Θησαυρός στα ράφια του Χάρβαρντ: Αγόρασαν τη Magna Carta για 30 δολάρια — αξίζει 21 εκατομμύρια

Η αξία μιας υπογραφής και λίγων γραμμών μελανιού μπορεί, κάποιες φορές, να ξεπεράσει κάθε φαντασία. Και το Χάρβαρντ μόλις ανακάλυψε έναν ανεκτίμητο θησαυρό στα ίδια του τα αρχεία. Ένα χειρόγραφο που για δεκαετίες θεωρούνταν ένα απλό «αντίγραφο» της Magna Carta (Μεγάλος Χάρτης των Ελευθεριών) αποδείχθηκε πρόσφατα ότι είναι αυθεντικό. Χρονολογείται γύρω στο 1300 και η αξία του εκτιμάται στα 21 εκατομμύρια δολάρια.

Το έγγραφο αποκτήθηκε το 1946 από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ σε δημοπρασία, έναντι μόλις 28,50 δολαρίων – ένα ποσό που σήμερα μοιάζει σχεδόν ειρωνικά μικρό, δεδομένου του ιστορικού του βάρους.

Η ανακάλυψη έγινε από τον καθηγητή μεσαιωνικής ιστορίας Ντέιβιντ Κάρπεντερ του King’s College του Λονδίνου, ο οποίος, ερευνώντας ψηφιοποιημένα αντίγραφα της Magna Carta στον ιστότοπο της Βιβλιοθήκης της Νομικής Σχολής του Χάρβαρντ, πρόσεξε κάτι ασυνήθιστο. Κάλεσε αμέσως τον συνάδελφό του, καθηγητή Νίκολας Βίνσεντ από το Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας, και μαζί ξεκίνησαν τη σύγκριση με τα γνωστά έξι σωζόμενα πρωτότυπα.

Η διάσταση του εγγράφου (48,7 x 47,2 εκ.), η καλλιγραφία και ειδικά το κεφαλαίο «E» της λέξης Edwardus στην πρώτη γραμμή, όλα ταίριαζαν με τα αυθεντικά του 1300. Με χρήση υπεριώδους φωτός και φασματικής απεικόνισης, διαπιστώθηκε ότι το κείμενο ήταν σχεδόν πανομοιότυπο με τα πρωτότυπα – επιβεβαιώνοντας τη γνησιότητά του.

Το έγγραφο πιστεύεται ότι ανήκε στον αντιπτέραρχο Φόρστερ «Sammy» Μέιναρντ και πέρασε μέσω κληρονομιάς από την οικογένεια Κλάρκσον, γνωστούς Βρετανούς ακτιβιστές κατά της δουλείας. Το 1945, το έστειλαν σε δημοπρασία χωρίς να γνωρίζουν τι κρατούσαν στα χέρια τους.

Η Magna Carta, που πρωτοσυντάχθηκε το 1215 από τον αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπουρι για τον βασιλιά Ιωάννη, θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα θεμέλια του συνταγματικού δικαίου και της σύγχρονης δημοκρατίας. Η έκδοση του 1300, που φέρει την υπογραφή του βασιλιά Εδουάρδου Α΄, περιλαμβάνει θεμελιώδεις αρχές όπως ο περιορισμός της εξουσίας του ηγεμόνα και το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη.

Μέχρι σήμερα, υπήρχαν μόλις έξι γνωστά πρωτότυπα της Magna Carta του 1300. Η προσθήκη ενός έβδομου αποτελεί μία από τις σημαντικότερες αρχειακές ανακαλύψεις του 21ου αιώνα.

Κατά τους ερευνητές, δεν αποκλείεται το έγγραφο να είναι η χαμένη Magna Carta του Appleby, που είχε σταλεί στη συγκεκριμένη κοινοβουλευτική περιφέρεια της Αγγλίας τον Μεσαίωνα – στοιχείο που εάν επιβεβαιωθεί, ενισχύει ακόμη περισσότερο τη σημασία του ευρήματος.

«Η Magna Carta του Χάρβαρντ δεν είναι ένα ακόμη παλιό, λερωμένο χαρτί. Είναι ένα αυθεντικό τεκμήριο των ελευθεριών του παρελθόντος, του παρόντος και όσων αγώνων μένει ακόμη να δοθούν», δήλωσε χαρακτηριστικά ο καθηγητής Κάρπεντερ.