ΝΑΤΟ: Σύνοδος εξπρές με πρωταγωνιστή Τραμπ και… “κακό” Σάντσεθ- Το 5% και το άρθρο 5

Η ατζέντα στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ που θα διαρκέσει μόλις… 3 ώρες (ξεκινά με τις δηλώσεις των ηγετών λίγο μετά τις 10:00 ώρα Ελλάδος και ως τις 15:00 το μεσημέρι θα έχει πλήρως περαιωθεί)  περιλαμβάνει τη δρομολόγηση του στόχου για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ, άτι που φαίνεται να έχει προεξοφληθεί πλην των αντιδράσεων της Ισπανίας. Περιλαμβάνει επίσης την αποτίμηση της πρόσφατης σύγκρουσης με το Ιράν, τη στήριξη προς την Ουκρανία και την ενίσχυση των υποδομών του ΝΑΤΟ απέναντι σε υβριδικές και κυβερνοαπειλές.

Ο Τραμπ βρίσκεται στο επίκεντρο ως απόλυτος πρωταγωνιστής και επηρεάζει τόσο τις ισορροπίες εντός της Συμμαχίας όσο και τη στρατηγική κατεύθυνσή της. Ο αμερικανός Πρόεδρος έφτασε στο Άμστερνταμ και στη συνέχεια μετέβη στη Χάγη, όπου συναντήθηκε με τον Βασιλιά Βίλελμ‑Αλεξάντερ και τη βασιλική οικογένεια . Οι υπόλοιποι ηγέτες — συμπεριλαμβανομένων, του προέδρου Ερντογάν — κατέφθασαν επίσης εντός της ημέρας, παραβρέθηκαν στην καθιερωμένη επίσημη φωτογράφιση και το δείπνο στο παλάτι Huis ten Bosch .

Ο ΓΓ του ΝΑΤΟ, Μάρκ Ρούτε (πρώην πρωθυπουργός Ολλανδίας), έστειλε ιδιωτικό μήνυμα στον Τραμπ με θερμά λόγια:

«Συγχαρητήρια για την αποφασιστική δράση στο Ιράν… κάτι που κανένας άλλος δεν τόλμησε. Μας κάνει όλους πιο ασφαλείς. Κερδίζεις ένα μεγάλο επίτευγμα εδώ στην Χάγη… τα καταφέραμε με το 5%».

Ο Τραμπ δημοσίευσε screenshot του μηνύματος, προκαλώντας εντυπώσεις και επιβεβαίωση της πρωτοβουλίας του .

Το δείπνο των ηγετών, στην επίσημη δεξίωση της βασιλικής οικογένειας, ξεκίνησε νωρίς το απόγευμα, με επικεφαλής τον Τραμπ και τον Ερντογάν, ο οποίος είχε ιδιαίτερα έντονη παρουσία στα εγκαίνια. Σήμερα ξεκινά η κύρια συνεδρίαση της Συνόδου.

ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΤΖΕΝΤΑΣ

• Αύξηση των δαπανών Άμυνας – Έγκριση της πρότασης για στόχο 5% του ΑΕΠ μέχρι το 2035 (συμπεριλαμβανομένου 1,5% για υποδομές)
• Πρόσφατες επιχειρήσεις κατά του Ιράν – Ανάλυση των επιπτώσεων και νομικών/διπλωματικών πτυχών, ειδικά σε συνέχεια του μηνύματος του Ρούτε .
• Διαβεβαιώσεις για το Άρθρο 5 – Ευρωπαϊκά μέλη ζητούν ξεκάθαρη στάση ΗΠΑ· ο Τραμπ παραδέχεται πως „εξαρτάται από τον ορισμό“, ενώ ο Ρούτε το θεωρεί „σίγουρο“
• Στήριξη στην Ουκρανία – Αναμένεται υποτονική αναφορά, καθώς ο Τραμπ προτιμά να επικεντρωθεί στην αύξηση των δαπανών παρά σε περαιτέρω δεσμεύσεις .
• Κυβερνο-υποδομές & αποθεματοποίηση όπλων – Συμφωνίες για επιχειρησιακό σχέδιο ώστε η Ευρώπη να αυξήσει τα αποθέματά της κατά περίπου 30%, και να ενισχύσει τις δυνατότητες στον κυβερνοχώρο .
• Σχέσεις με Ρωσία – Η τελική δήλωση αναμένεται να αναφέρει „υποτονικά“ την απειλή που συνιστά η Ρωσία, με έντονη ευρωπαϊκή πίεση, αλλά με μετριοπαθή προσέγγιση στην ανακοίνωση.

Ο Τραμπ συζητήθηκε ιδιαίτερα για την αναφορά του στο άρθρο 5 της καταστατικής συνθήκης του ΝΑΤΟ, δηλαδή στη ρήτρα κοινής άμυνας σε περίπτωση επίθεσης σε μέλος της Συμμαχίας. Ερωτηθείς αν οι ΗΠΑ παραμένουν δεσμευμένες στο άρθρο 5, ο κ. Τραμπ απάντησε αινιγματικά. «Εξαρτάται από τον ορισμό. Υπάρχουν αρκετοί ορισμοί του άρθρου 5. Αλλά είμαι δεσμευμένος στο να είμαι φίλος τους και είμαι δεσμευμένος στο να σώζω ζωές. Είμαι δεσμευμένος στη ζωή και στην ασφάλεια», είπε στους δημοσιογράφους που τον συνόδευαν, ξεκαθαρίζοντας πάντως ότι θα δώσει έναν ακριβή ορισμό σήμερα στη Σύνοδο και όχι στο πίσω μέρος ενός αεροπλάνου.

Βασικό ζητούμενο της Συνόδου είναι αι η επικαιροποίηση της Δέσμευσης περί Αμυντικών Δαπανών (DIP – Defense Investment Pledge) στο 5% του ΑΕΠ μέχρι το 2035. Ο στόχος αυτός αποτελείται από δύο πυλώνες: το 3,5% που αφορά αμιγώς στρατιωτικές δαπάνες και το 1,5% που αφορά ευρύτερα επενδύσεις που σχετίζονται με την ασφάλεια και την άμυνα, όπως οι υποδομές, η βιομηχανία και η ανθεκτικότητα.

Υπό την έντονη ανησυχία ότι η Ρωσία θα επιτεθεί σε χώρα του ΝΑΤΟ τα επόμενα πέντε χρόνια, Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία αποδέχθηκαν τον νέο στόχο του Τραμπ, που παραμένει δύσπεπτος για άλλες, όπως η Ισπανία, και παρά την προβλεπόμενη συμβιβαστική «φόρμουλα» του Ρούτε, που προβλέπει αύξηση 3,5% των καθαρών αμυντικών δαπανών και 1,5% για επενδύσεις σε κρίσιμες υποδομές και κυβερνοασφάλεια σε βάθος δεκαετίας, αντί της αρχικής επταετίας και με ρήτρα «αναθεώρησης» το 2029.

Ο Ισπανός πρωθυπουργός επιμένει ότι έχει εξασφαλίσει «εξαίρεση» από τον γ.γ. του ΝΑΤΟ, να προχωρήσει δηλαδή σε αμυντικές δαπάνες «ανεξάρτητα από το ποσοστό ΑΕΠ που συνεπάγονται», ισχυριζόμενος ότι θα το πετύχει με ποσοστό κάτω του 5%. Η στάση του απειλεί, ωστόσο, να «τορπιλίσει» την ενότητα της Συμμαχίας, με το Βέλγιο και τη Σλοβακία να ζητούν επίσης «ευελιξία» και κυρίως την ίδια τη σύνοδο, καθώς ο Τραμπ έκανε λόγο για «πρόβλημα με την Ισπανία». «Η Ισπανία δεν συμφωνεί. Κάτι που είναι πολύ άδικο για τους υπόλοιπους», τόνισε πριν αναχωρήσει από την Ουάσιγκτον. Νευρικότητα στους νατοϊκούς διπλωμάτες δεν προκαλεί μόνο η Ισπανία, αλλά και ο Αμερικανός πρόεδρος, μια και καθ’ οδόν προς τη Χάγη αμφισβήτησε εκ νέου το θεμελιώδες για το ΝΑΤΟ άρθρο 5, που ορίζει ότι επίθεση σε κράτος-μέλος θεωρείται επίθεση σε όλα. Ο Τραμπ μίλησε για «αναρίθμητες ερμηνείες» του άρθρου, όμως διευκρίνισε ότι παραμένει «δεσμευμένος» στο να παρέχει βοήθεια σε φίλους.

Για τη δέσμευση αυτή και λόγω προηγούμενης εμπειρίας του 2018, όταν ο Τραμπ απείλησε ακόμη και με αποχώρηση από το ΝΑΤΟ, προσέτρεξε να καθησυχάσει νωρίτερα τους συμμάχους ο Μαρκ Ρούτε. «Υπάρχει απόλυτη δέσμευση από τον Αμερικανό πρόεδρο… στο ΝΑΤΟ», υπογράμμισε, προσθέτοντας ωστόσο ότι θα πρέπει να ικανοποιηθεί το αίτημά του για υπερδιπλασιασμό των αμυντικών δαπανών της Συμμαχίας.