Ποιοί κρύβονται πίσω από τα σαμποτάζ σε δεξαμενόπλοια στη Μεσόγειο- Κίνδυνος για τεράστια οικολογική καταστροφή ακόμα και στο Αιγαίο- Ο πόλεμος των μυστικών υπηρεσιών και η σιωπή της Κομισιόν

Από τα τέλη Ιανουαρίου μέχρι την περασμένη Κυριακή, 6 τάνκερ ελληνικής ιδιοκτησίας έχουν κτυπηθεί στη Μεσόγειο από νάρκες με χρονοδιακόπτη, που είχαν τοποθετήσει κατά ορισμένες πηγές -αν και χωρίς σχετική επίσημη επιβεβαίωση- ουκρανικές δυνάμεις, επειδή (νόμιμα) αυτά μετέφεραν ρωσικά καύσιμα. Φανταστείτε τί ρύπανση θα προκληθεί, αν μια τέτοια έκρηξη προκαλέσει ρήγμα σε ένα τάνκερ που μεταφέρει, παράδειγμα, 1 εκατ. βαρέλια πετρέλαιο, καθώς περνά από το Αιγαίo ή οποιοδήποτε άλλο σημείο της Μεσογείου.

Τα δύο περιστατικά που έγιναν πρώτα γνωστά ήταν αυτά των δεξαμενόπλοιων Grace Ferrum και Sea Jewel. Όπως έχουν αποκαλύψει ιταλικά μέσα ενημέρωσης (στην Ελλάδα δεν υπήρξε ανάλογη προβολή), τα δύο πλοία χτυπήθηκαν από εκρηκτικά, πιθανότατα νάρκες με χρονοδιακόπτη ή πυροδότηση εξ αποστάσεως, και θεωρείται βέβαιο ότι σχετίζονται είτε με νόμιμη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου, ή, το πιθανότερο, με παράνομη, κατά παραβίαση, δηλαδή, του εμπάργκο.

Προκύπτει, ωστοσο, σαφώς το ερώτημα: ακόμα κι αν πρόκειται για κάτι τέτοιο, γιατί δεν παρενέβη επίσημα η Κομισιόν στη βάση των κυρώσεων που επιβάλλονται στις πλοιοκτήτριες εταιρείες; Και ακόμα περισσότερο: ποιοί είναι αυτοί που “τιμωρούν” τις εταιρείες που παραβιάζουν τους κανόνες τοποθετώντας νάρκες;

Πριν μερικές εβδομάδες το γεωπολιτικό ιταλικό σάϊτ Decode 39 προχώρησε σε σειρά αποκαλύψεων:

“Οι ιταλικές αρχές εντείνουν την έρευνά τους για την έκρηξη του υπό σημαία Μάλτας δεξαμενόπλοιου Seajewel στα ανοικτά της Σαβόνα. Με ενδείξεις που υποδηλώνουν πιθανό διεθνές λαθρεμπόριο και δολιοφθορά, η έρευνα επικεντρώνεται στην προέλευση του αργού πετρελαίου και στους εκρηκτικούς μηχανισμούς που χρησιμοποιήθηκαν — εν μέσω συνδέσεων με προηγούμενες επιθέσεις σε πλοία που φέρονται να συνδέονται με τον «σκιώδη στόλο» της Ρωσίας.

Σαμποτάζ στη θάλασσα. Η έρευνα για την έκρηξη του υπό μαλτέζικη σημαία δεξαμενόπλοιου Seajewel — στα ανοικτά των ακτών της Σαβόνα, στο δυτικό τμήμα της βόρειας ιταλικής περιφέρειας της Λιγουρίας— έχει γίνει ολοένα και πιο περίπλοκη.

• Οι αρχές εξετάζουν τώρα την προέλευση του αργού πετρελαίου που μετέφερε, εν μέσω αντιφατικών δηλώσεων και ενδείξεων που υποδηλώνουν ένα δίκτυο διεθνούς λαθρεμπορίου και δολιοφθοράς.

Αβέβαιη προέλευση. Οι αρχικές έρευνες της εισαγγελίας της Γένοβας άνοιξαν έναν φάκελο βασισμένο στην υπόθεση ενός ναυαγίου που επιδεινώθηκε από τρομοκρατία.

• Καθώς ο κυβερνήτης του δεξαμενόπλοιου ισχυρίστηκε ότι το αργό πετρέλαιο είναι αλγερινής προέλευσης, οι συνεχιζόμενες αναλύσεις στοχεύουν να προσδιορίσουν εάν το υλικό μπορεί να προέρχεται από άλλες περιοχές, ιδίως από τη Ρωσία.
• Μια επιβεβαιωμένη ρωσική προέλευση θα ισοδυναμούσε με σαφή παραβίαση του εμπάργκο που επιβλήθηκε μετά το ξέσπασμα της ουκρανικής σύγκρουσης, με πιθανές ποινές φυλάκισης έως και έξι ετών.

Τα στοιχεία των εκρήξεων: Οι ερευνητές ερευνούν τον τύπο των εκρηκτικών μηχανισμών που χρησιμοποιήθηκαν στην επίθεση.

• Θραύσματα δύο πυρομαχικών που ανακαλύφθηκαν κατά μήκος της καρίνας του πλοίου έχουν σταλεί στην επιστημονική μονάδα στη Ρώμη για ανάλυση σύνθεσης.
• Τα προκαταρκτικά ευρήματα από εμπειρογνώμονες σε θέματα βομβών και εξειδικευμένους δύτες δείχνουν ότι η πρώτη έκρηξη απομάκρυνε τον δεύτερο μηχανισμό, περιορίζοντας τις δομικές ζημιές στο σκάφος.

Ένα φάντασμα από το παρελθόν:Περαιτέρω περιπλοκότητα προκαλεί η εντυπωσιακή ομοιότητα με την επίθεση στο δεξαμενόπλοιο Grace Ferrum.

• Αυτό το πλοίο, το οποίο απέπλευσε από το Ουστ-Λούγκα στη Ρωσία στις 12 Ιανουαρίου και αργότερα δέχθηκε επίθεση σε λιβυκά ύδατα, υπέστη επίθεση με μαγνητικές βόμβες προσαρτημένες στο κύτος του – μια πανομοιότυπη μέθοδος με αυτή που παρατηρείται στο Seajewel.
• Το περιστατικό με το Grace Ferrum θεωρείται μέρος μιας ευρύτερης σειράς επιθέσεων εναντίον πλοίων που φέρεται να συνδέονται με τον λεγόμενο «σκιώδη στόλο» της Ρωσίας, ο οποίος φέρεται να ασχολείται με το λαθρεμπόριο αργού πετρελαίου από τη Μόσχα στην Ευρώπη.

Καθώς εξελίσσεται η έρευνα, οι ερευνητές αναλύουν υλικό από κάμερες ασφαλείας για να εντοπίσουν τις κινήσεις του ύποπτου κομάντο πίσω από την επίθεση.

• Εν τω μεταξύ, το Seajewel έχει αναχωρήσει από τη Λιγουρία, κατευθυνόμενο προς το ελληνικό λιμάνι του Πειραιά για επισκευές, ενώ οι αρχές τηρούν αυστηρή εμπιστευτικότητα σχετικά με την έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη.
• Προσθέτοντας ένα ακόμη ερωτηματικό, η Seajewel —η οποία λειτουργεί από την ελληνική εταιρεία Thenamaris— είχε ήδη τοποθετηθεί στη μαύρη λίστα της Ουκρανίας για ύποπτη παράνομη διακίνηση ρωσικού αργού πετρελαίου.
  • Οι χημικές αναλύσεις του πετρελαίου, η ανακατασκευή της διαδρομής του πλοίου και μια διεξοδική αναθεώρηση των πιστοποιητικών προέλευσης και των εγγράφων επί του πλοίου αναμένεται να ρίξουν περαιτέρω φως σε πιθανές ποινικές ευθύνες, συμπεριλαμβανομένης της ενορχηστρωμένης δολιοφθοράς από ομάδες που αντιτίθενται στο εμπάργκο.

Η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών εστιάζει (μόνο) στους… Χούθι

Όλο αυτό το διάστημα δεν έχει υπάρξει κάποια επίσημη αντίδραση, ούτε από το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, ούτε και από την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, παρότι η δεύτερη έχει εκδώσει αρκετές για τις επιθέσεις που δέχονται ελληνικά δεξαμενόπλοια στον Περσικό και στα Στενά του Ορμούζ από τους Χούθι.

Τη βαθιά οδύνη της για τους θανάτους ναυτικών με φόντο τις επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα εξέφρασε η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, με ανοικτή επιστολή της προέδρου της, Μελίνας Τραυλού.

Ερυθρά Θάλασσα: Οι περισσότεροι Έλληνες εφοπλιστές, για να προστατεύσουν τις ζωές των πληρωμάτων, έχουν απαγορεύσει τη διέλευση των πλοίων τους από την Ερυθρά Θάλασσα. Πολύ ουσιαστικότερο από την έκφραση οδύνης, λοιπόν, θα ήταν αν η Ένωση έκανε αυστηρή σύσταση σε όλα τα μέλη της να αποφεύγουν τη διέλευση και καταδίκαζε δημοσίως όσους την παραβιάζουν και εκθέτουν ανθρώπινες ζωές σε κίνδυνο, αναφέρει σε σχετικό του σχόλιο το KREPORT.

Υπενθυμίζουμε ότι από τα τέλη 2023 έχουν χτυπηθεί από τους Χούθι 70 πλοία, έχουν βυθιστεί τα 4 κι έχουν χάσει τη ζωή τους 7 ναυτικοί.

Τα περιστατικά στη Μεσόγειο με νάρκες

Υπάρχουν αναφορές για πολλαπλά περιστατικά που αφορούν εκρήξεις σε πλοία στη Μεσόγειο, μερικά από τα οποία υπάρχουν υποψίες ότι σχετίζονται με τη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Συγκεκριμένα, υπάρχουν αναφορές για ζημιές σε ρωσικά δεξαμενόπλοια και ένα φορτηγό πλοίο, ενώ διεξάγονται έρευνες για να διαπιστωθεί η αιτία των εκρήξεων. Ενώ ορισμένα περιστατικά συνδέονται με ρωσικά πλοία του «σκιώδους στόλου», άλλα φαίνεται να αφορούν πλοία που έχουν επισκεφθεί ρωσικά λιμάνια, γεγονός που πυροδοτεί εικασίες για εμπλοκή της Ουκρανίας. 

Ακολουθεί μια ανάλυση των βασικών σημείων:

• Περιστατικά με δεξαμενόπλοια:Αρκετά δεξαμενόπλοια έχουν υποστεί ζημιές από εκρήξεις στη Μεσόγειο, με ορισμένα περιστατικά να σημειώνονται αφού τα πλοία είχαν επισκεφθεί ρωσικά λιμάνια. 
• Βύθιση Φορτηγού Πλοίου:Ένα ρωσικό φορτηγό πλοίο, το Ursa Major, βυθίστηκε στη Μεσόγειο μετά από έκρηξη στο μηχανοστάσιό του, σύμφωνα με ειδησεογραφικά δημοσιεύματα. 
• Σύνδεση Σκιώδους Στόλου:Ορισμένα περιστατικά διερευνώνται ως πιθανές επιθέσεις σε πλοία που συνδέονται με τον «σκιώδη στόλο» της Ρωσίας, ο οποίος φέρεται να εμπλέκεται σε λαθρεμπόριο αργού πετρελαίου. 
• Πιθανή εμπλοκή της Ουκρανίας:Ενώ τα ακριβή αίτια των εκρήξεων εξακολουθούν να διερευνώνται, ορισμένα περιστατικά έχουν οδηγήσει σε εικασίες σχετικά με την εμπλοκή της Ουκρανίας, ιδίως σε επιθέσεις σε πλοία που σχετίζονται με τις εξαγωγές ενέργειας της Ρωσίας. 
• Περιβαλλοντικές ανησυχίες:Η βύθιση του Ursa Major έχει εγείρει περιβαλλοντικές ανησυχίες λόγω πιθανής διαρροής πετρελαίου. 
• Διαφορετικά κίνητρα:Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν έχουν όλα τα περιστατικά τα ίδια χαρακτηριστικά, γεγονός που καθιστά δύσκολο να προσδιοριστούν τα ακριβή κίνητρα πίσω από κάθε συμβάν. 

Ο διεθνής ιστότοπος TradeWinds που ειδικεύεται σε θέματα ναυτιλίας προχώρησε σε νέες αποκαλύψεις σχετικά με το θέμα των εκρήξεων σε δεξαμενόπλοια στη Μεσόγειο, θεωρώντας ότι πρόκειται για σαμποτέρ με συγκεκριμένη προέλευση.

Το σάϊτ παραθέτει και γράφημα με τις επιθέσεις σε πλοία -Φωτογραφία: SynMax Theia:

Συγκεκριμένα γράφει:

Οι τελευταίες βομβιστικές επιθέσεις σε πλοία από ύποπτους Ουκρανούς σαμποτέρ φαίνεται να αποτελούν μέρος μιας ολοκληρωμένης εκστρατείας εκφοβισμού που στοχεύει τους πλοιοκτήτες και τους φορείς εκμετάλλευσης που χρησιμοποιούν ρωσικά λιμάνια, σύμφωνα με αναλυτές.

Επτά επιθέσεις με χρήση εκρηκτικών τους τελευταίους επτά μήνες έχουν στοχεύσει πλοία που έκαναν προσεγγίσεις σε ρωσικά λιμάνια από την εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

Μόνο ένα από τα πλοία που στοχοποιήθηκαν εμφανίζεται στον κατάλογο των περισσότερων από 500 δεξαμενόπλοιων που έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο ή την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τα πλοία έχουν χτυπηθεί στα ανοικτά της Λιβύης, της Τουρκίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας, καθώς και σε ρωσικά λιμάνια – γεγονός που υποδηλώνει ενεργές, κινητές και έμπειρες στρατιωτικές ομάδες που είναι ικανές να καταστρέφουν πλοία χωρίς (ακόμα…) σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις για τα ευρωπαϊκά κράτη.

Οι αναλυτές υποστήριξαν ότι η στασιμότητα των επιθέσεων μεταξύ Φεβρουαρίου και τέλους Ιουνίου θα μπορούσε να οφείλεται στον αυξημένο έλεγχο μετά από ένα πρώτο κύμα στα λιμάνια και σε περισσότερες δοκιμές στις καιρικές συνθήκες που δυσκόλεψαν την τοποθέτηση μηχανισμών.

Οι επιθέσεις έχουν συμπεριλάβει πλοία που μεταφέρουν φορτία με περιορισμένες τιμές βάσει των κανόνων που έχουν ορίσει οι σύμμαχοι της Ουκρανίας στην G7 – αυξάνοντας σημαντικά τον αριθμό των πλοίων που θα μπορούσαν ενδεχομένως να στοχευθούν στο πλαίσιο της εκστρατείας.

Η φαινομενική στόχευση των βασικών ελληνικών εταιρειών που έχουν επωφεληθεί από το ρωσικό εμπόριο περιλαμβάνει δύο φορές την Thenamaris και την TMS Tankers του Γιώργου Οικονόμου.

Τα ελληνικά πλοία

Είναι δύο από τις πέντε ελληνικές εταιρείες που εμφανίστηκαν σε μαύρη λίστα της Ουκρανίας για τον ρόλο τους στη μεταφορά ρωσικού αργού πετρελαίου, επισημαίνει το TradeWinds.

Το Seacharm, χωρητικότητας 112.200 dwt (κατασκευής 2018), που λειτουργούσε από την Thenamaris, υπέστη ζημιές στα ανοιχτά του τουρκικού λιμανιού Ceyhan στη Μεσόγειο στα τέλη Ιανουαρίου.

Αυτή η επίθεση έγινε ένα μήνα αφότου το Seacharm μετέφερε βαρέλια καζακικού πετρελαίου από τον τερματικό σταθμό της Κοινοπραξίας Αγωγού της Κασπίας στο ρωσικό λιμάνι Νοβοροσίσκ της Μαύρης Θάλασσας, σύμφωνα με στοιχεία της Kpler. Το πετρέλαιο δεν υπόκειται σε δυτικές κυρώσεις.

Το Seacharm επέστρεψε στον τερματικό σταθμό τον περασμένο μήνα για πρώτη φορά μετά την επίθεση και ανέβασε ένα φορτίο για παράδοση στην Κροατία.

Ένα άλλο πλοίο Thenamaris, το LR2 Seajewel 108.900 dwt (κατασκευής 2009), έγινε στόχος τον Φεβρουάριο στα ανοιχτά της Σαβόνα της Ιταλίας.

Το μόνο δεξαμενόπλοιο που είχε κυρώσεις και στο οποίο έγινε στόχος η εκστρατεία ήταν το Koala 164.500 dwt (κατασκευής 2003), το οποίο βυθίστηκε εν μέρει στο Ust-Luga τον Φεβρουάριο. Ωστόσο, κυρώσεις επιβλήθηκαν μόνο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τρεις μήνες μετά την επίθεση.

Η εταιρεία διαχείρισης ναυτιλιακών κινδύνων Vanguard Tech δήλωσε: «Οι δράστες είναι πιθανότατα το ουκρανικό κράτος ή φορείς που συνδέονται με το κράτος».

«Τα πλοία φαίνεται να στοχοποιούνται/προφίλ τους με βάση προηγούμενες επισκέψεις σε λιμάνια στη Ρωσία, γεγονός που υποδηλώνει μια επιλεκτική στρατηγική που στοχεύει στο πλήγμα πλοίων που συνδέονται με τον λεγόμενο «σκιώδη στόλο» της Ρωσίας».

Η TMS Tankers, η εταιρεία που διαχειρίζεται το Vilamoura, χωρητικότητας 158.500 dwt (κατασκευής 2011), το οποίο δέχτηκε επίθεση τον περασμένο μήνα, αρνήθηκε ότι αποτελεί μέρος του σκιώδους στόλου.

Ανέφερε ότι διενεργεί διεξοδικούς ελέγχους κυρώσεων πριν από την προσέγγιση σε λιμάνι σε οποιαδήποτε περιοχή που υπόκειται σε κυρώσεις των Ηνωμένων Εθνών και της Δύσης.

Δύο από τις επιθέσεις σημειώθηκαν στα ανοικτά των ακτών της Λιβύης — το Vilamoura και το MR Grace Ferrum, χωρητικότητας 50.000 dwt, με σημαία Λιβερίας (κατασκευής 2013), το οποίο υπέστη ζημιές τον Φεβρουάριο.