορα δεν είναι άρρηκτα συνδεδεμένα και η γη μπορεί να αποτελέσει νόμισμα για την άσκηση πολιτικής.

Όσον αφορά στο μέτωπο της διατήρησης της προσοχής από τον Τραμπ, η Μόσχα αντιμετώπιζε μεγαλύτερο κίνδυνο. Ο Τραμπ, ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντά του υποσχόμενος να τερματίσει τον πόλεμο εντός 24 ωρών, εξέφρασε την ενόχλησή του για το γεγονός ότι ο Πούτιν ήταν «πολύ ευγενικός», ενώ ταυτόχρονα επιτέθηκε στην Ουκρανία και τροφοδοτούσε την Ουάσινγκτον με «πολλές ανοησίες». Για πρώτη φορά από την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Τραμπ άρχισε να επιτρέπει πιο σημαντικές μεταφορές όπλων στο Κίεβο και απειλεί να επιβάλει δασμούς στην Ινδία για την αγορά ρωσικού πετρελαίου.

Αλλά αυτή η ανυπόμονη διάθεση άλλαξε σχεδόν εν μία νυκτί μετά την επίσκεψη του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ στη Μόσχα την περασμένη Τετάρτη – μόλις δύο ημέρες πριν από την προθεσμία του Τραμπ για κατάπαυση του πυρός ή για την επιβολή κυρώσεων. Αντί να προκύψουν περισσότερα προβλήματα για το Κρεμλίνο, αυτό που προέκυψε ήταν η πρώτη πρόσκληση του Πούτιν για την Αμερική για να συναντήσει πρόεδρο των ΗΠΑ από τότε που είδε τον Τζορτζ Μπους το 2007.

• Η συνάντηση στην Αλάσκα σημαίνει ότι τόσο ο Πούτιν όσο και ο Τραμπ «στριμώχτηκαν στη γωνία», δήλωσε ο Σαμ Γκριν, καθηγητής ρωσικής πολιτικής στο King’s College του Λονδίνου.

Ο Πούτιν, είπε ο Γκριν, δεν επρόκειτο ποτέ να ανακοινώσει τη συμφωνία στο χρονοδιάγραμμα του Τραμπ δείχνοντας αδυναμία υπό πίεση, και ο Τραμπ ανησυχούσε για την προοπτική επιβολής κυρώσεων που θα μπορούσαν τελικά να αποδειχθούν αναποτελεσματικές και «να φανεί διπλά αδύναμος».

«Το γεγονός ότι ο Πούτιν πηγαίνει στις ΗΠΑ όχι ως κρατούμενος, ότι έχει μετατραπεί από πηγή απογοήτευσης σε ευπρόσδεκτο προκεκλημένο και ότι η συνάντηση πραγματοποιείται χωρίς Ουκρανούς και Ευρωπαίους – όλα αυτά είναι μια διπλωματική νίκη», πρόσθεσε ο Γκριν.

Η συνάντηση Τραμπ-Πούτιν χωρίς τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι – που αποτελούσε εδώ και καιρό έπαθλο για το Κρεμλίνο – φάνηκε να έρχεται χωρίς η Ρωσία να κάνει σημαντικές παραχωρήσεις στους βασικούς πολεμικούς της στόχους. Για τον Αντρέι Κοζίρεφ, πρώην υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας η ίδια η συνάντηση θα ήταν «ένα πολιτικό κέρδος για τον Πούτιν», που θα ερχόταν «σε εσωτερικό και διεθνές επίπεδο χωρίς κόστος, σε αντίθεση με τον ομόλογό του».

• Για τους Ουκρανούς αξιωματούχους, η μετάβαση σε συνομιλίες αντιπροσωπεύει μια προσπάθεια του Πούτιν να επιτύχει τουλάχιστον τρεις διακριτούς στόχους.

Η Αλιόνα Γκετμάντσουκ, η νεοδιορισμένη επικεφαλής της αποστολής της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, δήλωσε ότι στόχος ήταν η έξοδος από την απομόνωση, η αποφυγή νέων κυρώσεων και η αξιοποίηση της αποφασιστικότητας του Τραμπ να τερματίσει τον πόλεμο «προκειμένου να επιλυθούν με διπλωματικά μέσα τα καθήκοντα που δεν κατάφερε να ολοκληρώσει με στρατιωτικά μέσα».

Η διπλωματική φρενίτιδα εκτυλίσσεται καθώς οι ουκρανικές δυνάμεις αντιμετωπίζουν αυξανόμενη πίεση στα ανατολικά, με τον ρωσικό στρατό να πιέζει τώρα να περικυκλώσει αρκετές πόλεις που έχουν χρησιμεύσει ως στρατηγικά οχυρά για τους Ουκρανούς υπερασπιστές. Η Ρωσία κατέλαβε 502 τετραγωνικά χιλιόμετρα ουκρανικού εδάφους τον Ιούλιο, ρυθμός παρόμοιος με την προέλασή της τον Ιούνιο και τον Μάιο και ένας από τους υψηλότερους του περασμένου έτους, σύμφωνα με την Black Bird Group, μια υπηρεσία πληροφοριών ανοιχτού κώδικα που παρακολουθεί τη σύγκρουση.

Η DeepState, μια ομάδα παρακολούθησης πολέμου με δεσμούς με το ουκρανικό υπουργείο Άμυνας, ανέφερε την Κυριακή ότι οι ρωσικές δυνάμεις κατάφεραν να προχωρήσουν σχεδόν 7 χιλιόμετρα σε μια περιοχή κοντά στην πόλη Ποκρόφσκ, την οποία οι ρωσικές δυνάμεις προσπάθησαν να περικυκλώσουν τον τελευταίο χρόνο.

• Στο οικονομικό μέτωπο, η Ρωσία αισθάνεται λιγότερο σίγουρη, καθώς τα ενεργειακά της έσοδα έχουν μειωθεί κατά 20% σε ετήσια βάση κατά τους πρώτους επτά μήνες εν μέσω της μείωσης των τιμών του πετρελαίου, με τους νέους δασμούς του Τραμπ στην Ινδία να εντείνουν την πίεση.

«Η οικονομία της Ρωσίας είναι σήμερα πιο αδύναμη από οποιαδήποτε στιγμή τα τελευταία τρία χρόνια», δήλωσε ο Γιάνις Κλούγκε, ειδικός στην οικονομία της Ρωσίας στο Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών και Ασφαλειακών Υποθέσεων (SWP). Ωστόσο, είπε ότι η κατάσταση δεν ήταν αρκετά σοβαρή για να αλλάξει τη στάση του Πούτιν απέναντι στην Ουκρανία.

«Για τον Πούτιν, οι απειλές κυρώσεων είναι σύμπτωμα της απογοήτευσης του Τραμπ», πρόσθεσε. «Ο Πούτιν ανησυχεί περισσότερο για την αυξανόμενη απογοήτευση του Τραμπ παρά για τον αντίκτυπο των νέων κυρώσεων».

• Οι πλήρεις λεπτομέρειες των συζητήσεων Πούτιν και Γουίτκοφ δεν έχουν αποκαλυφθεί, αλλά βασικά στοιχεία προέκυψαν σε τηλεφωνικές κλήσεις των ΗΠΑ με Ευρωπαίους και Ουκρανούς ομολόγους και δημόσιες δηλώσεις, συμπεριλαμβανομένης της πιθανότητας ανταλλαγής ουκρανικού εδάφους.

«Θα υπάρξει κάποια ανταλλαγή εδαφών, προς όφελος και των δύο», δήλωσε ο Τραμπ. Αμέσως μετά τη συνάντηση, η Μόσχα χαρακτήρισε τις προτάσεις του Γουίτκοφ «αποδεκτές», αλλά δεν σχολίασε τις δηλώσεις του Τραμπ σχετικά με την ανταλλαγή εδαφών.

Ο Πούτιν έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι οι όροι του για την Ουκρανία παραμένουν αμετάβλητοι. «Δεν είναι καν όροι, αλλά στόχοι της Ρωσίας», είπε στον πρόεδρο της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο καθώς οι δύο κάθονταν σε ένα παγκάκι στο Μοναστήρι Βαλαάμ στη βόρεια Ρωσία την 1η Αυγούστου.

«Ο κύριος στόχος είναι να εξαλειφθούν οι βαθύτερες αιτίες αυτής της κρίσης», πρόσθεσε ο Πούτιν, επικαλούμενος την σχεδόν 90λεπτη ομιλία του από τον περασμένο Ιούνιο, στην οποία απαριθμούσε τα αιτήματά του, διανθισμένα με ιστορικά ανέκδοτα.

Αυτά περιλαμβάνουν την επίσημη αποκήρυξη της Ουκρανίας από την ένταξη στο ΝΑΤΟ και το μη πυρηνικό της καθεστώς, την «αποστρατικοποίηση» και την «αποναζιστικοποίηση» της – μια αόριστη απαίτηση που ουσιαστικά ισοδυναμεί με την απομάκρυνση του Ζελένσκι.

Είπε επίσης ότι η Ουκρανία έπρεπε να «αποσύρει πλήρως» τις δυνάμεις της από τέσσερις ουκρανικές περιοχές που η Ρωσία κατέχει μόνο εν μέρει, αλλά παρόλα αυτά αποφάσισε να ενσωματώσει επίσημα στην επικράτειά της. Ο Πούτιν «δεν αποκλείει» ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να «διατηρήσει την κυριαρχία» επί των περιοχών Χερσώνας και Ζαπορίζια, υπό την προϋπόθεση ότι θα δώσει στη Ρωσία πρόσβαση στην Κριμαία μέσω αυτών. «Το Κίεβο πρέπει να εγγυηθεί ένα servitut [νομικός όρος για το δικαίωμα χρήσης γης]», πρόσθεσε.

• Η απαίτηση προς την Ουκρανία να αποσύρει τα στρατεύματά της από τις περιοχές Ντόνετσκ και Λουγκάνσκ είναι «μια διαπραγματευτική παγίδα», δήλωσε ο Βολοντίμιρ Φεσένκο, πολιτικός αναλυτής με έδρα το Κίεβο.

«Ο Πούτιν κατανοεί πολύ καλά ότι η Ουκρανία δεν θα συμφωνήσει σε μονομερείς παραχωρήσεις και θα προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει αυτή τη συνάντηση με τον Τραμπ και την απόρριψή μας του ρωσικού σχεδίου για να κατηγορήσει την Ουκρανία ότι δεν θέλει να τερματίσει τον πόλεμο», είπε.

Ενώ οι δημοσκοπήσεις έχουν δείξει αυξανόμενη εξάντληση στην Ουκρανία και υποστήριξη για μια πιθανή κατάπαυση του πυρός, εξακολουθεί να υπάρχει συντριπτική αντίθεση στην υποχώρηση της Ουκρανίας στις ρωσικές απαιτήσεις αποσύροντας τις δυνάμεις της από τις κατοικημένες περιοχές. Σχεδόν τα τρία τέταρτα των Ουκρανών που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση τον Ιούλιο από το Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας του Κιέβου απέρριψαν ένα σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου που θα περιελάμβανε την παραχώρηση από την Ουκρανία ολόκληρων των περιοχών Ντόνετσκ, Λουγκάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια, την αποκήρυξη της συμμετοχής της στο ΝΑΤΟ και την αποδοχή περιορισμών στον στρατό της.

Μια μικρή πλειοψηφία, 54%, υποστήριξε ένα σχέδιο στο οποίο η πρώτη γραμμή θα παγώσει, η Ουκρανία θα λάβει εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη και οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα αρθούν σταδιακά. Με τη Σύνοδο Κορυφής να πλησιάζει στην Αλάσκα, τόσο ο Ζελένσκι όσο και ο Πούτιν εργάζονται για να εξασφαλίσουν την υποστήριξη των αντίστοιχων συμμάχων τους.

Οι Ουκρανοί διαπραγματευτές θέλουν η Ευρώπη και οι ΗΠΑ να επιμείνουν ότι οι διαπραγματεύσεις θα πραγματοποιηθούν μόνο μετά από κατάπαυση του πυρός ή ουσιαστική μείωση των εχθροπραξιών. Ο Πούτιν, από την πλευρά του, μίλησε τηλεφωνικά με ηγέτες εννέα χωρών που η Μόσχα θεωρεί φιλικές, συμπεριλαμβανομένου του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ, και φιλοξένησε τον πρόεδρο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας της Ινδίας στο Κρεμλίνο.

«Δεν υπάρχει πραγματική εναλλακτική λύση παρά να παγώσει η σύγκρουση κατά μήκος της τρέχουσας πρώτης γραμμής. Η αντιπαράθεση μετά τον πόλεμο της Κορέας είναι πολύ πιο πιθανή από τη διαρκή ειρήνη», δήλωσε ο Αντρέι Κολέσνικοφ, πολιτικός αναλυτής με έδρα τη Μόσχα. «Ο Πούτιν θα ήθελε να χωρίσει τον κόσμο σε σφαίρες επιρροής με τον Τραμπ και τον Σι. Μια νέα Γιάλτα και ένας ψυχρός πόλεμος – αυτό ακριβώς θέλει. Είναι πρόθυμος να διεκδικήσει τις δάφνες του [Ιωσήφ] Στάλιν», πρόσθεσε ο Κολέσνικοφ.