Διυπουργικό σχέδιο για το κέντρο της Αθήνας: αστεγία, ευαλωτότητα και εξάρτηση στο μικροσκόπιο

Σε συνεργασία με υπουργεία και φορείς, η κυβέρνηση παρουσίασε, σήμερα, Τετάρτη 25 Ιουνίου 2025, σε Συνέντευξη Τύπου, από το υπουργείο Υγείας, το νέο Διυπουργικό Σχέδιο Παρέμβασης στην Αστεγία, την Ευαλωτότητα και την Εξάρτηση στην περιοχή του κέντρου της Αθήνας.

Ρούλα Σκουρογιάννη

Πρόκειται για ένα ολιστικό σχέδιο καταπολέμησης των μειζόνων κοινωνικών προκλήσεων με επίκεντρο την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τη δημόσια υγεία.

Κοινός στόχος, ενιαία δράση

Συνδιοργανωτές της πρωτοβουλίας αυτής, η κυβέρνηση με την παρουσία του υπουργού Επικρατείας, Άκη Σκέρτσου, και των υφυπουργάων Υγείας, Μετανάστευσης και Ασφάλειας, καθώς και ο Πρόεδρος του ΕΟΠΑΕ, Αθανάσιος Θεοχάρης, οι οποίοι παρουσίασαν τις δράσεις και τους στόχους του σχεδίου.

Με κεντρικές αξίες την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την προστασία της δημόσιας υγείας, την κοινωνική συνοχή και την ασφάλεια, η πρωτοβουλία στοχεύει στην πρόληψη, στην άμεση παρέμβαση και την κοινωνική επανένταξη ευάλωτων και εξαρτημένων ατόμων στο ιστορικό κέντρο της πρωτεύουσας.

Το κύριο νόημα των τοποθετήσεων όλων ήταν πως η Ελλάδα δίνει μια ηχηρή απάντηση στα αναδυόμενα κοινωνικά ζητήματα του κέντρου της Αθήνας. Με σύμπραξη υπουργείων, οργανισμών και φορέων, σχεδιάζεται ένα συγκροτημένο πρόγραμμα πρόληψης και παρέμβασης που φιλοδοξεί να γίνει υπόδειγμα ευρωπαϊκής πολιτικής στον τομέα της δημόσιας υγείας, της πρόνοιας και της ασφάλειας.

Τέλος σε καταστάσεις που μας προσβάλουν όλους ήταν το μήνυμα του κ. Σκέρτσου

Ο κ. Σκέρτσος τόνισε την ανάγκη ολιστικής προσέγγισης: «Δεν μπορούμε να λέμε ότι αναπτυσσόμαστε χωρίς να προστατεύουμε όσους μένουν στο περιθώριο. Η αστεγία και οι εξαρτήσεις δεν ήταν προτεραιότητα στο παρελθόν, αλλά εμείς καταθέτουμε σήμερα ένα σχέδιο που στοχεύει στην απεξάρτηση, την επανένταξη και την αποστιγματοποίηση. Δεν πρόκειται για αστυνομικό ζήτημα, αλλά για ζήτημα κοινωνικής συνοχής και δημόσιας υγείας».

Ο κ. Σκέρτσος έκανε λόγο για αυστηρή αντιμετώπιση των κυκλωμάτων διακίνησης ουσιών, αλλά για προσέγγιση με ευαισθησία στους ευάλωτους πληθυσμούς καθώς και για σεβασμό των κατοίκων των περιοχών του κέντρου της πόλης.

Ναρκωτικά: ανθρώπινα πρόσωπα και σκληρά δίκτυα

Ο Γ.Γ. Δημόσιας Τάξης, Παναγιώτης Στάθης, έθιξε τον πολύπλευρο χαρακτήρα του προβλήματος, αναφερόμενος στο προφίλ των χρηστών, που είναι:

1.      Χρήστες ασθενείς που χρήζουν άμεσης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Ανάμεσα τους είναι περίπου (400) άνθρωποι που χρήζουν υποστήριξης προκειμένου να απεγκλωβιστούν από τον κύκλο της χρήσης.

2.      Μετανάστες – χρήστες που ΔΕΝ διαθέτουν χαρτιά – μια σύνθετη υπόθεση.

3.      Ημεδαποί σε κακή κατάσταση και ανά περιπτώσεις παραβατικοί. Τα τελευταία χρόνια, έχει γίνει αρκετός λόγος για το συνθετικό ναρκωτικό «σίσα» (shise, Ιρανική λέξη που σημαίνει «γυαλί»). Οι χρήστες στο κέντρο της Αθήνας το επιλέγουν λόγω του χαμηλού κόστους (παρασκευάζεται με άκρως τοξικά και επικίνδυνα υλικά: χλωρίνη, οινόπνευμα, υδροχλωρικό οξύ, υγρά μπαταρίας αυτοκινήτου).

Πρόγραμμα ΕΟΠΑΕ: ολιστική φροντίδα χωρίς αποκλεισμούς

Ο Πρόεδρος του ΕΟΠΑΕ, Αθανάσιος Θεοχάρης, υπογράμμισε τη νέα προσέγγιση:

«Για πρώτη φορά υλοποιείται ένα ολιστικό σχέδιο, με συντονισμένες δράσεις Υπουργείων και φορέων, βάσει επιστημονικών προτύπων και ευρωπαϊκών καλών πρακτικών, με στόχο ποιοτικές υπηρεσίες σε ευάλωτες ομάδες».
Το πρόγραμμα δημιουργεί φορείς και δομές που σέβονται τον ασθενή, δίνουν έμφαση στην πρόληψη, θεραπεία και πρόοδο.

Ο ρόλος της μεταναστευτικής πολιτικής

Ο Γ.Γ. Μεταναστευτικής Πολιτικής, Μάνος Λογοθέτης, υπενθύμισε ότι η ενσωμάτωση των ενδιαφερόμενων δεν αφορά μόνο το κράτος, αλλά και τους ίδιους:
«Η λύση της κοινωνικής επανένταξης για αλλοδαπούς μπορεί να περιλαμβάνει εθελοντική επιστροφή στις χώρες καταγωγής τους, όπου υπάρχει οικογενειακό και κοινωνικό δίκτυο». Υπενθύμισε τον ρόλο του Υπουργείου στην παροχή διερμηνείας, στέγασης και υποστήριξης.

Πρωτοβάθμια φροντίδα και θετικά ευρωπαϊκά πρότυπα

Ο υφυπουργός Υγείας, Δημήτρης Βαρτζόπουλος, διευκρίνισε ότι:

• στόχος είναι η υιοθέτηση πολιτικών από προηγμένες χώρες της Κεντρικής/Βορείου Ευρώπης, με εξατομίκευση των παρεμβάσεων, βάσει λεπτομερούς αξιολόγησης κάθε περιστατικού.
• θα δημιουργηθούν νέες δομές ελάχιστης υποδοχής για άστεγους και χρήστες, με ασφαλή διαμονή, ιατρική περίθαλψη και εποπτευόμενη χρήση ουσιών.
• επιδιώκεται η ένταξη σε θεραπευτικά προγράμματα και η εργασιακή επανένταξη των ευάλωτων ατόμων.

Η δέσμευση των αρμοδίων είναι σαφής:

• εβδομαδιαία παρακολούθηση δράσεων από διυπουργικό κέντρο
• εμπλοκή της Προεδρίας της Κυβέρνησης
• συστηματική καταγραφή της προόδου
• προσωποποιημένη διαχείριση των καταστάσεων

Η αλλαγή πλεύσης είναι εμφανής: από απλή διαχείριση της κρίσης, σε σχεδιασμό με κοινωνικό όραμα, θεσμική συνέπεια, επιστημονική τεκμηρίωση και ανθρωποκεντρική προσέγγιση.