Καρδιά υπό καύσωνα: Όσα πρέπει να γνωρίζουν οι καρδιοπαθείς για ένα ασφαλές καλοκαίρι

Το καλοκαίρι μπορεί να είναι εποχή ξεγνοιασιάς, όμως για τους ανθρώπους με καρδιολογικά προβλήματα εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους. Οι υψηλές θερμοκρασίες επιβαρύνουν το σώμα, αυξάνοντας τον καρδιακό ρυθμό και την απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών. Το αποτέλεσμα; Η καρδιά υποχρεώνεται να δουλέψει πιο σκληρά και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να φτάσει στα όριά της.  

Πότε η ζέστη γίνεται επικίνδυνη – Ποιες ομάδες κινδυνεύουν – Τι να προσέξετε με τη φαρμακευτική αγωγή

Σύμφωνα με τον καθηγητή Καρδιολογίας, Αθανάσιο Μανώλη, μέλος του Δ.Σ. της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης, «το καλοκαίρι απαιτεί από τους καρδιοπαθείς περισσότερη προσοχή από κάθε άλλη εποχή». Και εξηγεί αναλυτικά τι ακριβώς συμβαίνει στον οργανισμό, πώς σχετίζεται η ζέστη με την καρδιά και ποια είναι τα σημεία που απαιτούν άμεση παρέμβαση.

Πώς επηρεάζει η ζέστη το καρδιαγγειακό σύστημα;

Όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει, το σώμα μας ενεργοποιεί μηχανισμούς ψύξης:

·         Αγγειοδιαστολή (τα αγγεία διευρύνονται για να αυξήσουν την απαγωγή θερμότητας)

·         Αύξηση καρδιακής συχνότητας

·         Εφίδρωση

Αυτοί οι μηχανισμοί βοηθούν μεν στη θερμορρύθμιση, ωστόσο έχουν υψηλό ενεργειακό κόστος για την καρδιά. Όπως αναφέρει ο κ. Μανώλης:

«Για κάθε βαθμό Κελσίου που αυξάνεται η θερμοκρασία του σώματος, η καρδιά χτυπά κατά 10 σφύξεις παραπάνω ανά λεπτό. Αυτό συνεπάγεται 2 έως 4 φορές αύξηση του καρδιακού έργου, κάτι που ένας υγιής οργανισμός μπορεί να αντέξει – όχι όμως ένας οργανισμός με καρδιακή νόσο».

Η εφίδρωση, από την άλλη, οδηγεί σε απώλεια πολύτιμων ηλεκτρολυτών (νάτριο, κάλιο) και αφυδάτωση, προκαλώντας πτώση στον όγκο του κυκλοφορούντος αίματος. Έτσι, η καρδιά αναγκάζεται να εργάζεται ταχύτερα και εντονότερα για να εξασφαλίσει επαρκή αιμάτωση.

Ποιοι είναι πιο ευάλωτοι στον καύσωνα;

Οι παρακάτω ομάδες ανθρώπων διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο επιπλοκών κατά τη διάρκεια καύσωνα:

·         Ηλικιωμένοι άνω των 75 ετών, ιδιαίτερα όσοι ζουν μόνοι

·         Άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια, αρρυθμίες, στεφανιαία νόσο

·         Πάσχοντες από ΧΑΠ, νεφρική ανεπάρκεια, σακχαρώδη διαβήτη, νόσο του Parkinson

·         Άτομα με άνοια, κλινήρεις ασθενείς και εργαζόμενοι σε εξωτερικούς χώρους

·         Παιδιά (λόγω ανωριμότητας του θερμορρυθμιστικού μηχανισμού)

«Το πρόβλημα είναι ότι πολλοί άνθρωποι δεν παραδέχονται τον αυξημένο τους κίνδυνο, και έτσι αμελούν την πρόληψη», επισημαίνει ο κ. Μανώλης.

Προσοχή στα φάρμακα!

Η σχέση μεταξύ θερμότητας και φαρμακευτικής αγωγής είναι σύνθετη και καθοριστική. Ορισμένα φάρμακα:

1.      Απορρυθμίζουν τη θερμορύθμιση και την ισορροπία υγρών

o    π.χ. διουρητικά, αντιυπερτασικά, αντικαταθλιπτικά, αντιψυχωσικά

2.      Καταστρέφονται από τη ζέστη αν δεν αποθηκευτούν σωστά

3.      Αυξάνουν τη φωτοευαισθησία, προκαλώντας δερματικά προβλήματα από τον ήλιο (π.χ. αντιβιοτικά, αντιμυκητιασικά)

Υπερτασικοί ασθενείς, ιδίως οι ηλικιωμένοι που λαμβάνουν διουρητικά, καλό είναι να μετρούν την αρτηριακή τους πίεση καθιστοί και όρθιοι. Αν παρατηρήσουν πτώση κάτω από 120 mmHg ή παρουσιάσουν ζάλη, θα πρέπει να επικοινωνήσουν άμεσα με τον γιατρό τους για πιθανή προσαρμογή της αγωγής.

Οδηγίες επιβίωσης για τις ζεστές μέρες

Για να προστατεύσετε την καρδιά σας:

1.      Πίνετε άφθονα υγρά – Αν έχετε καρδιακή ανεπάρκεια, συμβουλευτείτε πρώτα τον γιατρό σας

2.      Αποφύγετε το αλκοόλ – Προκαλεί αφυδάτωση

3.      Τρώτε ελαφριά – Σαλάτες, φρούτα, γεύματα με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό και ηλεκτρολύτες

4.      Μείνετε σε δροσερούς χώρους – Ανοίξτε τα παράθυρα όταν πέσει η θερμοκρασία, σβήστε άσκοπα φώτα

5.      Ντυθείτε ανάλαφρα – Φορέστε βαμβακερά, ανοιχτόχρωμα ρούχα

6.      Αποφύγετε την έκθεση στον ήλιο – Ιδίως μεταξύ 11:00 και 15:00

7.      Στην ύπαιθρο, να είστε προετοιμασμένοι – Καπέλο, γυαλιά, νερό πάντα μαζί

8.      Αναβάλλετε κάθε σωματική δραστηριότητα

Αν δεν αισθάνεστε καλά…

Αν εμφανίσετε αδυναμία, αίσθημα λιποθυμίας, δύσπνοια ή ταχυπαλμία, ακολουθήστε αμέσως τα εξής βήματα:

1.      Μετακινηθείτε σε δροσερό, σκιερό χώρο

2.      Ξαπλώστε με ελαφρώς ανυψωμένα τα πόδια

3.      Πιείτε νερό – Μικρές γουλιές αν υπάρχει ναυτία

4.      Βρέξτε το πρόσωπο και τον αυχένα με δροσερό νερό – Τοποθετήστε κρύα επιθέματα στις μασχάλες ή στο λαιμό

Αν τα συμπτώματα επιμείνουν, ζητήστε ιατρική βοήθεια ή επισκεφθείτε την πλησιέστερη μονάδα υγείας. «Με σωστή καθοδήγηση και βασικά μέτρα πρόληψης, το καλοκαίρι μπορεί να κυλήσει χωρίς απρόοπτα, με ασφάλεια και ποιότητα ζωής», καταλήγει ο καθηγητής Αθανάσιος Μανώλης.

Η ζέστη μπορεί να είναι αόρατη, αλλά η καρδιά την αισθάνεται πρώτη. Δροσιστείτε, ενυδατωθείτε, προφυλαχθείτε. Για να χτυπάει η καρδιά σας ήρεμα, ακόμη και τις πιο ζεστές μέρες του χρόνου.