Ο Τραμπ κλιμακώνει τη σύγκρουση με το Χάρβαρντ για τους ξένους φοιτητές

Το Χάρβαρντ αντιστέκεται στις πιέσεις της κυβέρνησης Τραμπ, καθώς διακυβεύονται η ακαδημαϊκή ελευθερία και το μέλλον της ανώτατης εκπαίδευσης στις ΗΠΑ. Με χιλιάδες φοιτητές να φορούν τα χαρακτηριστικά καπέλα και τις πορφυρές τήβεννους, οικογένειες γεμάτες χαμόγελα συμμετείχαν στη διαχρονική τελετή αποφοίτησης του Χάρβαρντ. Ωστόσο, φέτος η ατμόσφαιρα ήταν διαφορετική.

Ο πρόεδρος του Χάρβαρντ, Άλαν Γκάρμπερ, καταχειροκροτήθηκε όταν καλωσόρισε απόφοιτους «από την άλλη άκρη του δρόμου, από όλη τη χώρα και από όλο τον κόσμο», με το τελευταίο σκέλος να προκαλεί ιδιαίτερο ενθουσιασμό. Ήταν μια διακριτική αλλά σαφής αναφορά στους διεθνείς φοιτητές που αποτελούν ζωτικό κομμάτι του πανεπιστημίου, αλλά πλέον βρίσκονται στο στόχαστρο του Ντόναλντ Τραμπ. Η κυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει να αφαιρέσει από το Χάρβαρντ το δικαίωμα εγγραφής φοιτητών από το εξωτερικό—ένα μόνο μέτωπο σε μια αυξανόμενη αντιπαράθεση μεταξύ του προέδρου με αυταρχικές τάσεις και του αρχαιότερου και πλουσιότερου πανεπιστημίου των ΗΠΑ.

Από τότε που ανέλαβε πριν από λίγο πάνω από τέσσερις μήνες, ο Τραμπ χρησιμοποιεί εκτελεστικές πράξεις για να στοχεύσει το Κογκρέσο, νομικές εταιρείες, ΜΜΕ, πολιτιστικούς φορείς και κορυφαία πανεπιστήμια. Ορισμένοι αντέδρασαν, αλλά πολλοί υπέκυψαν. Στο Χάρβαρντ, ο άνθρωπος που κάλεσε τους υποστηρικτές του να «πολεμήσουν, να πολεμήσουν, να πολεμήσουν» βρίσκει έναν αντίπαλο με σθένος που δεν έχει ξανασυναντήσει.

Η ανάδειξη του Χάρβαρντ ως προπύργιο της αντίστασης συνοψίστηκε στην ομιλία του πρώην αστέρα του μπάσκετ Kareem Abdul-Jabbar: «Αφού είδα τόσους δισεκατομμυριούχους, μεγιστάνες των ΜΜΕ και άλλες σχολές να λυγίζουν σε μια κυβέρνηση που απογυμνώνει συστηματικά το Σύνταγμα των ΗΠΑ, είναι εμπνευστικό να βλέπω το Χάρβαρντ να υπερασπίζεται την ελευθερία».

Το ιστορικό βάθος και οι νέες απειλές

Το Χάρβαρντ, ιδρυμένο το 1636 στη Μασαχουσέτη, πολύ πριν την ίδρυση των ΗΠΑ, έχει αναδείξει απόφοιτους όπως οι πρώην πρόεδροι Τζον Κένεντι και Μπαράκ Ομπάμα, ανώτατους δικαστές όπως η Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ, επιχειρηματίες όπως οι Μπιλ Γκέιτς και Μαρκ Ζάκερμπεργκ, ηθοποιούς και συγγραφείς. Πλέον βρίσκεται στο επίκεντρο των επιθέσεων της κυβέρνησης Τραμπ.

Η διοίκηση ισχυρίζεται ότι οι ενέργειές της αποσκοπούν στην αντιμετώπιση θεμάτων όπως ο αντισημιτισμός στις πανεπιστημιουπόλεις, οι διακρίσεις—ειδικά εις βάρος λευκών, Ασιατών, ανδρών και ετεροφυλόφιλων—η ξένη επιρροή από την Κίνα και η λεγόμενη «αριστερή ιδεολογία» στην ακαδημαϊκή κοινότητα.

Τον Απρίλιο, η κυβέρνηση ξεκίνησε την επίθεσή της με επιστολή προς το Χάρβαρντ απαιτώντας σαρωτικές αλλαγές στη λειτουργία του. Ανάμεσα στις απαιτήσεις ήταν εξωτερικοί έλεγχοι των απόψεων που επικρατούν στην πανεπιστημιούπολη και επιβολή «ποικιλομορφίας απόψεων» βάσει κυβερνητικών κριτηρίων. Ορισμένα προγράμματα κινδυνεύουν ακόμη και με κατάργηση.

Ο Γκάρμπερ απέρριψε δημόσια τις απαιτήσεις, δηλώνοντας ότι ισοδυναμούν με εκχώρηση ελέγχου της σχολής στην κυβέρνηση και αποτελούν αντισυνταγματική επίθεση στην ακαδημαϊκή ελευθερία.

Χρηματοδότηση υπό απειλή – Διεθνείς φοιτητές στο στόχαστρο

Λίγες ώρες αργότερα, η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε το πάγωμα άνω των $2 δισ. σε ομοσπονδιακά συμβόλαια και επιχορηγήσεις προς το Χάρβαρντ—πολλά από αυτά χρηματοδοτούν επιστημονική και ιατρική έρευνα. Το ποσό αυτό έχει ήδη αυξηθεί σε συνολικά $3 δισ., ενώ το πανεπιστήμιο προσέφυγε στη δικαιοσύνη για τις περικοπές αυτές.

Τον Μάιο, ο Τραμπ απείλησε πως θα αφαιρέσει ακόμα και ήδη χορηγηθέντα κονδύλια για έρευνα υπέρ τεχνικών σχολών. Ο Λευκός Οίκος κάλεσε τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες να ακυρώσουν όσα συμβόλαια παραμένουν με το Χάρβαρντ—εκτιμώμενης αξίας $100 εκατομμυρίων.

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε επίσης την πρόθεσή της να αφαιρέσει από το Χάρβαρντ τη δυνατότητα εγγραφής διεθνών φοιτητών και να υποχρεώσει όσους ήδη σπουδάζουν εκεί να μεταφερθούν αλλού ή να χάσουν τη νόμιμη μεταναστευτική τους ιδιότητα. Η υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας Κρίστι Νοέμ δήλωσε: «Αυτό είναι προειδοποίηση προς όλα τα πανεπιστήμια της χώρας».

Pάνω από το ένα τέταρτο των φοιτητών του Χάρβαρντ προέρχεται από το εξωτερικό, προσφέροντας σημαντικά έσοδα στο πανεπιστήμιο. Οι επικριτές προειδοποιούν ότι η πολιτική Τραμπ θα διώξει τα μεγαλύτερα ταλέντα στον κόσμο μακριά από τις ΗΠΑ προς ανταγωνιστικές χώρες.

Ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Ρωσία Μάικλ ΜακΦολ, ανέφερε: «Αν οι πολιτικές κατά των ξένων φοιτητών είχαν εφαρμοστεί παλιότερα, ο πτυχιούχος του Οξφόρδης Έλον Μασκ θα είχε ιδρύσει την Tesla στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο Τζένσεν Χουάνγκ τη Nvidia στην Κίνα ή την Ταϊβάν, κι ο Σεργκέι Μπριν τη Google στη Ρωσία».

Νομικές μάχες & οικονομικές πιέσεις

Το Χάρβαρντ προσέφυγε κατά της κυβέρνησης κι εξασφάλισε προσωρινή αναστολή των μέτρων. Αυτή την εβδομάδα, δικαστής ανακοίνωσε ότι θα παρατείνει την εντολή καθώς οι δύο πλευρές συνεχίζουν τη δικαστική διαμάχη.

Ο Τραμπ αξιοποιεί επίσης τη φορολογία ως μοχλό πίεσης. Τα περισσότερα πανεπιστήμια—όπως το Χάρβαρντ—απαλλάσσονται από τον ομοσπονδιακό φόρο εισοδήματος ως μη κερδοσκοπικοί εκπαιδευτικοί οργανισμοί. Πλέον όμως η κυβέρνηση απειλεί να άρει αυτή την απαλλαγή, κάτι που σύμφωνα με ειδικούς εξοικονομεί εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια ετησίως για το πανεπιστήμιο.

Το νέο εκτεταμένο νομοσχέδιο δαπανών της κυβέρνησης προβλέπει τεράστια αύξηση φόρων στα κέρδη που αποφέρει το τεράστιο αποθεματικό κεφάλαιο του Χάρβαρντ. Οι επικριτές θεωρούν ότι αυτό θα περιορίσει τη δυνατότητα παροχής γενναίων υποτροφιών σε φοιτητές με χαμηλά εισοδήματα.

Kίνητρα & πολιτική στρατηγική πίσω από τις επιθέσεις

Kάποιοι αναλυτές βλέπουν πίσω από τις κινήσεις αυτές τον γερουσιαστή JD Vance και τον αναπληρωτή προσωπάρχη Στίβεν Μίλερ. Το 2022, ο Βανς είχε δηλώσει: «Πρέπει να καταλάβουμε τα θεσμικά όργανα της αριστεράς και να τα στρέψουμε εναντίον της». Ο Μίλερ πρόσφατα είπε: «Το Χάρβαρντ ασκούσε παράνομες διακρίσεις εις βάρος Αμερικανών πολιτών επί δεκαετίες… Για τους ξένους τα πάντα—για τους Αμερικανούς τίποτα».

Ο πολιτικός επιστήμονας Tζέισον Τζόνσον, σχολίασε: «Στόχος τους είναι να εκφοβίσουν τα αμερικανικά πανεπιστήμια επειδή εκεί εντοπίζεται η μεγαλύτερη αντίσταση στις αυταρχικές τους τάσεις». Εκτιμά ότι αν καταφέρουν να πλήξουν ή να εξευτελίσουν το Χάρβαρντ ή αν αυτό υποκύψει, τότε θα ακολουθήσουν κι άλλα ιδρύματα—γι’ αυτό δίνουν τέτοια μάχη εδώ.

“Ο Τραμπ δεν βρίσκει αντίπαλο γιατί έχει όλους τους κρατικούς πόρους στη διάθεσή του. Ακόμη κι αν αντισταθεί το Χάρβαρντ, άλλα πανεπιστήμια πιθανόν θα συμμορφωθούν προκαταβολικά”, προειδοποιεί ο Τζόνσον.

Kοινωνική πόλωση & μακροπρόθεσμα διακυβεύματα

Aλλοι σχολιαστές εντοπίζουν στοιχεία ταξικού πολέμου. Ο Τραμπ εξελέγη βασιζόμενος κυρίως σε λευκούς άνδρες χωρίς πτυχίο. Πλέον καλλιεργεί εχθρότητα προς τα “ελεφαντοστούν πύργους” όπως το Χάρβαρντ.

Ο Δημοκρατικός βουλευτής και απόφοιτος του Χάρβαρντ Mπρένταν Μπόιλ, σημειώνει: «Ο Τραμπ καταφέρνει να εμφανίζεται ως λαϊκός ήρωας αν και είναι δισεκατομμυριούχος… Το να χτυπάς το Χάρβαρντ θα τον βοηθήσει στη βάση του αλλά οι περισσότεροι Αμερικανοί καταλαβαίνουν ότι πρόκειται για προσπάθεια κρατικού ελέγχου της ανώτατης εκπαίδευσης—κάτι που πρέπει να μας ανησυχεί όλους».

Tα σφοδρά πλήγματα κατά του Χάρβαρντ είναι χαρακτηριστικά μιας κυβέρνησης που επιδιώκει σοκ και δέος απέναντι στους αντιπάλους της. Το Πανεπιστήμιο Κολούμπια υποχώρησε κάνοντας σημαντικές παραχωρήσεις για να επαναφέρει $400 εκατομμύρια σε επιχορηγήσεις. Όμως το τεράστιο αποθεματικό κεφάλαιο των $53 δισ. παρέχει στο Χάρβαρντ μεγαλύτερη ανθεκτικότητα έναντι των πιέσεων σε σχέση με άλλα ιδρύματα.

Aκαδημαϊκή ελευθερία – Tελική αναμέτρηση στα δικαστήρια

Tο Χάρβαρντ αρνήθηκε να υποκύψει στις απαιτήσεις Τραμπ· αντί αυτού προσέφυγε στα δικαστήρια σημειώνοντας προσωρινές νίκες. Ο Μπόιλ δήλωσε πως εξέφρασε προσωπικά στον Γκάρμπερ την υπερηφάνειά του για τη στάση αντίστασης που κρατά η σχολή—μια στάση που αφορά όχι μόνο το μέλλον του ίδιου του ιδρύματος αλλά συνολικά της αμερικανικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Eρωτώμενος αν πιστεύει ότι τελικά θα νικήσει το Χάρβαρντ, ο Μπόιλ απάντησε: «Το πανεπιστήμιο υπάρχει εκατοντάδες χρόνια πριν τον Ντόναλντ Τραμπ—και θα υπάρχει εκατοντάδες χρόνια μετά απ’ αυτόν».

O Tραμπ ανέκαθεν παρουσιαζόταν ως “μαχητής”. Έχει συγκρουστεί νομικά ως επιχειρηματίας με διασημότητες όπως η Ρόζι Ο’Ντόνελ ή η Tέιλορ Σουίφτ· έχει στοχοποιήσει μέσα ενημέρωσης όπως τα CNN και The New York Times· πολιτικά κέρδισε απέναντι στο ρεπουμπλικανικό κατεστημένο αλλά κι εναντίον δημοκρατικών προσωπικοτήτων όπως η Κλίντον ή ο Μπάιντεν.

Kαι όμως τόσο στην πρώτη όσο και στη δεύτερη θητεία του βρέθηκε συχνά αντιμέτωπος με μια ισχυρή δικαιοσύνη που έκρινε πολλές ενέργειές του αντισυνταγματικές. Αυτή την εβδομάδα ομοσπονδιακό δικαστήριο μπλόκαρε τα σχέδιά του για δασμούς στις εισαγωγές μέσω νόμου περί έκτακτης ανάγκης· μία ημέρα μετά πήρε προσωρινή αναστολή αλλά η βασική οικονομική πολιτική του παραμένει αμφισβητούμενη.

“Η δύναμη της λογικής απέναντι στον αυταρχισμό”

Aκαδημαϊκοί στο Χάρβαρντ εκφράζουν εμπιστοσύνη στη δύναμη του κράτους δικαίου. Ο καθηγητής συνταγματικού δικαίου επί τιμή Lόρενς Tράιμπ, δηλώνει: «Πιστεύω ότι θα κερδίσουμε στα δικαστήρια—είναι ξεκάθαρες υποθέσεις». Όπως σημείωσε μάλιστα τον Μάιο σε σειρά υποθέσεων κατά Τραμπ στα ομοσπονδιακά δικαστήρια έχασε στο 96% των περιπτώσεων ανεξαρτήτως ποιος διόρισε τον κάθε δικαστή—διότι πρόκειται για εύκολα νομικά ζητήματα.»

Kατά τον Tράιμπ είναι κρίσιμο να κρατήσει γερά το πανεπιστήμιο γιατί ο Τραμπ προσπαθεί να “διαλύσει” τα ιδρύματα ένα-ένα όπως έκανε με νομικές εταιρείες: «Αυτό που διακυβεύεται είναι η αντίσταση στον αυταρχισμό και η ελπίδα ότι το θάρρος είναι μεταδοτικό». Κατά τον ίδιο: «Αν δεν μπορούν να ελέγξουν ένα πανεπιστήμιο θέλουν απλώς να το διαλύσουν γιατί πρώτη σκέψη ενός τυράννου είναι να καταστείλει τη δύναμη της λογικής—και αυτό ακριβώς είναι ένα πανεπιστήμιο». Το σύνθημα του Χάρβαρντ “veritas” (αλήθεια) φαίνεται πως “ενοχλεί αφάνταστα τον Ντόναλντ Τραμπ γιατί η αλήθεια είναι εχθρός του”.

Πηγή: theguardian.com