Το “μαύρο” σενάριο: Τι θα συμβεί εάν η Τεχεράνη κλείσει τα Στενά του Ορμούζ

Οι επιθέσεις του Ισραήλ στο Ιράν την Παρασκευή έχουν αυξήσει την πιθανότητα οι παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου να φτάσουν τα 100 δολάρια το βαρέλι. Εάν η Τεχεράνη επιδιώξει να κλιμακώσει τη σύγκρουση με αντίποινα πέρα ​​από τα ισραηλινά σύνορα, θα μπορούσε να επιδιώξει να κλείσει το Στενό του Ορμούζ, την πιο σημαντική πύλη στον κόσμο για τη ναυτιλία πετρελαίου, σύμφωνα με ανάλυση του Reuters.

Το Ισραήλ εξαπέλυσε ένα κύμα επιθέσεων στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, στα εργοστάσια βαλλιστικών πυραύλων και στους στρατιωτικούς διοικητές, ωθώντας το Ιράν να εξαπολύσει μη επανδρωμένα αεροσκάφη εναντίον του Ισραήλ. Είναι πιθανό οι δύο άσπονδοι εχθροί να συνεχίσουν να ανταλλάσσουν χτυπήματα τις επόμενες ημέρες.

Οι τιμές του πετρελαίου εκτοξεύτηκαν κατά περισσότερο από 8% στα 75 δολάρια το βαρέλι την Παρασκευή μετά την είδηση.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν προσπαθήσει να κρατήσουν αποστάσεις από τις ισραηλινές επιθέσεις, ενώ ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κάλεσε το Ιράν να επιστρέψει στις διμερείς συνομιλίες τους για το πυρηνικό πρόγραμμα.
Ενώ η Τεχεράνη χτυπά το Ισραήλ με επιπλέον drones ή βαλλιστικούς πυραύλους, θα μπορούσε επίσης να επιλέξει να στοχεύσει στρατιωτικές εγκαταστάσεις ή στρατηγικές υποδομές των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους, όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στη Μέση Ανατολή.

Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει πετρελαϊκά και φυσικά πεδία και λιμάνια.
Φυσικά, το πιο ευαίσθητο σημείο που θα μπορούσε να στοχεύσει η Τεχεράνη είναι το Στενό του Ορμούζ, μια στενή ναυτική οδός μεταξύ Ιράν και Ομάν. Περίπου το ένα πέμπτο της συνολικής παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου περνάει από το στενό, ή περίπου 20 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα (bpd) πετρελαίου, συμπυκνωμάτων και καυσίμων.

Το “μαύρο σενάριο”

Εάν αυτό το σενάριο υλοποιηθεί, πιθανότατα θα ωθήσει τις τιμές του πετρελαίου απότομα υψηλότερα, πολύ πιθανώς σε τριψήφιο επίπεδο, καθώς τα μέλη του ΟΠΕΚ, η Σαουδική Αραβία, το Ιράν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ και το Ιράκ, εξάγουν το μεγαλύτερο μέρος του αργού πετρελαίου τους μέσω του στενού, κυρίως στην Ασία.
Βεβαίως, μια ιρανική επίθεση στον Κόλπο κινδυνεύει να προκαλέσει την αντίδραση των Ηνωμένων Πολιτειών και των περιφερειακών συμμάχων τους, κλιμακώνοντας δραματικά τη σύγκρουση και επιβαρύνοντας τις στρατιωτικές δυνατότητες του Ιράν. Ωστόσο, το Ιράν έχει αποδυναμωθεί σημαντικά τον τελευταίο χρόνο, ιδιαίτερα μετά την επιτυχημένη εκστρατεία του Ισραήλ εναντίον της Χεζμπολάχ, των μαχητών που υποστηρίζονται από το Ιράν στον Λίβανο.
Με την πλάτη στον τοίχο, η Τεχεράνη θα μπορούσε να δει μια επίθεση τώρα ως αποτρεπτικό μέσο.
Ο αμερικανικός στρατός και οι περιφερειακοί σύμμαχοί του προφανώς θα επιδιώξουν να προστατεύσουν το Στενό του Ορμούζ από μια ιρανική επίθεση. Αλλά το Ιράν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει μικρά ταχύπλοα για να μπλοκάρει ή να κατασχέσει δεξαμενόπλοια και άλλα πλοία που διέρχονται από τη στενή λωρίδα ναυσιπλοΐας. Οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν έχουν κατασχέσει πολλά δυτικά δεξαμενόπλοια σε αυτήν την περιοχή τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένου ενός πετρελαιοφόρου υπό βρετανική σημαία τον Ιούλιο του 2024.

Ωστόσο, τυχόν ιρανικές προσπάθειες να μπλοκάρει το στενό ή ακόμα και να καθυστερήσει τις μεταφορές μέσω αυτού, θα μπορούσαν να τρομάξουν τις αγορές ενέργειας και να οδηγήσουν σε διαταραχές στον παγκόσμιο εφοδιασμό με πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Μπορούν τα δεξαμενόπλοια να παρακάμψουν τα Στενά του Ορμούζ;

Η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ έχουν επιδιώξει στο παρελθόν να βρουν τρόπους για να παρακάμψουν το Στενό του Ορμούζ, μεταξύ άλλων με την κατασκευή περισσότερων αγωγών πετρελαίου.
Η Σαουδική Αραβία, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο, στέλνει μέρος του αργού πετρελαίου της μέσω του αγωγού της Ερυθράς Θάλασσας που εκτείνεται από το πετρελαιοφόρο πεδίο Abqaiq στα ανατολικά στην πόλη-λιμάνι Yanbu της Ερυθράς Θάλασσας στα δυτικά.
Ο αγωγός που διαχειρίζεται η Saudi Aramco έχει χωρητικότητα 5 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα και κατάφερε να επεκτείνει προσωρινά τη χωρητικότητά του κατά 2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα το 2019.
Χρησιμοποιείται κυρίως για τον εφοδιασμό των διυλιστηρίων της Aramco στη δυτική ακτή. Η Σαουδική Αραβία εξήγαγε επίσης 1,5 εκατομμύριο βαρέλια πετρελαίου ημερησίως από τα λιμάνια της δυτικής ακτής το 2024, συμπεριλαμβανομένων 839.000 βαρελιών αργού πετρελαίου ημερησίως, σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας ανάλυσης Kpler.

Τα ΗΑΕ, τα οποία παρήγαγαν 3,3 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου ημερησίως τον Απρίλιο, διαθέτουν αγωγό 1,5 εκατομμυρίου βαρελιών ημερησίως που συνδέει τα χερσαία πετρελαιοπηγήματά τους με τον τερματικό σταθμό πετρελαίου της Φουτζέιρα, ο οποίος βρίσκεται ανατολικά του Στενού του Ορμούζ.
Αλλά ακόμη και η δυτική διαδρομή θα μπορούσε να εκτεθεί σε επιθέσεις από τους υποστηριζόμενους από το Ιράν Χούθι στην Υεμένη, οι οποίοι έχουν διαταράξει σοβαρά τη ναυτιλία μέσω της Διώρυγας του Σουέζ τα τελευταία χρόνια.

Οι δυσκολίες

Η εκτροπή του πετρελαίου μακριά από το Στενό του Ορμούζ θα ήταν πιο δύσκολη για το Ιράκ και το Κουβέιτ, τα οποία έχουν ακτογραμμές μόνο στον Κόλπο.
Ένας παράγοντας που θα μπορούσε να περιορίσει τις τιμές του αργού πετρελαίου, ωστόσο, είναι ότι αυτές οι αυξημένες εντάσεις στη Μέση Ανατολή έρχονται σε μια εποχή άφθονης παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου.
Η αυξανόμενη παραγωγή στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βραζιλία, τον Καναδά, την Αργεντινή και άλλες χώρες εκτός ΟΠΕΚ έχει μειώσει το παγκόσμιο μερίδιο αγοράς της Μέσης Ανατολής τα τελευταία χρόνια. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει στον μετριασμό, αν όχι στην πλήρη αντιστάθμιση, οποιασδήποτε διαταραχής του εφοδιασμού.
Επιπλέον, οποιαδήποτε σοβαρή διαταραχή του εφοδιασμού με πετρέλαιο στη Μέση Ανατολή πιθανότατα θα ωθούσε τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας να ενεργοποιήσει την απελευθέρωση στρατηγικών αποθεμάτων.
Οι επενδυτές συχνά αγνοούν τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή τα τελευταία χρόνια, πιστεύοντας ότι οι δυνατότητες για μια πραγματικά περιφερειακή σύγκρουση είναι περιορισμένες. Μπορεί να το κάνουν ξανά, ειδικά εάν αυτό το χτύπημα ωθήσει το Ιράν πίσω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.
Ωστόσο, οι τιμές του αργού πετρελαίου είναι πιθανό να παρουσιάσουν ασταθή εικόνα τις επόμενες ημέρες, καθώς οι traders προσπαθούν να κατανοήσουν πού κατευθύνεται αυτή η σύγκρουση.