Ανάλυση: Γιατί η νέα κρίση στη Συρία συμπαρασύρει Ισραήλ και Τουρκία

Η αναταραχή που συγκλονίζει τη Σουέιντα, το βασικό προπύργιο των Δρούζων στη νότια Συρία, προκαλεί ανησυχία όχι μόνο στη Δαμασκό, αλλά και στην Ιερουσαλήμ, καθώς πληροφορίες για Ισραηλινούς Δρούζους που πέρασαν τα σύνορα για να ενισχύσουν τους συγγενείς τους στη μάχη έχουν σημάνει συναγερμό στο υπουργείο Άμυνας και στις ισραηλινές υπηρεσίες ασφαλείας. Παρά τις ανακοινώσεις περί εκεχειρίας, η πραγματικότητα στο πεδίο δείχνει μια εκρηκτική κατάσταση: οι συγκρούσεις συνεχίζονται σε διάφορες εστίες, οι ανθρωπιστικοί διάδρομοι μπλοκάρονται, ενώ το κεντρικό νοσοκομείο της Σουέιντα έχει καταρρεύσει υπό το βάρος των τραυματιών και των νεκρών.

Σπύρος Σιδέρης

Οι ανησυχίες στο Ισραήλ δεν περιορίζονται μόνο στη διασυνοριακή διάσταση, αλλά επεκτείνονται και στο εσωτερικό, καθώς εκατοντάδες Δρούζοι εφέδροι απειλούν να ενταχθούν στη μάχη, αψηφώντας τις εκκλήσεις της πολιτικής ηγεσίας.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ισραηλινού στρατού, δεκάδες Δρούζοι πολίτες του Ισραήλ που πέρασαν τα σύνορα την προηγούμενη εβδομάδα δεν έχουν επιστρέψει και θεωρείται πιθανό ότι έχουν ήδη κατευθυνθεί στις γραμμές μάχης στο Όρος των Δρούζων. Την ίδια στιγμή, οι ισραηλινές αρχές προσπαθούν να συγκρατήσουν το κύμα αλληλεγγύης από εφέδρους Δρούζους, οι οποίοι, παρά το μη ενεργό καθεστώς τους, υπέγραψαν ψηφίσματα και απειλούν ότι, αν καταρρεύσει η εύθραυστη εκεχειρία, θα μεταβούν για να πολεμήσουν στο πλευρό των συγγενών τους.

Ο αρχηγός των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων, Εγιάλ Ζαμίρ, επισκέφθηκε τη Λωρίδα της Γάζας και αναφέρθηκε ευθέως στα γεγονότα στη Συρία, υπογραμμίζοντας ότι «η σφαγή των Δρούζων στη Σουέιντα αποδεικνύει για άλλη μια φορά πως στη Μέση Ανατολή, όποιος δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του, δεν μπορεί να ζήσει με ασφάλεια». Το μήνυμά του ήταν σαφές: η αστάθεια που γεννά το κενό εξουσίας στη Συρία αποτελεί πρόσφορο έδαφος για την ενίσχυση τρομοκρατικών οργανώσεων και τζιχαντιστικών στοιχείων, με άμεσο αντίκτυπο σε όλα τα μέτωπα της περιοχής.

Παρά τις ανακοινώσεις του συριακού καθεστώτος για είσοδο των δυνάμεων ασφαλείας του Άχμαντ Αλ-Σαράα (γνωστού ως Αλ-Τζολάνι) στην πόλη και επιβολή τάξης, οι εικόνες από το πεδίο δείχνουν ότι οι συγκρούσεις όχι μόνο δεν σταμάτησαν, αλλά αναζωπυρώθηκαν σε χωριά-κλειδιά, όπως η Αρίκα, το Αλ-Ματζντάλ και το Ουμ Αζ-Ζαϊτούν. Οι ένοπλοι απαιτούν από τους ανθρώπους του ηγέτη των Δρούζων, Χακμάτ Αλ-Χάτζερι, να παραδώσουν τον οπλισμό τους στο συριακό υπουργείο Άμυνας, ενώ οι εικόνες από την περιοχή δείχνουν μασκοφόρους με στρατιωτικές στολές να περιπολούν στους δρόμους.

Τα σχέδια ανταλλαγής κρατουμένων, που είχαν προγραμματιστεί για το βράδυ του Σαββάτου, ματαιώθηκαν, παρά τις προηγούμενες διαβεβαιώσεις του Αλ-Χάτζερι. Ο Αμερικανός απεσταλμένος για τη Συρία, Τόμας Μπαράκ, ανακοίνωσε λίγο νωρίτερα ότι επετεύχθη συμφωνία για κατάπαυση πυρός από τις 17:00, ενώ η επόμενη φάση προβλέπει την ανταλλαγή όλων των αιχμαλώτων και τον συντονισμό ανθρωπιστικής βοήθειας.

Ωστόσο, η κατάσταση παραμένει ρευστή. Η συριακή Ερυθρά Ημισέληνος κατάφερε να εισέλθει στην πόλη, όμως κυβερνητικά οχήματα αποσύρθηκαν όταν οι ηγέτες των Δρούζων αρνήθηκαν να δεχτούν τη συνοδεία κυβερνητικών εκπροσώπων, καταγγέλλοντας ισραηλινές επιδρομές ως αιτία των καθυστερήσεων. Στη δήλωσή του, το πνευματικό συμβούλιο των Δρούζων υπογράμμισε ότι δέχεται ανθρωπιστική βοήθεια μόνο από διεθνείς φορείς, ενώ απαιτεί τον τερματισμό των κυβερνητικών επιθέσεων.

Η υγειονομική εικόνα είναι τραγική: το κεντρικό νοσοκομείο έχει καταρρεύσει, οι νεκροί τοποθετούνται σε αυτοσχέδιους χώρους έξω από το κτίριο, ενώ η παροχή νερού έχει διακοπεί σε όλη την πόλη. Οι γιατροί εκπέμπουν δραματικά μηνύματα για άμεση αποστολή φαρμάκων και ιατρικού προσωπικού, καθώς δηλώνουν ότι βρίσκονται στα όρια της κατάρρευσης.

Την ίδια στιγμή, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, μέσω του Χακάν Φιντάν, εκφράζει ανησυχία ότι η αποσταθεροποίηση στη Σουέιντα μπορεί να δώσει ευκαιρία στις δυνάμεις των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), δηλαδή τους Κούρδους, να προωθήσουν σχέδια αυτονόμησης. Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Ασάρκ αλ-Άουσατ», η Άγκυρα εξετάζει πλέον σοβαρά το ενδεχόμενο συντονισμένης στρατιωτικής παρέμβασης με τη Δαμασκό, εάν οι Κούρδοι δεν συμμορφωθούν με τη συμφωνία ένταξης στο συριακό κράτος.

Στην καρδιά της κρίσης, ωστόσο, παραμένει η κοινότητα των Δρούζων. Για το Ισραήλ, οι Δρούζοι της χώρας αποτελούν έναν από τους πιο πιστούς συμμάχους στο εσωτερικό, καθώς έχουν μακρά παράδοση ένταξης στις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις. Η εικόνα Δρούζων που περνούν τα σύνορα για να πολεμήσουν στο πλευρό των συγγενών τους δημιουργεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο, καθώς ανατρέπει την ισορροπία ανάμεσα σε εθνική ταυτότητα και κοινοτική αλληλεγγύη.

Η πρόκληση για την ισραηλινή κυβέρνηση είναι διπλή: αφενός να αποτρέψει την εξαγωγή της συριακής σύγκρουσης στο εσωτερικό της, αφετέρου να αποφύγει να εμπλακεί στρατιωτικά σε μια σύγκρουση που εξελίσσεται σε περίπλοκο εμφύλιο, με πολλαπλούς δρώντες, περιφερειακές φιλοδοξίες και διεθνείς ισορροπίες. Όπως τονίζει στρατιωτικός αναλυτής στο SyriaTV, «η Σουέιντα δεν είναι απλώς μια επαρχία – είναι μικρογραφία του τι σημαίνει η συριακή κρίση για όλη την περιοχή».

Το μόνο βέβαιο είναι πως η εκεχειρία κρέμεται από μία κλωστή και το παραμικρό περιστατικό μπορεί να την οδηγήσει σε πλήρη κατάρρευση. Αν συμβεί αυτό, η αλληλεγγύη των Δρούζων του Ισραήλ δεν θα παραμείνει μόνο ηθική, αλλά ίσως πάρει τη μορφή πιο άμεσης ανάμιξης – και το Ισραήλ θα βρεθεί μπροστά σε ένα δίλημμα που ξεπερνά κατά πολύ τα εσωτερικά του σύνορα.