Προσχέδιο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου: Αναφορά σε τουρκολιβυκό μνημόνιο και μεταναστευτικές ροές

Στο προσχέδιο των συμπερασμάτων γίνεται ειδική αναφορά στις επιπτώσεις που έχουν οι ανησυχητικά αυξημένες μεταναστευτικές ροές από τη Λιβύη αναφορικά με την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Προσερχόμενος στη συνεδρίαση των Ευρωπαίων ηγετών στις Βρυξέλλες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανέλαβε ότι η Ελλάδα πρόκειται να στείλει πολεμικά πλοία έξω από τα χωρικά ύδατα της Λιβύης, ώστε οι βάρκες των διακινητών να επιστρέφουν πίσω στην αφρικανική χώρα. Επισήμανε, παράλληλα, την ανάγκη ενίσχυσης της ευρωπαϊκής συνεργασίας με τη Λιβύη για τη διαχείριση του μεταναστευτικού.

Παράλληλα στο προσχέδιο συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου γίνεται λόγος για το τουρκολιβυκο μνημόνιο:

«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι το Μνημόνιο Συνεννόησης Τουρκίας-Λιβύης για την οριοθέτηση περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συνάδει με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομες συνέπειες για τρίτα κράτη».

Λίγη ώρα νωρίτερα ο Κυριάκος Μητσοτάκης, προσερχόμενος στη Σύνοδο, ανέφερε ότι θα βάλει το θέμα του τουρκολιβυκού μνημονίου ζητώντας από τους εταίρους μας να στείλουν ένα σαφές και σκληρό μήνυμα.

Το θέμα έχει θορυβήσει τις Βρυξέλλες, όπως φάνηκε στην πρόσφατη επιστολή της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προς τους Ευρωπαίους ηγέτες, που επισημαίνει την αύξηση κατά 173% των αφίξεων από την ανατολική Λιβύη στην Ελλάδα, ενώ «κλείδωσε» παράλληλα και η επίσκεψη του αρμόδιου επιτρόπου Μάγκνους Μπρούνερ στις 8 Ιουλίου στη Λιβύη, όπου θα επισκεφθεί και την «ανατολική και δυτική πλευρά» της χώρας συνοδευόμενος από τους υπουργούς Μετανάστευσης Ελλάδας, Ιταλίας και Μάλτας.

Η Κομισιόν, μάλιστα, κάνει λόγο για «ενδεχόμενη εργαλειοποίηση της μετανάστευσης από τη Λιβύη», όπως τόνισε εκπρόσωπός της την περασμένη Τρίτη.

Δεν είναι, ωστόσο, μόνο η Ελλάδα που ανησυχεί για την τρέχουσα κατάσταση στην βορειαφρικανική χώρα, αλλά και η Ιταλία που βλέπει «εργαλειοποίηση» του μεταναστευτικού από ξένους παράγοντες όπως η Ρωσία που έχει αυξήσει την παρουσία της στη Λιβύη μετά την αποχώρησή της από τη Συρία.

Λόγω της περίπλοκης πολιτικής κατάστασης που επικρατεί στη Λιβύη, η Κομισιόν δεν μπορεί, πάντως, να υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με την αφρικανική χώρα στο πρότυπο αντίστοιχων συμφωνιών που έχουν υπογραφεί με την Τυνησία και την Αίγυπτο.

Ωστόσο, η Λιβύη χρηματοδοτείται από την Ε.Ε. μέσω του Ταμείου έκτακτης ανάγκης για την Αφρική (EU Emergency Trust Fund Africa).

Στο προσχέδιο των συμπερασμάτων, εξάλλου, γίνεται αναφορά/επαναβεβαίωση της «σταθερής στήριξης της Ε.Ε. στη Λιβύη και στην αποστολή υποστήριξης των Ηνωμένων Εθνών» στη χώρα, για «την προώθηση της εθνικής συμφιλίωσης, της θεσμικής ενότητας και ενός διαφανούς, χωρίς αποκλεισμούς διαλόγου».

Ικανοποιημένη εμφανίζεται η ελληνική πλευρά και με την προσθήκη στο προσχέδιο των συμπερασμάτων αναφοράς στο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο που «παραβιάζει» κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών και «δεν μπορεί να έχει νομικές συνέπειες για τρίτες χώρες».

Επί της ουσίας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, υιοθετώντας την ίδια λεκτική διατύπωση που είχε υιοθετήσει και στα συμπεράσματα του Δεκεμβρίου 2019, λίγους μήνες δηλαδή μετά την υπογραφή του παράνομου μνημονίου, υπενθυμίζει σήμερα ότι «το μνημόνιο συμφωνίας Τουρκίας-Λιβύης σχετικά με την οριοθέτηση των θαλάσσιων δικαιοδοσιών στη Μεσόγειο Θάλασσα παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το δίκαιο της θάλασσας και δεν μπορεί να έχει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη».