Γαλλο-Σαουδαραβική πρωτοβουλία για λύση δύο κρατών- Οδικός χάρτης για παλαιστινιακό κράτος

Η γαλλο-σαουδαραβική πρωτοβουλία για τη διεθνή διάσκεψη της λύσης των δύο κρατών, που θα πραγματοποιηθεί στη Νέα Υόρκη υπό την αιγίδα του ΟΗΕ από τις 17 έως τις 20 Ιουνίου, επιδιώκει να επαναφέρει δυναμικά το πολιτικό σχέδιο για την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους στο προσκήνιο. Πρόκειται για μια από τις πιο φιλόδοξες διεθνείς προσπάθειες των τελευταίων ετών, εν μέσω της αιματηρής σύγκρουσης στη Γάζα, της εμβάθυνσης του εποικισμού στη Δυτική Όχθη και της απουσίας ουσιαστικής ειρηνευτικής διαδικασίας. Στο τέλος της διάσκεψης αναμένεται να εκδοθεί μια «τελική διακήρυξη», η οποία θα λειτουργήσει ως «οδικός χάρτης» για την ίδρυση του Παλαιστινιακού κράτους.

Σπύρος Σιδέρης

Η διάσκεψη οργανώνεται με συνδιοργανωτές τη Σαουδική Αραβία και τη Γαλλία, οι οποίες επιδιώκουν να κινητοποιήσουν τη διεθνή κοινότητα μέσω οκτώ ομάδων εργασίας, με αντικείμενα όπως: η ίδρυση του παλαιστινιακού κράτους (υπό ιορδανική-ισπανική προεδρία), η ασφάλεια (Ιταλία-Ινδονησία), η οικονομική ενίσχυση (Νορβηγία-Ιαπωνία), η ανοικοδόμηση, η ανθρωπιστική βοήθεια και η διατήρηση της ειρήνης, την οποία συντονίζει η ΕΕ και ο Αραβικός Σύνδεσμος.

Η βασική ανησυχία, σύμφωνα με τη γαλλική διπλωματία, είναι ότι το μοντέλο των δύο κρατών απειλείται περισσότερο από ποτέ λόγω της καταστροφής της Γάζας, των σχεδίων για επανεποικισμό ή ανακατάληψη, αλλά και της επιτάχυνσης του εποικιστικού προγράμματος στη Δυτική Όχθη. Η γαλλική θέση είναι ξεκάθαρη: δεν υπάρχει στρατιωτική λύση, μόνο η πολιτική διευθέτηση μπορεί να φέρει δίκαιη και βιώσιμη ειρήνη.

Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν τόνισε από την Ινδονησία ότι η πολιτική λύση είναι η μόνη βιώσιμη για την ειρηνική συνύπαρξη Ισραήλ και Παλαιστίνης, και επιβεβαίωσε ότι σύντομα θα πραγματοποιηθεί η διάσκεψη της Νέας Υόρκης σε συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία. Γαλλία και Ινδονησία υπογράμμισαν ότι το συνέδριο πρέπει να αναζωογονήσει την προοπτική ειρήνης και να επαναφέρει στο τραπέζι τον στόχο της αμοιβαίας αναγνώρισης ανάμεσα σε Ισραήλ και Παλαιστίνη.

Η αρχιτεκτονική της διάσκεψης βασίζεται σε μια πρωτοβουλία ανταλλαγής αναγνωρίσεων: οι δυτικές χώρες που δεν έχουν αναγνωρίσει ακόμα την Παλαιστίνη καλούνται να το κάνουν, και αντίστοιχα, αραβικές και μουσουλμανικές χώρες καλούνται να αναγνωρίσουν το Ισραήλ και να ομαλοποιήσουν τις σχέσεις τους.

Το πλαίσιο θυμίζει έντονα την Αραβική Πρωτοβουλία Ειρήνης του 2002, η οποία πρότεινε πλήρη εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ σε αντάλλαγμα για την αποχώρηση από τα κατεχόμενα εδάφη και την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα του 1967.

Ωστόσο, το σημερινό σκηνικό της πολιορκημένης Γάζας και των κατηγοριών περί εγκλημάτων πολέμου κατά της ισραηλινής ηγεσίας – με την Διεθνή Ποινική Δικαιοσύνη να εξετάζει εντάλματα σύλληψης για τον Μπενιαμίν Νετανιάχου και τον πρώην υπουργό Άμυνας Γιοάβ Γκαλάντ – δημιουργεί σοβαρά εμπόδια στην πιθανότητα άμεσης αναγνώρισης του Ισραήλ από αραβικά κράτη.

Η γαλλική διπλωματία επισημαίνει ότι η πλήρης εξομάλυνση ίσως είναι δύσκολος δρόμος, αλλά θεωρεί πως το πολιτικό άνοιγμα και η ύπαρξη ορίζοντα λύσης θα μπορούσε να οδηγήσει σε σειρά βημάτων, ακόμη κι αν δεν πρόκειται για τελική αναγνώριση.

Η Γαλλία έχει μειώσει τις προσδοκίες, αποσαφηνίζοντας ότι το συνέδριο δεν είναι τελική λύση, αλλά εκκίνηση μιας διαδικασίας. Η τελική διακήρυξη, που θα περιλαμβάνει συγκεκριμένες προτάσεις και δράσεις, αποτελεί το βασικό εργαλείο για την επανεκκίνηση του πολιτικού ορίζοντα.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στον ρόλο της κοινωνίας των πολιτών: ομάδες Παλαιστινίων και Ισραηλινών θα συναντηθούν στο Παρίσι σε δύο εβδομάδες, για διαβούλευση και προώθηση κοινών πρωτοβουλιών ειρήνης.

Την ίδια στιγμή, το Ισραήλ, με δηλώσεις του Νετανιάχου και του ΥΠΕΞ του, απειλεί με προσάρτηση της Δυτικής Όχθης εάν χώρες όπως η Γαλλία ή το Ηνωμένο Βασίλειο αναγνωρίσουν το παλαιστινιακό κράτος. Ήδη, 150 κράτη έχουν προβεί σε αναγνώριση, ανάμεσά τους η Ισπανία, η Ιρλανδία, η Σλοβενία, η Σουηδία και πρόσφατα η Μάλτα, ενώ ετοιμάζονται να ακολουθήσουν Βέλγιο, Πορτογαλία, Καναδάς και Ηνωμένο Βασίλειο. Αντίθετα, η Γερμανία αναμένεται να μην αναγνωρίσει, λόγω της ιδιαίτερης σχέσης με το Ισραήλ και του ιστορικού παρελθόντος της.

Η γαλλική κυβέρνηση απορρίπτει τους ισραηλινούς ισχυρισμούς ότι η αναγνώριση ισοδυναμεί με επιβράβευση της Χαμάς, υποστηρίζοντας ότι αποτελεί στήριξη στην Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία αποκηρύσσει τη βία και έχει αναγνωρίσει το Ισραήλ από καιρό.

Οι δύο κρίσιμες προϋποθέσεις που έχουν τεθεί είναι: μεταρρύθμιση της Παλαιστινιακής Αρχής ώστε να είναι αξιόπιστη για την ηγεσία του νέου κράτους και αποστρατιωτικοποίηση της Χαμάς, θέμα που συζητήθηκε σε τετραμερή συνάντηση στο Παρίσι, με τη συμμετοχή των ΥΠΕΞ Γαλλίας, Σαουδικής Αραβίας, Αιγύπτου και Ιορδανίας.

Η διάσκεψη φιλοδοξεί να δώσει ώθηση σε μια διεθνή πολιτική δυναμική, με πιέσεις σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη και κινητοποίηση της διεθνούς κοινότητας για τον μοναδικό ρεαλιστικό δρόμο προς την ειρήνη: τη λύση δύο κρατών.