Μπορεί η AI να επηρεάσει τις εκλογές;- Από το fake video του Τραμπ για τον Ομπάμα, στο “alert” Μητσοτάκη

«Φοβάμαι ότι σε δύο χρόνια που θα έχουμε εκλογές στην Ελλάδα θα είναι τέτοια η σύγχυση του τι είναι πραγματικό και επί δεν είναι που στο τέλος θα δημιουργείται μία τεράστια αναταραχή που ωφελημένοι θα είναι όχι αυτοί που βλέπουν τα πράγματα όπως τα βλέπουμε εμείς», ανέφερε ο πρωθυπουργός σε πρόσφατη εκδήλωση με τίτλο “Greeks in AI” για την Τεχνητή Νοημοσύνη, έχοντας δίπλα του τον διεθνώς αναγνωρισμένο καθηγητή του MIT Κων. Δασκαλάκη.

Σεραφείμ Κοτρώτσος

Η αναφορά πέρασε “στα ψιλά”, δεν μπορεί, ωστόσο, να έγινε τυχαία, ή επειδή απλώς …μπορεί να συμβεί. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επισήμανε έναν κίνδυνο που αναφέρεται ολοένα και συχνότερα διεθνώς, έχει δε πλούσιο παρελθόν πολύ πριν τα deepfake videos απασχολήσουν τους ειδικούς.

Στην εποχή της καμπάνιας για το Brexit, για παράδειγμα, ήταν η ομάδα της φαιάς προπαγάνδας (Cambridge Analytica) του, επανακάμπτοντος δυναμικά στην κεντρική σκηνή του ΗΒ, Νάϊτζελ Φάρατζ, που “βομβάρδισε” στοχευμένα τους λογαριασμούς στα social media εκατομμυρίων ψηφοφόρων με τον κίνδυνο η Βρετανία να κατακλυστεί από 80.000.000 Τούρκους (τότε γινόταν ακόμα συζήτηση για την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε). Πιό fake κι από το fake, ωστόσο το “επιχείρημα” (μαζί με άλλα) έπιασε τόπο.

Μόλις προχθές, ο Ντόναλντ Τραμπ ανέβασε στον λογαριασμό του στο Truth Social ένα βίντεο με τον ίδιο και τον Μπάρακ Ομπάμα στον Λευκό Οίκο και δύο άντρες του FBI να συλλαμβάνουν τον δεύτερο που εμφανίζεται αιφνιδιασμένος!

Το βίντεο–προϊόν τεχνητής νοημοσύνης, στο οποίο ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, εμφανίζεται να συλλαμβάνεται από πράκτορες του FBI μέσα στο Οβάλ Γραφείο, με τον Ντόναλντ Τραμπ να παρακολουθεί τη σκηνή χαμογελώντας.

Το βίντεο, που ανάρτησε ο Ντόναλντ Τραμπ, άρα το διέδοσε, έχει προκαλέσει αίσθηση. Στη συνέχεια της σκηνοθετημένης «σύλληψης», ο Ομπάμα φαίνεται να κάθεται περίλυπος στο κελί, φορώντας την πορτοκαλί στολή κρατουμένου.

Το σύνθημα που συνοδεύει το βίντεο είναι: «Κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου» — ένα σύνθημα που η ομάδα Τραμπ επιχειρεί να αντιστρέψει και να στρέψει εναντίον των Δημοκρατικών, εν μέσω δικαστικών περιπετειών του ίδιου του Τραμπ, αλλά και των αποκαλύψεων για την σχέση του με τον Τζέφρεϊ Επστάιν.

Μία πρώτη αντίδραση θα ήταν ένα πλατύ χαμόγελο για την ευρηματικότητα του Αμερικανού προέδρου να στρέψει αλλού το ενδιαφέρον από το νέο αλλά παλιό σκάνδαλο που τον πλήττει. Δεν είναι καθόλου αθώο: ο Τραμπ υιοθετεί μία “τεχνική” παραπλάνησης και δυσφήμησης του αντιπάλου στην οποία έχει πρωταγωνιστήσει από την καμπάνια για την πρώτη θητεία του, αν και τα σχετικά “εργαλεία” βρίσκονταν τότε έναν τεχνολογικό αιώνα πίσω απ΄ ότι σήμερα.

Και μπορεί οι υψηλότερου μορφωτικού επιπέδου και πιό εξοικειωμένοι με τις νέες τεχνολογίες και τη διαστρέβλωσή τους, στη Νέα Υόρκη, την Ουάσιγκτον, και το Σαν Φρανσίσκο, να διαχωρίζουν την προπαγάνδα από την πραγματικότητα, είναι αμφίβολο εάν συμβαίνει το ίδιο με τον μέσο Αμερικανό της ενδοχώρας.

Πάντοτε υπάρχουν κοινά που, άμεσα ή έμμεσα, αμφιταλαντεύονται ή επηρεάζονται από την μεθοδολογία ακόμα και της πιό χοντροκομμένης προπαγάνδας η οποία αποκτά, όμως, τεχνολογικό “λούστρο” και υπονομευτική -διεισδυτική επίδραση στο συλλογικό υποσυνείδητο. Όσο πιό απλοϊκή και χοντροκομμένη, τόσο πιό εύπεπτη και υποδόρια.

Υπάρχουν, άλλωστε, ήδη και πιό παραδοσιακές μέθοδοι: από την γκρίζα ζώνη κάποιων δημοσκοπικών εταιρειών που εμφανίζουν εικόνα που πόρρω απέχει από των άλλων, μέχρι την εμπέδωση μιας αντίληψης μέσω των ΜΜΕ και του επαναλαμβανόμενου λόγου στη δημόσια σφαίρα για περιστατικά, ακόμα και ιστορικά γεγονότα.

Σε μία ελληνική κοινωνία, μέρος της οποίας δεν έχει δα και μεγαλύτερες “‘άμυνες” από τον μέσο Αμερικανό του Μιζούρι, τον μέσο Πολωνό που διαδηλώνει κατά της μαζικής “εισβολής” μεταναστών σε μία χώρα που δεν έχει φιλοξενήσει ούτε έναν από όσους έχουν φτάσει στην Ευρώπη (με εξαίρεση του Ουκρανούς πρόσφυγες, κάτι που αποτέλεσε κεντρική επιλογή για γνωστούς λόγους), τον μέσο Γάλλο και ούτω καθ΄εξής, η διαβρωτική επιρροή μεθόδων της AI σε (προ)εκλογικό χρόνο μπορεί να αποβεί κρίσιμη.

Είναι από τη μία παράξενο, από την άλλη ενδιαφέρον και ανησυχητικό το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός έκανε τη συγκεκριμένη αναφορά και δη στο συγκεκριμένο forum, και στο συγκεκριμένο ακροατήριο. Κι επειδή πρόκειται για έναν πολιτικό που παρακολουθεί στενά τις σχετικές εξελίξεις διεθνώς, και μία κυβέρνηση με υψηλές επιδόσεις στα της ψηφιακής διακυβέρνησης, η δήλωση αυτή αποκτά μεγαλύτερη σημασία.

Και προφανώς η επισήμανση αφορά πολλούς. Λιγότερα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, όπως το ΠΑΣΟΚ, και τον ΣΥΡΙΖΑ, παραδείγματος χάριν, που βρίσκονται ακόμα …τεχνολογικά στον προηγούμενο αιώνα (σε αντίθεση με τη Ν.Δ που ακολουθεί την εποχή μας), περισσότερο σε άλλα “κέντρα” που θα μπορούσαν να μπουν στον πειρασμό για κάτι τέτοιο.

Όμως, το να αναφέρει κανείς τον κίνδυνο δεν λέει κάτι. Ειδικά όταν διαθέτεις, ως κυβέρνηση, την εξουσία να προτείνεις και να εφαρμόσεις κανόνες για τον περιορισμό του. Πότε, για παράδειγμα, εκπονήθηκε το κανονιστικό πλαίσιο της εκλογικής διαδικασίας και πόσα χρόνια έχει να επικαιροποιηθεί για να συμβαδίσει με τις τεχνολογικές και άλλες εξελίξεις;