Ανάλυση-Ισραήλ: Η δραματική προειδοποίηση Όλμερτ αποκαλύπτει πολλά περισσότερα για τη Γάζα και την εσωτερική “εκτροπή”

Σε μία από τις πλέον φορτισμένες και ιστορικά κρίσιμες στιγμές για το Ισραήλ, ο πρώην πρωθυπουργός Εχούντ Όλμερτ προχώρησε σε μια δημόσια παρέμβαση με τεράστια πολιτική και ηθική βαρύτητα. Με δηλώσεις του στο Al Arabiya, ο Όλμερτ κάλεσε την ισραηλινή κυβέρνηση να προχωρήσει σε άμεση αποχώρηση των IDF από τη Γάζα και να τερματίσει τον πόλεμο που έχει κοστίσει ήδη αμέτρητες ζωές και έχει διχάσει την ισραηλινή κοινωνία. Την ίδια στιγμή, ο εν ενεργεία πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, προχωρά σε έναν αμφιλεγόμενο διορισμό στην κορυφή της Shin Bet, επιμένοντας στη στρατηγική της σύγκρουσης όχι μόνο με τους εξωτερικούς εχθρούς του Ισραήλ, αλλά και με το ίδιο το νομικό σύστημα της χώρας.

Σπύρος Σιδέρης

Ο διορισμός του Ντέιβιντ Ζίνι στην ηγεσία της Υπηρεσίας Εσωτερικής Ασφάλειας φανερώνει πολλά περισσότερα από μια απλή αλλαγή προσώπων. Πρόκειται για μια πολιτική πράξη με ξεκάθαρη στόχευση: τη διάρρηξη του θεσμικού πλέγματος που συγκρατεί τη δημοκρατία του Ισραήλ.

Η παρέμβαση Όλμερτ: Όχι άλλη αιματοχυσία

Ο Όλμερτ, πρωθυπουργός του Ισραήλ από το 2006 έως το 2009, είναι μία μορφή με ιστορική εμπειρία και πολιτικό βάρος. Στην παρέμβασή του, ήταν σαφής: «Ο ισραηλινός στρατός πρέπει να αποσυρθεί από τη Γάζα και ο πόλεμος πρέπει να τελειώσει».

Η δήλωσή του αποκτά ιδιαίτερη σημασία καθώς προέρχεται από έναν πολιτικό που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί «μαλθακός» ή «αφελής» σε θέματα ασφαλείας. Ήταν ο ίδιος που το 2008 είχε προσφέρει στον Μαχμούντ Αμπάς ένα ειρηνευτικό σχέδιο στη βάση της λύσης των δύο κρατών.

Και σήμερα, με την εμπειρία του να βαραίνει περισσότερο από οποιοδήποτε ρητορικό φληνάφημα, προειδοποιεί ότι η συνέχιση της στρατιωτικής εκστρατείας δεν είναι μόνο αντιπαραγωγική, αλλά και εθνικά καταστροφική.

Η πολιτική εκμετάλλευση του πολέμου

Ο πρώην πρωθυπουργός δεν δίστασε να κατηγορήσει ευθέως τον Νετανιάχου για εργαλειοποίηση του πολέμου. Κατά τον Όλμερτ, ο πρωθυπουργός χρησιμοποιεί το τραγικό περιστατικό στην πρεσβεία του Ισραήλ στην Ουάσιγκτον ως πρόσχημα για να συνεχίσει τον πόλεμο στη Γάζα. Οι δηλώσεις των ακροδεξιών υπουργών Σμότριτς και Μπεν-Γβιρ, οι οποίοι ζητούν αιματοχυσία και κλιμάκωση, λειτουργούν ως βενζίνη στη φωτιά. «Ο δρόμος είναι εναντίον του Νετανιάχου», είπε χαρακτηριστικά ο Όλμερτ, καταδεικνύοντας την απομόνωση του πρωθυπουργού από την ίδια του τη βάση.

Πρόκειται για ανοικτή ρήξη: η κοινωνία διαδηλώνει μαζικά, απαιτώντας επιστροφή των ομήρων και τερματισμό του πολέμου, ενώ η κυβέρνηση επιλέγει την παράταση της σύγκρουσης, θέτοντας σε κίνδυνο την εσωτερική συνοχή της χώρας και την διεθνή της νομιμοποίηση.

Ο διορισμός Ζίνι: μια πρόκληση προς το νομικό σύστημα

Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο διορισμός του υποστράτηγου Ντέιβιντ Ζίνι ως επικεφαλής της Shin Bet μοιάζει με πολιτικό μανιφέστο του Νετανιάχου. Ο Ζίνι, παρότι γενναίος μαχητής, δεν διαθέτει καμία εμπειρία σε θέματα πληροφοριών, αντικατασκοπείας ή στρατηγικής διοίκησης. Παρόλα αυτά, επιλέγεται για την κορυφαία θέση ενός οργανισμού με τεράστια ευθύνη απέναντι στην εθνική ασφάλεια, αλλά και στην προστασία των πολιτικών δικαιωμάτων.

Ο διορισμός του Ζίνι παρακάμπτει την απόφαση του Γενικού Εισαγγελέα, ο οποίος έχει απαγορεύσει στον Νετανιάχου να εμπλέκεται με τη Shin Bet λόγω σύγκρουσης συμφερόντων. Η πράξη αυτή δεν είναι απλώς παράνομη, αλλά συνιστά ένα πολιτικό τεστ δύναμης: ο Νετανιάχου επιχειρεί να μετρήσει τις αντοχές του κράτους δικαίου, να δοκιμάσει τη νομιμοποιητική βάση των δημοκρατικών θεσμών και να επιβάλει το δικό του, προσωποπαγές καθεστώς εξουσίας.

Θεσμική σύγκρουση και εσωτερική αποδόμηση

Το μήνυμα του Όλμερτ είναι ξεκάθαρο: ο Νετανιάχου εργαλειοποιεί τους θεσμούς, αγνοεί τις διαδικασίες και τορπιλίζει την εμπιστοσύνη του κοινού προς τους πυλώνες της δημοκρατίας. Ο Ζίνι, αν τελικά αναλάβει, θα ξεκινήσει το έργο του με θεσμικό έλλειμμα νομιμότητας, ένα φορτίο που κανένας επικεφαλής της Shin Bet δεν θα έπρεπε να φέρει.

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η έλλειψη εμπειρίας. Είναι κυρίως ότι ο Ζίνι μοιάζει να διορίζεται όχι για να επιτελέσει έναν τεχνοκρατικό ρόλο, αλλά για να ελέγξει και να ευθυγραμμίσει τη Shin Bet με το όραμα του Νετανιάχου για ένα Ισραήλ αυταρχικό, πολωμένο και θεσμικά υπονομευμένο.

Η υποβάθμιση της επαγγελματικής επάρκειας

Όπως επισημαίνεται από πολλούς αναλυτές, ο Ζίνι δεν έχει τις γνώσεις για να διαχειριστεί σύνθετες επιχειρήσεις αντικατασκοπείας, να αξιολογήσει πληροφοριακά δεδομένα ή να επιβλέψει την ισορροπία μεταξύ ανθρώπινης και τεχνολογικής νοημοσύνης. Αντιθέτως, ο έτερος υποψήφιος, γνωστός ως «Μ.», διαθέτει πλήρη επαγγελματική εμπειρία, αλλά φέρει το «στίγμα» της 7ης Οκτωβρίου — γεγονός που ίσως απομάκρυνε τον Νετανιάχου από την επιλογή του.

Η πραγματικότητα είναι ότι η Shin Bet, σε περίοδο πολέμου, χρειάζεται λειτουργική επάρκεια και επιχειρησιακή συνέχεια. Ο Ζίνι, όσο έντιμος και γενναίος κι αν είναι, δεν έχει ακόμα τα εφόδια για να σταθεί σε αυτό το επίπεδο.

Η εβραϊκή τρομοκρατία και η ιδεολογική στράτευση

Ένα ακόμη κρίσιμο σημείο: ο Ζίνι δεν έχει τοποθετηθεί δημόσια για την τρομοκρατική δράση εποίκων στην Ιουδαία και Σαμάρεια. Οι φόβοι είναι βάσιμοι: μήπως ο Ζίνι, ερχόμενος από το περιβάλλον της θρησκευτικής δεξιάς, δεν δώσει την απαραίτητη προτεραιότητα στην αντιμετώπιση της εβραϊκής εξτρεμιστικής βίας;

Κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό για τη διεθνή εικόνα του Ισραήλ, το οποίο ήδη βρίσκεται στο μικροσκόπιο για τη συμπεριφορά του στη Δυτική Όχθη.

Πολιτική αποσταθεροποίηση

Σε τελική ανάλυση, ο συνδυασμός της αμετακίνητης θέσης του Νετανιάχου στο πολεμικό μέτωπο και της απόπειρας ελέγχου του μηχανισμού ασφάλειας μέσω του διορισμού Ζίνι, συνιστούν μία πολιτική στρατηγική διατήρησης της εξουσίας μέσω της κρίσης. Είναι η κλασική λογική: «όσο χειρότερα, τόσο καλύτερα».

Η πολεμική σύγκρουση, η θεσμική κρίση και ο κοινωνικός διχασμός θολώνουν τα νερά, αποπροσανατολίζουν τη δημόσια σφαίρα και καθιστούν δυσκολότερο τον πολιτικό έλεγχο της κυβέρνησης.

Ο κίνδυνος της δημοκρατικής εκτροπής

Ο Εχούντ Όλμερτ δεν μίλησε απλώς ως πολιτικός, αλλά ως φωνή ευθύνης σε μια στιγμή όπου το Ισραήλ κινδυνεύει να απολέσει το ίδιο του το πρόσωπο. Οι επισημάνσεις του για την ανάγκη ειρηνικής συνύπαρξης και λύσης δύο κρατών, οι προειδοποιήσεις για τη θεσμική εκτροπή και η κριτική για τη διαχείριση του πολέμου, προσφέρουν έναν καθρέφτη στον οποίο το Ισραήλ οφείλει να κοιταχτεί προτού να είναι αργά.

Ο διορισμός του Ζίνι, με τα θεσμικά και πολιτικά του ελλείμματα, αποτελεί δοκιμασία για το κράτος δικαίου. Και η στάση του Νετανιάχου δείχνει ότι, για να παραμείνει στην εξουσία, δεν διστάζει να διαλύσει τα ίδια τα εργαλεία της δημοκρατίας που του την προσέφεραν.

Σε αυτό το πλαίσιο, η κοινωνία των πολιτών, η διεθνής κοινότητα και κυρίως το ίδιο το εσωτερικό θεσμικό οικοδόμημα του Ισραήλ καλούνται να αντιστάθουν. Γιατί κάθε δημοκρατία μπορεί να αντέξει τον πόλεμο – αλλά πολύ δύσκολα επιβιώνει την εσωτερική της παράδοση στην αυθαιρεσία.