Great Sea Interconnector: Ο λογαριασμός στους καταναλωτές από 1ης Ιουλίου

Το Great Sea Interconnector αναδεικνύει τις προκλήσεις που συνοδεύουν μεγάλα διακρατικά ενεργειακά έργα, που εμπλέκονται και γεωπολιτικές αβεβαιότητες με την αντίδραση της Άγκυρας να έχει φρενάρει το έργο. Η εξέλιξη του έργου θα εξαρτηθεί από τη δυνατότητα επίλυσης των εκκρεμοτήτων και την εξασφάλιση της απαραίτητης χρηματοδότησης και πολιτικής βούλησης για την ολοκλήρωσή του.

Και ενώ το μέλλον της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου, γνωστής ως Great Sea Interconnector (GSI), παραμένει αβέβαιο, με το έργο να αντιμετωπίζει σημαντικές καθυστερήσεις και αμφιβολίες ως προς το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής του, οι Έλληνες καταναλωτές καλούνται ήδη από την 1η Ιουλίου 2025 να αρχίσουν να επιβαρύνονται οικονομικά. Τη ίδια ώρα οι Κύπριοι καταναλωτές παραμένουν προς το παρόν αμέτοχοι στο κόστος.

Το συνολικό κόστος του GSI ανέρχεται σε περίπου 1,9 δισεκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 647 εκατομμύρια καλύπτονται από ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Το υπόλοιπο ποσό θα ανακτηθεί σταδιακά από τους καταναλωτές Ελλάδας και Κύπρου, με βάση τη διακρατική συμφωνία και σε ορίζοντα 35 ετών. Η επιβάρυνση κατανέμεται κατά 37% στους Έλληνες και 63% στους Κύπριους καταναλωτές, σύμφωνα με τις αποφάσεις των ρυθμιστικών αρχών των δύο χωρών.

Για το 2025, ο ΑΔΜΗΕ θα ανακτήσει το 7,22% από τα 203,5 εκατ. ευρώ που έχουν εγκριθεί για το έργο, δηλαδή 14,6 εκατ. ευρώ από τους Έλληνες καταναλωτές. Το ήμισυ αυτού του ποσού (7,3 εκατ. ευρώ) θα ενσωματωθεί στους λογαριασμούς ρεύματος ως χρέωση χρήσης συστήματος στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, ενώ το υπόλοιπο θα μεταφερθεί για το 2026.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, αν και η αρχική επιβάρυνση δεν είναι σημαντική, οι καταναλωτές καλούνται να πληρώσουν για ένα έργο που παραμένει μετέωρο, καθώς η κατασκευή του δεν έχει ξεκινήσει και το μέλλον του παραμένει ασαφές.

Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) είχε εκφράσει έντονες επιφυλάξεις ως προς το χρονοδιάγραμμα και το οικονομικό σκέλος του έργου. Για το 2025 και για όλη την περίοδο κατασκευής (έως το 2029), οι Κύπριοι καταναλωτές δεν θα επιβαρυνθούν, καθώς οι επενδυτικές δαπάνες του ΑΔΜΗΕ για την Κύπρο (25 εκατ. ευρώ ετησίως, συνολικά 125 εκατ. ευρώ) θα καλυφθούν από τα έσοδα των δημοπρασιών ρύπων ή, αν χρειαστεί, από το κυπριακό κράτος, ώστε να μην υπάρξει καμία επιπρόσθετη επιβάρυνση για τους τελικούς καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας.

Αυτή η στάση της ΡΑΕΚ αντικατοπτρίζει τις ανησυχίες της κυπριακής πλευράς για το οικονομικό ρίσκο και τη γεωπολιτική διάσταση του έργου, καθώς και για το ενδεχόμενο να επιβαρυνθούν οι καταναλωτές για ένα έργο που ενδέχεται να μην ολοκληρωθεί ή να καθυστερήσει σημαντικά.

Η πρόσφατη διακρατική συμφωνία Ελλάδας – Κύπρου τον Σεπτέμβριο του 2024 επιχειρεί να ξεμπλοκάρει το έργο, παρέχοντας ένα νέο πλαίσιο συνεργασίας και χρηματοδότησης, αλλά η υλοποίηση παραμένει αβέβαιη, με τις ρυθμιστικές αρχές να παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις και να ζητούν διαρκή ενημέρωση.