Γιασέρ Αμπού Σαμπάμπ: Η επιστροφή ενός αμφιλεγόμενου προσώπου στη Γάζα

Με την επανέναρξη της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Λωρίδα της Γάζας, επανήλθε στο προσκήνιο ένα πρόσωπο που προκαλεί εντάσεις και αντιπαραθέσεις: ο Γιασέρ Αμπού Σαμπάμπ, ένας Παλαιστίνιος από τη Γάζα, του οποίου η παρουσία και δράση διχάζει την κοινή γνώμη. Από τη μία, κατηγορείται για κλοπή ανθρωπιστικής βοήθειας, ενώ από την άλλη παρουσιάζεται ως εκείνος που την προστατεύει και τη διανέμει με ασφάλεια. Η ξαφνική του επανεμφάνιση μετά από μήνες σιωπής — τόσο στο πεδίο όσο και στα κοινωνικά δίκτυα — εντείνει τα ερωτήματα για το ποιος πραγματικά ελέγχει τη ροή της βοήθειας στη Γάζα και ποιος ωφελείται από την ασάφεια και το αίσθημα ανασφάλειας στην περιοχή.

Τον περασμένο μήνα, ο Αμπού Σαμπάμπ ενεργοποίησε εκ νέου τη σελίδα του στο Facebook, ανακοινώνοντας ότι συνεχίζει να προστατεύει τις ανθρωπιστικές αποστολές προς τις κατοικημένες περιοχές.

Η επανεμφάνισή του συνέπεσε με τη μερική άρση του ισραηλινού αποκλεισμού, που είχε επιβληθεί στις 2 Μαρτίου και είχε οδηγήσει σχεδόν μισό εκατομμύριο ανθρώπους σε συνθήκες πείνας, σύμφωνα με παγκόσμιους οργανισμούς.

Ποιος είναι ο Γιασέρ Αμπού Σαμπάμπ;

Ο ακριβής αριθμός των ενόπλων που τον ακολουθούν δεν είναι γνωστός, αλλά εκτιμάται ότι πρόκειται για δεκάδες έως λίγες εκατοντάδες άτομα, όπως δείχνουν εικόνες και βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η ομάδα του διαθέτει βαρύ οπλισμό και τετρακίνητα οχήματα.

Σύμφωνα με πηγές που τον γνωρίζουν, πρόκειται για έναν νεαρό άνδρα χωρίς κομματική ένταξη, που είχε φυλακιστεί για διακίνηση ναρκωτικών από τη Χαμάς αλλά απέδρασε μετά την έναρξη του πολέμου.

Το όνομά του ενεπλάκη σε κατηγορίες για κλοπή βοήθειας και οι δυνάμεις ασφαλείας της Χαμάς φέρονται να τον καταδίωξαν το Νοέμβριο του 2024, προκαλώντας σύγκρουση που άφησε πίσω της τουλάχιστον 20 νεκρούς.

Αν και είχε διαδοθεί ότι σκοτώθηκε, αποδείχθηκε ότι νεκρός ήταν ο αδελφός του, ενώ ο ίδιος είχε διαφύγει προς περιοχές υπό ισραηλινό έλεγχο.

Προστάτης ή επιτήδειος;

Καθώς οι αποστολές βοήθειας ξανάρχισαν, ο Αμπού Σαμπάμπ εμφανίστηκε και πάλι με νέα βίντεο στα οποία φαίνεται ότι η ομάδα του συνοδεύει φορτηγά με προμήθειες, προσωπικό του Ερυθρού Σταυρού και διεθνή κλιμάκια.

Σε αναρτήσεις του υποστηρίζει ότι οι ενέργειές του στοχεύουν στην ασφαλή παράδοση της βοήθειας, και όχι στην οικειοποίησή της.

Σε μια χαρακτηριστική ανάρτηση στη σελίδα του στο Facebook με τίτλο «Γιασέρ Αμπού Σαμπάμπ – Οι Λαϊκές Δυνάμεις», γράφει:

«Όταν μοιράσαμε τη βοήθεια με αξιοπρέπεια, μας συκοφάντησαν. Όταν τη φυλάξαμε, μας κατηγόρησαν. Μα εμείς είμαστε παιδιά αυτού του λαού.»

Οι περιοχές δράσης και η απουσία απαντήσεων

Ο ίδιος φέρεται να δρα σε περιοχές ανατολικά της Ράφα και νοτιοανατολικά της Χαν Γιουνίς, υπό ισραηλινό έλεγχο, με ελάχιστο πληθυσμό — κυρίως μέλη της φυλής Τεραμπίν, στην οποία ανήκει και ο ίδιος.

Οι ισχυρισμοί ότι σώζει και προστατεύει έρχονται σε αντιπαράθεση με άλλες πληροφορίες, που κάνουν λόγο για περιπτώσεις κλοπής βοήθειας εν μέσω πλήρους κατάρρευσης της τάξης.

Όταν ομάδα της Χαμάς προσπάθησε να συνοδεύσει φορτία στη Ντέιρ ελ-Μπάλαχ, δέχτηκε ισραηλινή επίθεση, με έξι νεκρούς.

Στη συνέχεια, άλλη ένοπλη ομάδα — που πιθανολογείται ότι συνδέεται με τον Αμπού Σαμπάμπ — άρπαξε το φορτίο και σκοτώθηκαν άλλα έξι μέλη της από αντίποινα.

Ποιος πραγματικά είναι πίσω από αυτόν;

Πηγές σημειώνουν ότι ο ίδιος πιθανόν δεν γράφει προσωπικά τις αναρτήσεις του, και ότι ενδέχεται να υπάρχει ομάδα επικοινωνίας που διαχειρίζεται το προφίλ του.

Σε ορισμένα βίντεο εμφανίζονται μέλη της ομάδας του με στολές, παλαιστινιακές σημαίες και στρατιωτικό χαιρετισμό, υποδεχόμενοι διεθνή κλιμάκια — γεγονός που οδηγεί κάποιους να τον αποκαλούν «πρόεδρο» ή ακόμα και «το κράτος», έστω και ειρωνικά.

Φέρεται επίσης να βοήθησε πρόσφατα οικογένειες που είχαν εγκλωβιστεί στα νότια της Χαν Γιουνίς να διαφύγουν σε ασφαλέστερες περιοχές.

Η Χαμάς κατηγορεί το Ισραήλ ότι υποθάλπει την ανασφάλεια στη Γάζα, ενθαρρύνοντας τη δράση ενόπλων για την υπονόμευση της συνοχής. Παράλληλα, ισραηλινοί αξιωματούχοι δηλώνουν ότι ενθαρρύνουν ενεργά την αποστασιοποίηση του πληθυσμού από τη Χαμάς.

Υπάρχει σχέση με το Ισραήλ;

Παρότι δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι ο Γιασέρ Αμπού Σαμπάμπ διατηρεί άμεση συνεργασία με το Ισραήλ, η παρουσία του σε περιοχές υπό ισραηλινό έλεγχο, η ανεμπόδιστη δράση του και η επανεμφάνισή του με ένοπλους προκαλούν εύλογα ερωτήματα.

Σύμφωνα με μαρτυρίες, δεν έχει συνδεθεί οργανικά με παλαιστινιακές οργανώσεις ούτε έχει κατηγορηθεί για κατασκοπεία.

Ωστόσο, η ανοχή που φαίνεται να απολαμβάνει από τις ισραηλινές δυνάμεις και το γεγονός ότι δρα σε ζώνες απαγορευμένες για τον γενικό πληθυσμό υποδεικνύουν μια πιθανή τακτική εργαλειοποίησής του στο πλαίσιο αποδυνάμωσης της Χαμάς και ενίσχυσης της τοπικής αποσταθεροποίησης.