Ρεπορτάζ libre: Τα Κέντρα Θεραπειών για παιδιά με αναπηρίες λειτουργούν χωρίς νομικό πλαίσιο-Μπαλάκι οι ευθύνες

Κενό νόμου διαπιστώνει ο Συνήγορος του Παιδιού σε ότι αφορά την ίδρυση και τη λειτουργία των πολυάριθμων ανά τη χώρα κέντρων ειδικών θεραπειών για παιδιά (αλλά και ενήλικους) με αναπηρίες. Οπως διαπιστώνεται στη σχετική έκθεση, ουσιαστικά ο κάθε ένας δύναται, εφόσον προσλάβει ειδικούς επαγγελματίες, να ανοίξει ένα τέτοιο κέντρο εκμεταλλευόμενος, παράλληλα, και την έλλειψη δημόσιων σχετικών δομών.

Νίκος Γιαννόπουλος

“Η Αρχή“, σύμφωνα με την έκθεση, “είχε τονίσει την ανάγκη «…σαφούς θεσμικής αποτύπωσης κατάλληλων όρων και προδιαγραφών για την παροχή ειδικών θεραπειών σε παιδιά και η διασφάλιση ουσιαστικών προϋποθέσεων για την καταλληλότητα και την επάρκεια των παρεχόμενων από ιδιώτες θεραπειών είναι σκόπιμο να προηγούνται της σύναψης Σύμβασης μεταξύ ασφαλιστικού φορέα και ιδιωτών παρόχων υπηρεσιών υγείας…»

Και συνεχίζει: “Από την παρούσα διερεύνηση δεν προέκυψε με ποιο τρόπο ρυθμίζεται στη νομοθεσία η λειτουργία των ιδιωτικών «κέντρων ειδικών θεραπειών» ως προς τις υπηρεσίες που παρέχονται από αυτά ως δομές παροχής υπηρεσιών φροντίδας υγείας δηλαδή δεν ήταν εφικτός ο εντοπισμός ειδικού νομικού πλαισίου, το οποίο να ρυθμίζει τον τρόπο,τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις αδειοδότησης και λειτουργίας, την οργάνωση, τις υποχρεώσεις, τις προβλεπόμενες ειδικότητες επαγγελματιών για τον ετερογενή, στη βάση της αναπηρίας, ωφελούμενο πληθυσμό, την επιστημονική και διοικητική εποπτεία από την Πολιτεία, τις τυχόν διοικητικές κυρώσεις σε περιπτώσεις παραβιάσεων κ.ά. σε αντίθεση με άλλες ιδιωτικές δομές οι οποίες παρέχουν υπηρεσίες φροντίδας, υγείας και αποκατάστασης σε παιδιά και άτομα με αναπηρίες, η λειτουργία των οποίων ρυθμίζεται”.

Μετά από ενδελεχή έρευνα του επιστημονικού προσωπικού του Συνηγόρου διαπιστώθηκε ότι κανείς δημόσιος φορέας δεν αναλαμβάνει την ευθύνη για τη λειτουργία των κέντρων ειδικών θεραπείων. Ακούγεται εξοργιστικό αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα.

Σύμφωνα με την Αρχή:

Η Περιφέρεια θεώρησε τις δομές αυτές ιδιωτικές δομές παροχής κοινωνικής φροντίδας, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 2345/1995,37 που λειτουργούν εν τοις πράγμασι ως ΚΔΑΠΑμεΑ, για αποφυγή αδειοδότησης. Ο ΕΟΠΥΥ τα θεωρεί δομές παροχής ιατρικών υπηρεσιών και φροντίδας υγείας.

Το Υπουργείο Υγείας θεώρησε αρμόδιο το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων παραβλέποντας ότι δεν νοείται φροντίδα υγείας παιδιών με ΔΑΦ αποκομμένη από την ψυχική υγεία καθώς η βασική νομοθεσία ν. 2716/1999 (ΦΕΚ Α΄96), περιλαμβάνει ρητά την αρμοδιότητα για τα παιδιά με ΔΑΦ στις ρυθμίσεις του νόμου για την ψυχική υγεία.

Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, έχει υπό την αρμοδιότητά του, όπως ρητά δηλώνει, τις «μονάδες παιδικής προστασίας ανοιχτής φροντίδας», τα ΚΔΑΠ και τα ΚΔΑΠΑμεΑ43 (πλέον υπάγονται στις υπηρεσίες του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας), ωστόσο, δήλωσε αναρμόδιο για τα «κέντρα ειδικών θεραπειών» υποδεικνύοντας ως αρμόδιο το Υπουργείο Υγείας παραπέμποντας στις διατάξεις του ν.2071/1992 «Εκσυγχρονισμός και Οργάνωση του Συστήματος Υγείας», άρθρο 13 παρ. 6 και 7 «Ιδιωτικοί φορείς παροχής υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας”.

Αρα, τα κέντρα ειδικών θεραπειών λειτουργούν χωρίς ουσιαστικό έλεγχο από την Πολιτεία. Και αυτό γίνεται ακόμα πιο σημαντικό όταν συνειδητοποιεί κανείς ότι σ’ αυτά ακριβώς τα κέντρα εναποθέτουν τις ελπίδες τους οι γονείς για βελτίωση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους και την όσο το δυνατόν πιο ομαλή ένταξή τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι.

Ο Συνήγορος αναφέρει: “Η λειτουργία των επονομαζόμενων «κέντρων ειδικών θεραπειών», θεωρείται από όλους τους εμπλεκόμενους, αναγκαία εν τοις πράγμασι, λόγω των ελλείψεων της πολιτείας στον τομέα παροχής πρωτοβάθμιων υπηρεσιών φροντίδας υγείας, ιδίως, υπηρεσιών ειδικών θεραπειών για τη διατήρηση, προαγωγή, βελτίωση και θεραπευτική αποκατάσταση της υγείας και λειτουργικότητας, στη βάση της αναπηρίας, ανηλίκων και ενηλίκων και δευτερογενώς στην πρόληψη της ιδρυματοποίησης ατόμων με αναπηρίες.

Στην πράξη, οιοσδήποτε μπορεί να λειτουργήσει έναν επαγγελματικό χώρο τον οποίο να αποκαλεί αυθαίρετα «κέντρο ειδικών θεραπειών», με απλή αναγγελία άσκησης επαγγέλματος, όπως προαναφέρθηκε, ενώ διατείνεται ότι παρέχει υπηρεσίες που δεν προκύπτουν αποκλειστικά από την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος του, χωρίς βεβαιωμένη σφαιρική επιστημονική επάρκεια του ίδιου και των συνεργατών του.

Αυτή η πραγματική κατάσταση θέτει σε κίνδυνο τη φυσική και ψυχική υγεία των παιδιών με αναπηρίες και τα αφήνει έκθετα σε ποικίλους κινδύνους, αλλά και ενηλίκων, που έχουν περιορισμούς στη λεκτική επικοινωνία άρα στην έκφραση παραπόνων και αυτοσυνηγορία για τα δικαιώματά τους, τα οποία είναι κατοχυρωμένα στην εθνική νομοθεσία”.

Η Αρχή, εν τέλει  θεωρεί ότι “δεν νοείται έλλειψη νομοθετικής ρύθμισης και κανονιστικού πλαισίου στο συγκεκριμένο πεδίο. Η πολιτεία οφείλει να ασκεί έλεγχο σε ιδιώτες, οι οποίοι δηλώνουν ότι παρέχουν ιατρικές και παραϊατρικές υπηρεσίες σε τόσο ευάλωτο πληθυσμό.

Η μη ένταξη ιδιωτών παρόχων υπηρεσιών σε υφιστάμενο νομικό πλαίσιο ή/και η μη ύπαρξη συγκεκριμένου νομικού πλαισίου το οποίο να καθορίζει τη λειτουργία τους, δημιουργεί έντονο προβληματισμό σε σχέση με την προστασία των δικαιωμάτων του ωφελούμενου ευάλωτου, σε παραβιάσεις δικαιωμάτων, πληθυσμού”.

Η σχετική έκθεση συντάχθηκε τον Σεπτέμβριο του 2024 και αναρτήθηκε (https://www.synigoros.gr/el/category/paidi/post/porisma-or-kentra-eidikwn-8erapeiwn) στον ιστότοπο του Συνηγόρου του Πολίτη μόλις πριν από μερικές ημέρες. 

Αναμένεται φυσικά η νομοθετική πρωτοβουλία της Κυβέρνησης έτσι ώστε να καλυφθεί αυτό το κενό νόμου και η Πολιτεία να αναλάβει μέσω συγκεκριμένων οργάνων της την εποπτεία και την ευθύνη για τη λειτουργία των κέντρων ειδικών θεραπειών.