“Επιχείρηση Φόρντο”/ Το αεροπλάνο και η βόμβα που θα οδηγήσουν την Αμερική σε πόλεμο με το Ιράν

Το αόρατο βομβαρδιστικό B-2 και η βόμβα MOP των ΗΠΑ είναι τα μόνα που μπορούν να καταστρέψουν το θωρακισμένο πυρηνικό κέντρο του Ιράν, ενώ αυξάνονται οι πιθανότητες αμερικανικής εμπλοκής. Βαθιά κάτω από ένα βουνό, το πυρηνικό συγκρότημα Fordow του Ιράν αποτέλεσε εξαρχής έναν εξαιρετικά δύσκολο στόχο για το Ισραήλ. Τα ισραηλινά όπλα δυσκολεύονται να το πλήξουν, όμως το οπλοστάσιο των ΗΠΑ μπορεί. Τα αμερικανικά βομβαρδιστικά B-2 Spirit, εξοπλισμένα με μία από τις βαρύτερες μη πυρηνικές βόμβες στον κόσμο, θεωρούνται τα μόνα αεροσκάφη που μπορούν να καταστρέψουν στόχο όπως το Fordow.

Η βόμβα διατρήσεως GBU-57/B, γνωστή και ως Massive Ordnance Penetrator (MOP), βάρους 30.000 λιβρών, θα ήταν κατά πάσα πιθανότητα η επιλογή σε περίπτωση που ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έδινε το πράσινο φως για εμπλοκή των ΗΠΑ στα ισραηλινά πλήγματα κατά του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Μέχρι στιγμής, ο Λευκός Οίκος δείχνει απροθυμία να εμπλακεί στη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, που μπαίνει στην πέμπτη της ημέρα.

Όπως δήλωσε ο πρώην πρέσβης του Ισραήλ στις ΗΠΑ, Μάικλ Όρεν, στο Newsweek, η αμερικανική κυβέρνηση φαίνεται να «διατηρεί ανοιχτές τις επιλογές της» μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες στην ανατολική ακτή. Ωστόσο, σύμφωνα με ισραηλινές πηγές, το κλίμα στη χώρα άλλαξε από τη μια μέρα στην άλλη.

Όπως ανέφερε ο Shuki Friedman, γενικός διευθυντής του Jewish People Policy Institute, γίνεται ολοένα και πιο απτό το ενδεχόμενο εμπλοκής των ΗΠΑ σε επιθέσεις κατά των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων. Το Ισραήλ εξαπέλυσε την Παρασκευή τα ξημερώματα «προληπτικά» πλήγματα στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, σε βάσεις βαλλιστικών πυραύλων και άλλες στρατιωτικές υποδομές.

Η στάση των ΗΠΑ και οι δηλώσεις Τραμπ

Το Ισραήλ συνεχίζει τα πλήγματα ενώ το Ιράν απαντά με drones και πυραύλους, μερικοί από τους οποίους διέφυγαν της ισχυρής αντιαεροπορικής άμυνας του Ισραήλ. «Είναι πιθανό να εμπλακούμε», δήλωσε ο Τραμπ στο ABC την Κυριακή. «Αλλά προς το παρόν δεν έχουμε εμπλακεί».

Η εμπλοκή των ΗΠΑ στη σύγκρουση θα ήταν σημαντική εξέλιξη. Ο Τραμπ έχει προειδοποιήσει το Ιράν—που ήδη κατηγορεί τις ΗΠΑ για ανάμειξη—ότι θα αντιμετωπίσει «την πλήρη ισχύ» του αμερικανικού στρατού αν επιτεθεί στις ΗΠΑ.

Ο Τραμπ αποχώρησε τη Δευτέρα από τη σύνοδο G7 στον Καναδά, διαψεύδοντας ότι αυτό σχετίζεται με συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ιράν και Ισραήλ. Ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, είχε αναφέρει ότι υπήρχε πρόταση για κατάπαυση του πυρός. Ο Τραμπ απάντησε μέσω Truth Social αποκαλώντας τον Μακρόν «κυνηγό δημοσιότητας» και υποστήριξε πως η αναχώρησή του δεν σχετίζεται με ceasefire.

Σε μεταγενέστερη ανάρτηση, ο Τραμπ κάλεσε τους κατοίκους της Τεχεράνης να «εκκενώσουν αμέσως». Το Fordow βρίσκεται περίπου 100 μίλια από την πρωτεύουσα του Ιράν.

Ο Τραμπ δήλωσε επίσης τη Δευτέρα ότι θέλει «πραγματικό τέλος» στις διαπραγματεύσεις για τα πυρηνικά με την Τεχεράνη και ζητά πλήρη εγκατάλειψη των πυρηνικών όπλων από το Ιράν. Παράλληλα ξεκαθάρισε πως δεν επιδιώκει κατάπαυση του πυρός.

Επιχειρησιακή ετοιμότητα και στρατιωτικές κινήσεις

Ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, Σον Πάρνελ, δήλωσε ότι οι αμερικανικές δυνάμεις δεν έχουν αλλάξει τη «αμυντική στάση» τους. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Friedman, όλα είναι «έτοιμα» για πιθανή είσοδο των ΗΠΑ στην ισραηλινή εκστρατεία.

Οι ΗΠΑ μετακινούν το αεροπλανοφόρο USS Nimitz προς τη Μέση Ανατολή, ενώ η ισραηλινή αεροπορία έχει εξουδετερώσει σημαντικά τμήματα της ιρανικής αντιαεροπορικής άμυνας που θα μπορούσαν να απειλήσουν τόσο τα δικά τους όσο και τα αμερικανικά βομβαρδιστικά.

Τον Απρίλιο, το Ισραήλ έπληξε μέρος ενός ρωσικής κατασκευής συστήματος S-300 κοντά στην πόλη Ισφαχάν. Μεγαλύτερες επιθέσεις τον Οκτώβριο κατέστρεψαν όσα S-300 είχαν απομείνει στο Ιράν, αφήνοντας έτσι τη χώρα «ευάλωτη» σε περαιτέρω χτυπήματα και σε επιθέσεις από F-35.

Η απώλεια αυτών των συστημάτων καθιστά δύσκολη την άμεση αντικατάστασή τους, σύμφωνα με τον πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στο Ισραήλ, Ντάνιελ Σαπίρο. Το Ισραήλ έπληξε επίσης αντιαεροπορικές θέσεις στη Συρία στα τέλη του 2024 μετά την κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ.

B-2 Spirit και βόμβα MOP: Τα μοναδικά “κλειδιά” για το Fordow

Το Ισραήλ διαθέτει προηγμένη πολεμική αεροπορία με F-35i stealth μαχητικά πέμπτης γενιάς που έπληξαν ιρανικές αντιαεροπορικές βάσεις, καθώς και F-15 και F-16 που συνέχισαν τις επιχειρήσεις. Ωστόσο δεν διαθέτει βομβαρδιστικά που μπορούν να μεταφέρουν τη GBU-57/B MOP.

Το B-2 είναι το μόνο επιχειρησιακό αεροσκάφος που μπορεί να μεταφέρει τη βόμβα αυτή σε μάχη—αν και το B-52 έχει κάνει δοκιμές με την MOP. Το B-2 Spirit ξεχωρίζει για τον σχεδιασμό stealth, έχει πλήρωμα δύο ατόμων και μπορεί να φέρει συμβατικά ή πυρηνικά όπλα. Σύμφωνα με το International Institute for Strategic Studies (IISS), η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ διαθέτει 19 επιχειρησιακά B-2A.

Όπως εξηγεί ο William Alberque του Henry L. Stimson Center και πρώην διευθυντής ελέγχου όπλων στο ΝΑΤΟ, το B-2 σχεδιάστηκε αρχικά για να παρακάμπτει σοβιετικές αντιαεροπορικές άμυνες και να εκτελεί πυρηνικά πλήγματα. Αργότερα προσαρμόστηκε ώστε να μεταφέρει τεράστιες συμβατικές βόμβες όπως η MOP.

Η MOP προέρχεται από τη διαβόητη «μητέρα όλων των βομβών» που χρησιμοποιήθηκε στον πόλεμο του Ιράκ αλλά εξελίχθηκε ώστε να είναι μικρότερη και να διαπερνά θωρακισμένους στόχους σε μεγαλύτερο βάθος. Χωρίς B-2 και MOP, αναλυτές εκτιμούν ότι το Ισραήλ θα χρειαζόταν τεράστιο αριθμό μικρότερων βομβών σε επαναλαμβανόμενες επιδρομές για να καταστρέψει το Fordow—εκθέτοντας έτσι τα αεροσκάφη στους κινδύνους της ιρανικής άμυνας.

Ακόμη κι ένα B-2 θα χρειαζόταν πολλαπλά χτυπήματα για να προκαλέσει κατάρρευση πέρα από την είσοδο ή σοβαρή ζημιά στην αίθουσα φυγοκέντρισης του Fordow. Χωρίς την εξουδετέρωση αυτού του συγκροτήματος, λέει ο Alberque, το Ισραήλ δεν μπορεί αξιόπιστα να δηλώσει πως εξάλειψε την ιρανική δυνατότητα παραγωγής πυρηνικής βόμβας.

Zημιές στις πυρηνικές εγκαταστάσεις & τρέχουσα κατάσταση

Σύμφωνα με ειδικούς, δεν έχουν εντοπιστεί εμφανείς ζημιές στο Fordow μετά την έναρξη των ισραηλινών επιθέσεων την προηγούμενη εβδομάδα. Ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA) Ραφαέλ Γκρόσι, ανέφερε τη Δευτέρα ότι στο υπόγειο εργοστάσιο Natanz καταστράφηκαν ή υπέστησαν σοβαρή ζημιά φυγοκεντριστές.

Τα υπόγεια συστήματα φυγοκέντρισης δεν επλήγησαν άμεσα αλλά τα ισραηλινά χτυπήματα προκάλεσαν διακοπές ρεύματος και ολοκληρωτική καταστροφή της επιφανειακής εγκατάστασης Natanz. O Γκρόσι διευκρίνισε πάντως πως μετά την Παρασκευή δεν διαπιστώθηκαν νέες ζημιές εκεί.

Sατιλλιτικές εικόνες της Maxar έδειξαν τροχιές οχημάτων στα σημεία όπου είχαν εμφανιστεί κρατήρες την προηγούμενη ημέρα. Σύμφωνα με τον Γκρόσι τέσσερα κτίρια υπέστησαν ζημιές στην Isfahan—ένα ακόμη μεγάλο πυρηνικό κέντρο στο κεντρικό Ιράν.

Iρανικό πρόγραμμα: Πόσο κοντά σε πυρηνικό όπλο;

ΗΠΑ και Ισραήλ δηλώνουν κατηγορηματικά πως είναι απαράδεκτο το ενδεχόμενο απόκτησης πυρηνικού όπλου από το Ιράν. «Απλά: ΤΟ ΙΡΑΝ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΟΠΛΟ», δήλωσε ο Τραμπ τη Δευτέρα.

Η IAEA έχει προειδοποιήσει εδώ και μήνες ότι το Ιράν παράγει ουράνιο εμπλουτισμένο έως 60%. Όσο υψηλότερος ο βαθμός εμπλουτισμού τόσο αποτελεσματικότερο γίνεται ένα πυρηνικό όπλο—με τα όρια για “οπλικό” ουράνιο να θεωρούνται στο 90%.

Tην περασμένη εβδομάδα η IAEA ανακοίνωσε πως για πρώτη φορά σε 20 χρόνια η Τεχεράνη δεν συνεργάζεται με τις υποχρεώσεις της. Το Ιράν ανακοίνωσε ότι θα θέσει σύντομα σε λειτουργία νέο σταθμό εμπλουτισμού σε ασφαλή θέση. Ανώτεροι αξιωματούχοι έχουν δημοσίως συζητήσει ακόμα και την ανάπτυξη πυρηνικού όπλου παρά τις επίσημες διαβεβαιώσεις περί ειρηνικού χαρακτήρα του προγράμματος.

Iστορικό συμφωνιών & τρέχουση κρίση

Η συμφωνία JCPOA («Πυρηνική Συμφωνία») του 2015 επέβαλε περιορισμούς στο πρόγραμμα της Τεχεράνης έναντι άρσης κυρώσεων και περιορισμού πωλήσεων όπλων/βαλλιστικών συστημάτων προς/από το Ιράν. Όμως η χώρα έχει δηλώσει πως εγκατέλειψε τμήματα της συμφωνίας μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ επί πρώτης θητείας Τραμπ.

Από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο, ο Τραμπ απείλησε ξανά ότι θα εξαπολύσει «βομβαρδισμό όπως ποτέ άλλοτε» αν δεν υπάρξει συμφωνία περιορισμού στα πυρηνικά. Το Ιράν δηλώνει πως δεν θα συζητήσει νέα συμφωνία όσο δέχεται επίθεση από το Ισραήλ.

Πηγή: newsweek.com