Συρία: Ο Ερντογάν ζήτησε από τον Τραμπ τη “διάλυση” των Κούρδων μαχητών

Στη σκιά των γεωπολιτικών ανακατατάξεων στη Μέση Ανατολή και με φόντο τη σταδιακή επιστροφή χιλιάδων Σύρων προσφύγων στην πατρίδα τους, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επανέφερε το συριακό ζήτημα στο προσκήνιο των διατλαντικών διαβουλεύσεων. Στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ στη Χάγη, ο Τούρκος πρόεδρος είχε κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, κατά την οποία τέθηκε επί τάπητος η τύχη των «Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF)», η πορεία των αμερικανικών κυρώσεων και οι ισραηλινές επιχειρήσεις εντός συριακού εδάφους.

Σύμφωνα με πηγές προσκείμενες στην τουρκική κυβέρνηση, ο Ερντογάν επικέντρωσε τη συζήτηση με τον Τραμπ στη συμφωνία ενσωμάτωσης των SDF, που ελέγχονται κυρίως από τις Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), στον υπό διαμόρφωση συριακό εθνικό στρατό.

Ο Τούρκος πρόεδρος φέρεται να επισήμανε πως η συριακή διοίκηση, με την υποστήριξη της Τουρκίας, έχει δεσμευθεί να καταπολεμήσει όλες τις τρομοκρατικές οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένου του Ισλαμικού Κράτους (ISIS), και ότι ο ρόλος των SDF στο πλαίσιο αυτής της νέας αρχιτεκτονικής θα πρέπει να αναθεωρηθεί.

Ειδικότερα, τόνισε πως μετά την επίτευξη συμφωνίας ενσωμάτωσης μεταξύ SDF και της προσωρινής κυβέρνησης της Δαμασκού τον περασμένο Μάρτιο, δεν υπάρχει πια ανάγκη για συνέχιση της αμερικανικής στρατιωτικής στήριξης προς τις κουρδικές δυνάμεις.

Υποστήριξε επίσης ότι η Τουρκία και η νέα συριακή διοίκηση μπορούν πλέον να αναλάβουν τη διαχείριση των φυλακών όπου κρατούνται μαχητές και οικογένειες του ISIS.

Κατηγορίες Ερντογάν προς τους Κούρδους μαχητές για παραβίαση της συμφωνίας

Ο Ερντογάν δεν παρέλειψε να επικρίνει δημοσίως τη στάση της ηγεσίας των SDF, αναφερόμενος ονομαστικά στον Μαζλούμ Άμπντι, τον επικεφαλής των δυνάμεων, για καθυστέρηση στην υλοποίηση του συμφωνηθέντος σχεδίου με τον μεταβατικό πρόεδρο της Συρίας, Άχμαντ αλ-Σαράα.

Ο Τούρκος πρόεδρος προειδοποίησε ότι η SDF θα «φέρει την ευθύνη για τις συνέπειες της αθέτησης της συμφωνίας» και επανέλαβε ότι η Άγκυρα παρακολουθεί στενά την εξέλιξη της κατάστασης.

Η Άγκυρα ζητά σταθερά τη διάλυση των YPG, την αποχώρηση όλων των ξένων μαχητών από τη βόρεια Συρία και την ενσωμάτωση των υπόλοιπων μαχητών στο συριακό στράτευμα, ενώ οι ΗΠΑ επιμένουν να στηρίζουν τις SDF ως «σημαντικό σύμμαχο» στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους.

Στο τραπέζι οι αμερικανικές κυρώσεις και το μέλλον των ξένων δυνάμεων στη Συρία

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, ο Ερντογάν και ο Τραμπ συζήτησαν επίσης τις προοπτικές άρσης των αμερικανικών κυρώσεων κατά της Συρίας, τη συνεχιζόμενη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στο συριακό έδαφος και τις επαναλαμβανόμενες επιθέσεις του Ισραήλ, με τον Τούρκο πρόεδρο να ζητά τον τερματισμό τους στο όνομα της διαφύλαξης της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας.

Ανάλογη θέση επανέλαβε και στη διμερή συνάντηση με τον Βρετανό πρωθυπουργό, Κιρ Στάρμερ, υπογραμμίζοντας ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να στηρίζει τη σταθερότητα της Συρίας και τη διατήρηση της πολιτικής ενότητας της χώρας.

Επαφές για το μέλλον των Σύρων προσφύγων στην Τουρκία

Σε παράλληλο επίπεδο, Σύροι ακτιβιστές που δραστηριοποιούνται στον τομέα της κοινωνίας των πολιτών στην Τουρκία αποκάλυψαν ότι είχαν συναντήσεις με τον Υπουργό Εσωτερικών, Αλί Γερλίκαγια, και στελέχη της Διεύθυνσης Μετανάστευσης.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες τους, η τουρκική κυβέρνηση δεσμεύθηκε ότι καμία επιστροφή Σύρου δεν θα γίνει με εξαναγκασμό, αλλά μόνο σε εθελοντική βάση, και ότι δεν θα υπάρξουν περιορισμοί επανεισόδου στη χώρα για όσους επιστρέψουν.

Παράλληλα, ανακοινώθηκαν νέα μέτρα διευκόλυνσης για τους Σύρους με καθεστώς προστασίας ή διπλή υπηκοότητα, όπως:

• Άνοιγμα των χερσαίων συνοριακών διαβάσεων από 1η Ιουλίου για πολίτες με διπλή υπηκοότητα και συγγενείς πρώτου βαθμού.
• Άδεια μετάβασης στις περιοχές καταγωγής μέχρι και 4 φορές τον χρόνο για φοιτητές πανεπιστημίων που διαθέτουν κάρτα προσωρινής προστασίας.
• Εξετάζεται η διευκόλυνση ιδιοκτησίας ακινήτων τόσο στην Τουρκία όσο και στη Συρία για Σύρους και Τούρκους πολίτες.

Σημαντική αύξηση των επιστροφών μετά το τέλος του σχολικού έτους

Αξιοσημείωτη είναι η ραγδαία αύξηση των επιστροφών Σύρων από την Τουρκία στην πατρίδα τους μετά τη λήξη της σχολικής χρονιάς την περασμένη Παρασκευή. Ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης, Τζεβντέτ Γιλμάζ, κατά τα εγκαίνια νέου Κέντρου Υποστήριξης Εθελοντικής Επιστροφής στην Γκαζιαντέπ, παρουσία και της τουρκικής Ερυθράς Ημισελήνου, ανέφερε ότι πάνω από 273.000 Σύροι έχουν επιστρέψει οικειοθελώς από την πτώση του καθεστώτος Άσαντ στις 8 Δεκεμβρίου 2024 και μετά.

Η στατιστική αυτή εντάσσεται σε ένα γενικότερο σχέδιο ομαλής επιστροφής και επανένταξης Σύρων πολιτών, το οποίο στηρίζεται από τη συνεργασία μεταξύ κεντρικών αρχών, τοπικής αυτοδιοίκησης και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων.

Η σύνοδος του ΝΑΤΟ προσέφερε στον Ερντογάν το πλαίσιο για επανεκκίνηση της τουρκικής στρατηγικής για τη Συρία: επαναδιαπραγμάτευση των διεθνών ρόλων, μείωση της παρουσίας Κούρδων ενόπλων ομάδων, στήριξη της νέας συριακής κυβέρνησης και οργάνωση της επιστροφής των προσφύγων με τρόπο που να ενισχύει τον ρόλο της Άγκυρας στην ανοικοδόμηση.

Ωστόσο, η αντίδραση της Ουάσινγκτον απέναντι στις τουρκικές θέσεις για τις SDF θα αποτελέσει βαρόμετρο για τη συνέχεια. Αν δεν υπάρξει σύγκλιση, το συριακό θα παραμείνει πεδίο τριβής μεταξύ συμμάχων, και όχι πεδίο λύσεων.