Ανάλυση: H Στρατιωτική Συνεργασία Τουρκίας–Αιγύπτου στη γεωπολιτική σκακιέρα της αν. Μεσογείου

Η αναθέρμανση των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου μετά από σχεδόν μια δεκαετία διπλωματικής ψυχρότητας αποτελεί μια από τις πιο χαρακτηριστικές στροφές στη γεωπολιτική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου. Λίγες μόνο ώρες μετά την επίσκεψη του Προέδρου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι στην Αθήνα και τη συνάντησή του με τον Έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, πραγματοποιήθηκε στην Άγκυρα η πρώτη στρατιωτική συνάντηση υψηλού επιπέδου μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου. Η χρονική αυτή συγκυρία κάθε άλλο παρά τυχαία μπορεί να θεωρηθεί και αντανακλά τη στρατηγική βαρύτητα που αποδίδουν οι δύο χώρες στις νέες γεωστρατηγικές ισορροπίες στην περιοχή.

Η συνάντηση έλαβε χώρα στο αρχηγείο του τουρκικού Γενικού Επιτελείου, με τον Αρχηγό του τουρκικού ΓΕΕΘΑ, Μετίν Γκοράκ, να υποδέχεται τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Αχμέντ Φατί Ιμπραήμ Χαλίφα, σε ένα τετ-α-τετ κεκλεισμένων των θυρών.

Η επίσκεψη αυτή, που σηματοδοτεί το αποκορύφωμα της διπλωματικής εξομάλυνσης, εντάσσεται στο πλαίσιο της πλήρους αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ Άγκυρας και Καΐρου, οι οποίες είχαν φτάσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα μετά το πραξικόπημα του 2013 και την ανατροπή του εκλεγμένου προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι από τον τότε στρατηγό Σίσι. Για χρόνια, η Άγκυρα, υποστηρίκτρια της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, διατηρούσε σκληρή στάση απέναντι στο νέο καθεστώς της Αιγύπτου.

Η σταδιακή εξομάλυνση ξεκίνησε θεσμικά το 2023 και πήρε σαφή στροφή με την επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο Κάιρο τον Φεβρουάριο του 2024 — την πρώτη του από το 2012 — και την επίσκεψη Σίσι στην Τουρκία στις 4 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, κατά την οποία ιδρύθηκε το Στρατηγικό Συμβούλιο Συνεργασίας των δύο χωρών.

Οι συνομιλίες εστίασαν στην επέκταση της στρατιωτικής συνεργασίας, με έμφαση στην αμυντική βιομηχανία, την εκπαίδευση προσωπικού και την κοινή παραγωγή οπλικών συστημάτων.

Η πρώτη κοινή στρατιωτική άσκηση μεταξύ των ειδικών δυνάμεων Τουρκίας και Αιγύπτου έλαβε χώρα στην Άγκυρα μεταξύ 21–29 Απριλίου 2025 και περιλάμβανε εκπαίδευση σε αστικό περιβάλλον, ασκήσεις ελεύθερων σκοπευτών, προσγειώσεις από ελικόπτερα, ιατρική υποστήριξη μάχης, και ειδικές αποστολές αναγνώρισης. Αυτές οι ασκήσεις όχι μόνο ενισχύουν την τακτική διαλειτουργικότητα, αλλά στέλνουν και ένα ισχυρό μήνυμα ενότητας σε περιφερειακό επίπεδο.

Στο περιθώριο των συνομιλιών, ο Αιγύπτιος στρατηγός Οσάμα Ασκάρ, πρώην αρχηγός του ΓΕΕΘΑ και νυν σύμβουλος του Προέδρου Σίσι, επισκέφθηκε τουρκικές αμυντικές εταιρείες όπως η Baykar και η TUSAŞ, επιθεωρώντας μη επανδρωμένα αεροσκάφη όπως το Bayraktar TB2, το Kizil Elma, και το εκπαιδευτικό Hargit. Η παρουσία του Baykar στην έκθεση IDEX 2023 στο Κάιρο και του Hargit στην Egyptian International Air Show αποτελούν ισχυρές ενδείξεις βούλησης για συνεργασία στην αμυντική τεχνολογία.

Η αναθέρμανση των σχέσεων Τουρκίας–Αιγύπτου προκαλεί έντονους γεωπολιτικούς συνειρμούς: από τη μία, ενισχύει τη δυνατότητα για σταθεροποίηση της Ανατολικής Μεσογείου και των εμπορικών διαδρόμων της Ερυθράς Θάλασσας· από την άλλη, δημιουργεί νέα δεδομένα για χώρες όπως η Ελλάδα, το Ισραήλ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που είχαν ενισχύσει τη συνεργασία τους με το Κάιρο στο διάστημα της τουρκο-αιγυπτιακής ρήξης.

Εν κατακλείδι, η στρατιωτική συνάντηση στην Άγκυρα δεν είναι μόνο μια διμερής πρωτοβουλία, αλλά μέρος ενός ευρύτερου γεωπολιτικού αναπροσανατολισμού.

Οι λέξεις-κλειδιά που συνοψίζουν τη νέα εποχή είναι: επαναπροσέγγιση, στρατηγική συνεργασία, αμυντική τεχνολογία, εκπαίδευση, και κοινή ασφάλεια. Η επόμενη φάση της σχέσης Άγκυρας–Καΐρου θα δοκιμαστεί από τις προκλήσεις της περιοχής, αλλά προς το παρόν, ο άξονας αυτός δείχνει να παγιώνεται με αποφασιστικότητα.