Γάζα: Τι συμβαίνει με την ανθρωπιστική βοήθεια; Ερωτήματα για χρηματοδότηση και δωρητές “φαντάσματα”

Σε μια από τις πιο δραματικές και πολιτικά φορτισμένες συγκυρίες για τη Λωρίδα της Γάζας, η έναρξη διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας συνοδεύεται από ένα τεράστιο μυστήριο: ποιος πληρώνει για τη λειτουργία των εγκαταστάσεων, τις υποδομές και τις αποστολές βοήθειας; Παρά τις επίσημες εξαγγελίες και την ενεργοποίηση διεθνών οργανισμών, κανείς δεν μπορεί με σαφήνεια να απαντήσει από πού προέρχονται τα χρήματα, ενώ οι καταγγελίες για ισραηλινή εμπλοκή και χρήση εταιρειών «βιτρίνας» επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο το θολό τοπίο.

Σπύρος Σιδέρης

Οι δωρητές δεν θέλουν να εκτεθούν

Ο πρέσβης των ΗΠΑ στο Ισραήλ, Μάικ Χάκαμπι, όταν ρωτήθηκε για τη χρηματοδότηση του νέου προγράμματος διανομής, απάντησε αινιγματικά: «Θα προέλθει από όπου μπορούμε να το βρούμε. Υπάρχουν ήδη αρκετοί που έχουν δεσμευτεί να βοηθήσουν, αλλά δεν θέλουν να εκτεθούν αυτή τη στιγμή». Η έλλειψη διαφάνειας πυροδοτεί υποψίες.

Ο εκπρόσωπος του Ταμείου Αρωγής για τη Γάζα (GHF), το οποίο έχει περάσει πρόσφατα από αναδιάρθρωση μετά από έρευνα στην Ελβετία, ισχυρίστηκε ότι μια «ξένη χώρα» έχει δεσμευτεί να δωρίσει 100 εκατομμύρια δολάρια, αλλά αρνήθηκε να την κατονομάσει. Καμία λεπτομέρεια δεν έχει δοθεί μέχρι σήμερα για την προέλευση των κεφαλαίων.

Καταγγελίες για ισραηλινή χρηματοδότηση – και διαψεύσεις

Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Γιαΐρ Λαπίντ ήταν από τους πρώτους που ανοιχτά υποστήριξαν ότι πρόκειται για ισραηλινά χρήματα. Κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι μέσω εταιρειών «βιτρίνας» που εδρεύουν στην Ελβετία και στις ΗΠΑ, μεταφέρει ισραηλινά κεφάλαια προς τη Γάζα ως ανθρωπιστική βοήθεια.

Ο Αβιγκντόρ Λίμπερμαν, πρόεδρος του Yisrael Beiteinu, προχώρησε ακόμα παραπέρα, κατηγορώντας τη Μοσάντ ότι εμπλέκεται άμεσα στη χρηματοδότηση του εγχειρήματος.

Το γραφείο του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου αντέδρασε έντονα, διαψεύδοντας τις καταγγελίες και δηλώνοντας: «Το Ισραήλ δεν χρηματοδοτεί την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα. Όποιος ισχυρίζεται το αντίθετο, απλώς λέει ψέματα».

Το χάος στη διανομή και η αμερικανική αποχώρηση

Παρά τις επίσημες δηλώσεις, η πραγματικότητα στο πεδίο δεν είναι καθησυχαστική. Την πρώτη ημέρα λειτουργίας του κέντρου διανομής στο Τελ Σουλτάν της Ράφα, η κατάσταση ξέφυγε από κάθε έλεγχο.

Εκατοντάδες πολίτες εισέβαλαν στο συγκρότημα, αναγκάζοντας τους υπαλλήλους της αμερικανικής εταιρείας SRS να αποχωρήσουν.

Αν και οι ισραηλινές αρχές υποστήριξαν ότι δεν υπήρξε λεηλασία, αυτό διαψεύστηκε από αυτόπτες μάρτυρες και στελέχη της SRS, που επιβεβαίωσαν ότι πακέτα βοήθειας αφαιρέθηκαν.

Ο Νετανιάχου σχολίασε το περιστατικό ως «μια στιγμιαία απώλεια ελέγχου», τονίζοντας ότι «ανακτήθηκε γρήγορα» και παρουσιάζοντας το χάος ως μέρος της στρατηγικής για να αποδυναμωθεί η Χαμάς.

Παράλληλα, ο Μπέζαλελ Σμότριτζ χαρακτήρισε την έναρξη της βοήθειας «σημείο καμπής στον πόλεμο που θα οδηγήσει στην καταστροφή της Χαμάς».

Έρευνες και αποκαλύψεις για ισραηλινό σχεδιασμό

Η Washington Post και οι New York Times αποκάλυψαν ότι το σχέδιο για τις «ανθρωπιστικές φυσαλίδες» υπήρχε από τα τέλη του 2023. Το προωθούσε ο πρώην υπουργός Άμυνας Γιοάβ Γκαλάντ και φαίνεται να σχεδιάστηκε από την αρχή με ισραηλινή πρωτοβουλία.

Ένα απόρρητο έγγραφο περιλάμβανε λίστα με δυτικούς δωρητές, αραβικούς παράγοντες επιρροής και γραμμή επικοινωνίας για να απαντηθούν ερωτήσεις όπως: «Πώς μια άγνωστη ΜΚΟ έλαβε ειδική έγκριση από το Ισραήλ;». Οι Times αποκάλυψαν και την ύπαρξη της ομάδας Mikveh Israel Forum, που αποτελούνταν από στελέχη με δεσμούς με την ισραηλινή κυβέρνηση, όπως ο Yotam HaCohen (γιος του υποστράτηγου Gershon HaCohen) και ο Liran Tankman.

Η «ομάδα Goffman» και οι εταιρείες-βιτρίνα

Η Haaretz δημοσίευσε έρευνα για την εταιρεία SRS, η οποία επιλέχθηκε χωρίς διαγωνισμό, παρακάμπτοντας όλους τους θεσμούς – ακόμη και το COGAT, τον επίσημο συντονιστή εισαγωγής βοήθειας. Πίσω από την επιλογή φαίνεται να βρίσκεται η «ομάδα Goffman», μια ομάδα εφέδρων αξιωματικών και επιχειρηματιών που έδρασε ανεξάρτητα από τον στρατό. Ο ταξίαρχος Ρόμαν Γκόφμαν, σήμερα στρατιωτικός γραμματέας του Νετανιάχου, φέρεται να ηγήθηκε της πρωτοβουλίας.

Η υπόθεση GHF και οι εταιρείες-σκιές

Η εφημερίδα Σομέριμ, σε συνεργασία με το Ynet, αποκάλυψε ότι η ελβετική ένωση GHF, που φέρεται να λειτουργεί ως κύριος διαχειριστής του προγράμματος, έχει ήδη κλείσει δύο από τις βασικές της νομικές δομές – μία στην Ελβετία και μία στο Delaware των ΗΠΑ. Αυτές τις μέρες μεταφέρει τη δραστηριότητά της σε τρίτη αμερικανική οντότητα, εγγεγραμμένη μόλις τον Φεβρουάριο του 2025, με τις δωρεές άγνωστης προέλευσης να διοχετεύονται εκεί.

Το φαινόμενο των εταιρειών βιτρίνας, η συγκάλυψη της χρηματοδότησης και η απουσία λογοδοσίας δημιουργούν μια εικόνα σχεδίου υψηλής στρατηγικής, με καθοδήγηση από ισραηλινές δομές και υψηλό πολιτικό κόστος.

Εν κατακλείδι, το πρόγραμμα βοήθειας προς τη Γάζα, αντί να αποτελέσει πρότυπο ανθρωπιστικής παρέμβασης, μετατρέπεται σε πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης, παρασκηνιακής στρατηγικής και διπλωματικής αδιαφάνειας.

Η έλλειψη απαντήσεων για τη χρηματοδότηση, η ισραηλινή επιρροή, οι δομές-σκιές και οι διεθνείς σιωπές, θέτουν σοβαρά ερωτήματα για το πραγματικό υπόβαθρο μιας επιχείρησης που λειτουργεί στην πιο φλεγόμενη γωνιά της Ανατολικής Μεσογείου.