Ανάλυση: Η Άγκυρα… “ριζώνει” στη Συρία, η ΕΕ “αγκομαχά” στο νέο γεωστρατηγικό σκηνικό

Σε μια συγκυρία που χαρακτηρίζεται ως κομβική για τη συριακή διπλωματία, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε την άρση των οικονομικών κυρώσεων κατά της Δαμασκού, λίγες μέρες μετά την ανάλογη απόφαση από τις ΗΠΑ, ενώ ηγετικά στελέχη της Τουρκίας πραγματοποίησαν επίσημες επαφές με την κυβέρνηση της Συρίας, εγκαινιάζοντας μια νέα φάση διμερούς προσέγγισης. Η Κάγια Κάλλας, Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας, επιβεβαίωσε την απόφαση της ΕΕ να αναστείλει τις κυρώσεις που ίσχυαν από το 2011, οι οποίες αφορούσαν στρατηγικούς τομείς όπως ο τραπεζικός τομέας, η ενέργεια και οι μεταφορές.

Σπύρος Σιδέρης

Σχεδόν ταυτόχρονα, ο Ιμπραχίμ Καλίν, επικεφαλής του τουρκικού Εθνικού Οργανισμού Πληροφοριών (MIT), και αντιπροσωπεία του τουρκικού Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, βρέθηκαν στη Δαμασκό, πραγματοποιώντας υψηλού επιπέδου επαφές με την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της Συρίας.

Ο Ibrahim Kalın συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της Συρίας Αχμέντ Σαράα, τον Υπουργό Εξωτερικών Ασάντ Χασάν Σαϊμπανί και τον επικεφαλής της Συριακής Υπηρεσίας Πληροφοριών Χουσεΐν αλ Σαλάμε. Οι συνομιλίες επικεντρώθηκαν στη σταθερότητα, την εδαφική ακεραιότητα και στην ανάγκη επανένωσης της χώρας, ενώ δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στο μέλλον της κουρδικής οργάνωσης PKK/YPG και στη μεταφορά των φυλακών που κρατούν μέλη του ISIS υπό τη διοίκηση της Δαμασκού.

Σύμφωνα με πληροφορίες από πηγές ασφαλείας, συζητήθηκαν επίσης οι παραβιάσεις από το Ισραήλ, καθώς και η ανάγκη για εθελοντική και ασφαλή επιστροφή των Σύρων προσφύγων στις εστίες τους.

Παράλληλα, στη Δαμασκό μετέβη και αντιπροσωπεία του τουρκικού Υπουργείου Άμυνας, υπό τον Υποστράτηγο Ιλκάι Αλτιντάγκ, ο οποίος έγινε δεκτός από τον Σύρο Υπουργό Άμυνας Μουρχέφ Αμπού Κάσρα. Κατά τη συνάντηση, συζητήθηκαν θέματα στρατιωτικού συντονισμού και ασφάλειας συνόρων, γεγονός που υποδηλώνει την προετοιμασία ενός νέου πλαισίου θεσμικής συνεργασίας.

Η απόφαση της ΕΕ και η «νέα εποχή» στις σχέσεις με τη Συρία

Η Συριακή κυβέρνηση χαρακτήρισε την απόφαση της ΕΕ «ιστορικό βήμα» και «φόρο τιμής στην ανθεκτικότητα του συριακού λαού». Το Υπουργείο Εξωτερικών της Συρίας τόνισε πως «η άρση των κυρώσεων ανοίγει την πόρτα σε μια νέα εποχή συνεργασίας με την Ευρώπη».

Η ανακοίνωση της Δαμασκού έκανε λόγο για προετοιμασία κατάλληλου περιβάλλοντος για την επιστροφή των επενδύσεων, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την πολιτική εμβάθυνση των σχέσεων με τις ευρωπαϊκές χώρες.

Επιπλέον, εκφράστηκε η ελπίδα η σχέση αυτή να υπερβεί το επίπεδο ανθρωπιστικής βοήθειας και να μετασχηματιστεί σε πολιτική και οικονομική εταιρική σχέση, καλώντας τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να επανεπενδύσουν στη συριακή αγορά.

Το διπλωματικό σήμα της Άγκυρας και το μήνυμα προς τη Δύση

Η σύμπτωση της επίσκεψης του Καλίν και της στρατιωτικής αντιπροσωπείας με την ανακοίνωση της ΕΕ, δεν πέρασε απαρατήρητη. Πρόκειται για μια ταυτόχρονη διπλωματική και γεωπολιτική μετάβαση, στην οποία η Άγκυρα αναδεικνύεται σε διαμεσολαβητή αλλά και σε παίκτη εγγυητή της περιφερειακής σταθερότητας, με στόχο την επαναπροσέγγιση με τη Δαμασκό αλλά και την αναχαίτιση της επιρροής του Ιράν και του Ισραήλ στη μεταπολεμική Συρία.

Η Τουρκία φέρεται να ανταποκρίνεται θετικά στο νέο διεθνές κλίμα, επιδιώκοντας την ενσωμάτωση της Συρίας σε περιφερειακά σχήματα συνεργασίας, την επιστροφή προσφύγων υπό όρους και την εξουδετέρωση τρομοκρατικών οργανώσεων χωρίς περαιτέρω εξωτερικές παρεμβάσεις.

Υπό παρακολούθηση το μέλλον: Αναστρέψιμη η άρση των κυρώσεων, λέει η ΕΕ

Παρά τη θετική αντίδραση της Συρίας, η ΕΕ έθεσε όρια στη διαδικασία. Όπως τονίζουν ευρωπαίοι αξιωματούχοι, η απόφαση για άρση των κυρώσεων είναι αναστρέψιμη, και θα εξαρτηθεί από τη συμπεριφορά της συριακής κυβέρνησης σε τομείς όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η δημοκρατική μετάβαση και η επιστροφή των εκτοπισμένων.

Στο παρασκήνιο, η ΕΕ επιχειρεί να ανακτήσει τη χαμένη επιρροή της στη μεταπολεμική Συρία, ανταγωνιζόμενη ρωσικά και κινεζικά συμφέροντα που έχουν εδραιωθεί τα τελευταία χρόνια.

Προς ένα νέο γεωπολιτικό τοπίο στη Συρία

Η σύγκλιση Άγκυρας–Δαμασκού και η επαναπροσέγγιση με τις Βρυξέλλες σηματοδοτούν το πέρασμα σε μια νέα φάση για τη Συρία, μετά από 13 χρόνια διεθνούς απομόνωσης και εμφυλίου.

Η συνδυασμένη κινητικότητα σε πολιτικό, στρατιωτικό και διπλωματικό επίπεδο δημιουργεί προϋποθέσεις για σταδιακή επαναφορά της Συρίας στο διεθνές προσκήνιο, με άξονα τον ρεαλισμό, την ασφάλεια και την οικονομική ανασυγκρότηση.