Εκλογές Αλβανία: Ράμα, Μπερίσα και διαφθορά- Τι σηματοδοτεί η εμφάνιση νέων κομμάτων

Τα εκλογικά κέντρα στην Αλβανία για τις βουλευτικές εκλογές θα κλείσουν στις 7 το απόγευμα (τοπική ώρα, 20:00 στην Ελλάδα). Ο πρωθυπουργός Έντι Ράμα ηγέτης του Σοσιαλιστικού κόμματος διεκδικεί μια τέταρτη θητεία, βρίσκεται στην εξουσία από το 2013, και θεωρείται φαβορί για να κερδίσει τον επί χρόνια αντίπαλό του, τον πρώην πρωθυπουργό Σαλί Μπερίσα του Δημοκρατικού Κόμματος.

Ο Ράμα βρέθηκε αντιμέτωπος τους προηγούμενους μήνες με μια σειρά από σκάνδαλα. Μεταξύ αυτών η σύλληψη του συμμάχου του, του δημάρχου Τιράνων Εριόν Βελιάι, ο οποίος κατηγορείται για διαφθορά και ξέπλυμα χρήματος.

Την τελευταία εβδομάδα της προεκλογικής εκστρατείας, ο Έντι Ράμα επανέλαβε την υπόσχεσή του για ένταξη της Αλβανίας στην ΕΕ μέχρι το τέλος της δεκαετίας. «Θα εξασφαλίσουμε την τέταρτη θητεία μας και δεν θα χάσουμε ούτε μέρα για τον στόχο της ένταξης της Αλβανίας στην ΕΕ έως το 2030», τόνισε σε συγκέντρωση υποστηρικτών του την Παρασκευή.

• Ωστόσο, πολλοί νέοι ψηφοφόροι φέρονται να έχουν κουραστεί από ηγέτες όπως ο Μπερίσα και ο Ράμα, οι οποίοι κυβέρνησαν τη χώρα μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος το 1990.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο 60χρονος Ράμα διατηρεί σημαντικό προβάδισμα έναντι του 80χρονου Μπερίσα, ο οποίος έχει αποδυναμωθεί από κατηγορίες για διαφθορά. Όμως το Σοσιαλιστικό Κόμμα ενδέχεται να χρειαστεί την υποστήριξη μικρότερων κομμάτων για να διατηρήσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Μπορεί ο Έντι Ράμα να έχει σημειώσει πρόοδο στην οικονομία με ετήσιο ρυθμός ανάπτυξης του 4% την περίοδο 2022-2024, ωστόσο αναλυτές επισημαίνουν ότι η διαφθορά παραμένει ένα τεράστιο πρόβλημα. Εγκληματικές συμμορίες κερδίζουν δισεκατομμύρια ευρώ από τη διακίνηση ναρκωτικών και όπλων στο εξωτερικό, έσοδα τα οποία φέρνουν πίσω στην Αλβανία για να τα ξεπλύνουν μέσω επενδύσεων σε κατασκευές και ακίνητα.

Όσον αφορά στην προσπάθεια ένταξης της Αλβανίας στην ΕΕ αναλυτές υποστηρίζουν ότι είναι πρωτίστως μια τεχνική διαδικασία που βασίζεται στην εκπλήρωση συγκεκριμένων κριτηρίων που απαιτούν οι Βρυξέλλες από τις υποψήφιες χώρες. Αυτά τα κριτήρια υπερβαίνουν τα πολιτικά συνθήματα και απαιτούν βιώσιμη θεσμική μεταρρύθμιση. «Η χρήση της ένταξης στην ΕΕ ως προεκλογικού μηνύματος βλάπτει το πραγματικό νόημα της διαδικασίας, επειδή η Αλβανία πρέπει να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις, να οικοδομήσει ένα λειτουργικό κράτος δικαίου, να καταπολεμήσει τη διαφθορά και να περάσει από έναν ευρύ κοινωνικό μετασχηματισμό», δήλωσε στην DW ο πολιτικός αναλυτής Αφρίμ Κράσνικι, εκτελεστικός διευθυντής του Αλβανικού Ινστιτούτου Πολιτικών Σπουδών.

«Αυτή η υπόσχεση είναι μια θεαματική προσέγγιση», λέει ο Ελβίν Λούκου, καθηγητής επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο των Τιράνων. «Δώδεκα χρόνια στην εξουσία έχουν εξαντλήσει αυτήν την κυβέρνηση, επομένως η υπόσχεση για ένα διαβατήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης φαίνεται να είναι η μόνη επιλογή που έχει απομείνει για να ενισχύσει την εκστρατεία».

• Από την πλευρά του ο Σαλί Μπερίσα πρώην πρωθυπουργός και ηγέτης του Δημοκρατικού Κόμματος (DP) τον Μάρτιο, παρουσίασε τη «Συμμαχία για μια Μεγαλοπρεπή Αλβανία», μια συμμαχία κομμάτων της αντιπολίτευσης. «Αυτός είναι ο ισχυρότερος συνασπισμός που έχει δει η Αλβανία εδώ και 32 χρόνια», δήλωσε ο Μπερίσα.

Σε μια προσπάθεια να κερδίσει την εμπιστοσύνη και την υποστήριξη των ψηφοφόρων η συμμαχία υπόσχεται να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο των πολιτών, με προτάσεις όπως η αύξηση του μέσου μισθού στα 1.200 ευρώ και η αύξηση των συντάξεων κατά 20%. Ωστόσο, μετά από 12 χρόνια στην αντιπολίτευση και με αρκετές εσωτερικές έριδες, οι αντιφάσεις συνεχίζονται.

Σε ένα εκλογικό τοπίο που κυριαρχείται εδώ και καιρό από το SP και το DP, πολλά νέα κόμματα έχουν εισέλθει στην κούρσα, ελπίζοντας να προσφέρουν μια μεταρρυθμιστική εναλλακτική λύση. Μεταξύ αυτών είναι το Levizja Bashke (Το Κίνημα Μαζί), ένα αριστερό κίνημα με ρίζες στον πολιτικό ακτιβισμό, το Shqipëria behet (Φτιάχνοντας την Αλβανία), ένα κόμμα που γεννήθηκε από την υπεράσπιση κατά της διαφθοράς, και το Mundesia (Η Ευκαιρία), του οποίου ηγείται ο επιχειρηματίας και πρώην βουλευτής Αγκρόν Σεχάτζ.

Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι αυτά τα νέα κόμματα έχουν περιορισμένες πιθανότητες να έχουν σημαντική απήχηση. Ωστόσο αναλυτές βλέπουν τη συμμετοχή τους ως θετική εξέλιξη για την αλβανική δημοκρατία. «Για πρώτη φορά, βλέπουμε νέα κόμματα που δεν είναι απλώς παρακλάδια των παλαιών, αλλά που προσφέρουν στους ψηφοφόρους εναλλακτικές λύσεις. Αυτό βοηθά για μια πολιτική σκηνή λιγότερο συγκεντρωτική», λέει ο Κράσνικι.

«Θα ψηφίσω νέα πρόσωπα, επειδή πολιτικοί όπως ο Ράμα και ο Μπερίσα βρίσκονται στο προσκήνιο εδώ και τρεις δεκαετίες και απλώς εναλλάσσονται», δήλωσε ο 21χρονος Άρμπερ Τσαζίμι.

Μια φοιτήτρια οικονομικών, ονόματι Ερίσα, λέει ότι δεν σκοπεύει να ψηφίσει και ότι θα αναζητήσει την τύχη της στο εξωτερικό όπως εκατοντάδες χιλιάδες Αλβανοί που μετανάστευσαν την τελευταία δεκαετία, πολλοί από αυτούς σε γειτονικές χώρες. «Σκέφτομαι μόνο το πώς θα φύγω από τη χώρα για να σπουδάσω και μετά να μείνω εκεί, να μην επιστρέψω ποτέ», εξηγεί.

• Τα κύρια πολιτικά κόμματα της Αλβανίας στις τελευταίες ημέρες της εκστρατείας για τις βουλευτικές εκλογές της Κυριακής υποσχέθηκαν να ενισχύσουν το κράτος δικαίου και να καταπολεμήσουν τη διαφθορά. Όμως οι κατάλογοι υποψηφίων τους αφηγούνται μια διαφορετική ιστορία. Τόσο το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα όσο και το Δημοκρατικό Κόμμα της αντιπολίτευσης έχουν συμπεριλάβει υποψηφίους που βρίσκονται υπό έρευνα από την Ειδική Δομή Καταπολέμησης της Διαφθοράς και του Οργανωμένου Εγκλήματος (SPAK) της Αλβανίας.

Σύμφωνα με στοιχεία της Qendresa Qyteti, μιας αστικής οργάνωσης που ελέγχει τη δημόσια ακεραιότητα, 15 υποψήφιοι από το SP και το DP βρίσκονται υπό έρευνα, επτά από τους οποίους έχουν τοποθετηθεί σε ασφαλείς εκλόγιμες θέσεις.