Ουκρανία: Νέα ημερομηνία ορόσημο η 2α Ιουνίου- Κλειστά χαρτιά από Μόσχα και κρίσιμα ερωτήματα

Η Ουκρανία και η Ρωσία βρίσκονται μπροστά σε έναν νέο κρίσιμο γύρο άμεσων διαπραγματεύσεων, με τον δεύτερο γύρο να έχει προγραμματιστεί για τις 2 Ιουνίου στην Κωνσταντινούπολη. Παρά την πίεση της διεθνούς κοινότητας και τις δημόσιες εκκλήσεις για ειρήνη, οι διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών παραμένουν βαθιές, ενώ η αμοιβαία δυσπιστία φαίνεται να επιβαρύνει κάθε προσπάθεια προσέγγισης. Ο Ουκρανός υπουργός Άμυνας Ρουστέμ Ουμέροφ επιβεβαίωσε ότι η Ουκρανία έχει ήδη παραδώσει το δικό της μνημόνιο στη ρωσική πλευρά, ζητώντας από τη Μόσχα να κάνει το ίδιο πριν από τη συνάντηση της 2ας Ιουνίου.

Σπύρος Σιδέρης

Όπως σημείωσε, η ουκρανική κυβέρνηση είναι έτοιμη για πλήρη και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός, υπό την προϋπόθεση ότι οι συνομιλίες δεν θα είναι κενές περιεχομένου αλλά θα οδηγήσουν σε πραγματική πρόοδο.

Από την πλευρά της, η ρωσική κυβέρνηση δηλώνει πως είναι έτοιμη να παραδώσει το δικό της “μνημόνιο” μόνο κατά τη διάρκεια της συνάντησης, γεγονός που προκαλεί ένταση στο Κίεβο. Ο υπουργός Εξωτερικών Άντριι Σίμπιχα δήλωσε ότι η Ρωσία πρέπει να καταθέσει τις προτάσεις της άμεσα, για να έχει νόημα η συνάντηση. «Μόνο μια καλά προετοιμασμένη συνάντηση έχει τη δυνατότητα να επιτύχει απτά αποτελέσματα», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ επιβεβαίωσε την πρόθεση της Μόσχας να παρουσιάσει κατά τη συνάντηση ένα πλήρες μνημόνιο που περιγράφει τη ρωσική θέση για την ειρηνευτική διαδικασία, με έμφαση στις «βαθύτερες αιτίες της κρίσης».

Η αντιπροσωπεία της Ρωσίας, με επικεφαλής τον Βλαντίμιρ Μεντίνσκι, έχει αναλάβει την παρουσίαση και ερμηνεία των ρωσικών θέσεων.

Την ίδια στιγμή, πηγές κοντά στο Κρεμλίνο επιβεβαιώνουν μέσω του πρακτορείου Reuters ότι οι όροι του Βλαντίμιρ Πούτιν για τερματισμό του πολέμου περιλαμβάνουν:

• Γραπτή δέσμευση για τον τερματισμό της επέκτασης του ΝΑΤΟ προς ανατολάς, αποκλείοντας την ένταξη της Ουκρανίας, της Μολδαβίας και της Γεωργίας.

• Διατήρηση της ουδετερότητας της Ουκρανίας και θεσμικές εγγυήσεις για την προστασία του ρωσόφωνου πληθυσμού.

• Άρση μέρους των δυτικών κυρώσεων και επίλυση του ζητήματος των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.

Παρότι οι απαιτήσεις της Ρωσίας μοιάζουν πολιτικά και διπλωματικά φορτισμένες, στο Κίεβο επικρατεί σκεπτικισμός. Ο ίδιος ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν έχει ακόμη επιβεβαιώσει συμμετοχή στη νέα φάση συνομιλιών, ενώ κύκλοι της ουκρανικής Προεδρίας δηλώνουν ότι δεν αναμένουν ρεαλιστικούς όρους ειρήνης από τη Μόσχα.

Στις ΗΠΑ, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιβεβαίωσε ότι η κυβέρνησή του παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και πως εντός δύο εβδομάδων θα κριθεί η προοπτική συμφωνίας. Σε πρόσφατη ενημέρωση ανέφερε:

• «Αν είμαστε κοντά σε μια συμφωνία, δεν θέλω να τη χαλάσω με κυρώσεις. Δεν είναι ο δικός μου πόλεμος. Είναι ο πόλεμος του Μπάιντεν, του Ζελένσκι και του Πούτιν. Είμαι εδώ για να τον τελειώσω, να σώσω ζωές και να μειώσουμε το κόστος».

Ο Τραμπ εμφανίστηκε πρόθυμος να συμμετάσχει σε τριμερή συνάντηση με Πούτιν και Ζελένσκι αν αυτό βοηθήσει στην επίτευξη συμφωνίας. Παράλληλα, μέσω του ειδικού απεσταλμένου του, Κιθ Κέλογκ, διερευνάται το ενδεχόμενο η Ουάσινγκτον να διαμεσολαβήσει επίσημα.

Σε αυτό το πλαίσιο, η συνάντηση της 2ας Ιουνίου στην Κωνσταντινούπολη αποκτά ιδιαίτερο βάρος. Το ερώτημα είναι αν η Ρωσία θα παραδώσει πράγματι ένα εφαρμόσιμο πλαίσιο ειρηνικής διευθέτησης και αν η Ουκρανία θα το θεωρήσει ως βάση σοβαρών διαπραγματεύσεων. Όπως παρατηρούν αναλυτές, «οι πιθανότητες είναι περιορισμένες αλλά κρίσιμες».

Μετά από περισσότερα από δύο χρόνια πολέμου, το πολιτικό τοπίο δείχνει μεταβαλλόμενο. Οι ΗΠΑ φαίνεται να υιοθετούν στάση ευέλικτης διαμεσολάβησης, η Ουκρανία εντείνει τις διπλωματικές πιέσεις και η Ρωσία δείχνει, έστω και για λόγους τακτικής, διατεθειμένη να διαπραγματευτεί. Το αν αυτό θα οδηγήσει σε ορατή εκεχειρία ή σε κλιμάκωση με νέα στρατιωτική ένταση, θα φανεί πολύ σύντομα, ίσως από τις πρώτες κιόλας ώρες των συνομιλιών στην Τουρκία.

Μέχρι τότε, το μόνο βέβαιο είναι ότι οι λαοί των δύο χωρών, αλλά και ολόκληρη η Ευρώπη, παραμένουν όμηροι μιας σύγκρουσης που παγώνει τις ελπίδες για σταθερότητα στην περιοχή.