Συνάντηση Μητσοτάκη-Σίσι: Ενίσχυση της Στρατηγικής Συνεργασίας με το βλέμμα στα ελληνοτουρκικά

Διπλωματική κινητικότητα το επόμενο διάστημα για τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, αρχής γενομένης  από την σημερινή επίσκεψη του Προέδρου της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι στην Αθήνα, όπου θα  πραγματοποιηθεί  το 1ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας- Αιγύπτου. Οι δύο ηγέτες, οι οποίοι θα έχουν συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου πριν την Ολομέλεια του Συμβουλίου, αναμένεται να εκπέμψουν μήνυμα συναντίληψης και συμπόρευσης με γνώμονα το Διεθνές Δίκαιο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και την προώθηση της περιφερειακής σταθερότητας, σε μια συγκυρία που το γεωπολιτικό τοπίο στην περιοχή αναδιαμορφώνεται.

Σε αυτό ακριβώς το τοπίο η στρατηγική σχέση Ελλάδας- Αιγύπτου συνιστά μία σταθερά στην ευρύτερη περιοχή και είναι σαφές ότι η επιδίωξη για περαιτέρω αναβάθμισή της λειτουργεί και ως “απάντηση” στις επιδιώξεις της Τουρκίας.

Η Αθήνα εκτιμά μάλιστα πως το σημερινό Ανώτατο Συμβούλιο  όπου θα υπογραφεί Κοινή Διακήρυξη Στρατηγικής Συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών θα είναι μία  “συνεδρίαση ορόσημο για την εμβάθυνση των σχέσεων”, σηματοδοτώντας την “εδραίωση του ρόλου Ελλάδας και Αιγύπτου ως πυλώνων σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, σε μια περίοδο γεωπολιτικών αναταράξεων”.

Στο συγκεκριμένο περιφερειακό σχήμα συνεργασίας εντάσσεται και η Κύπρος. Η τελευταία Μητσοτάκη- Αλ Σίσι, στο Κάιρο, στις  αρχές Ιανουαρίου 2025, είχε πραγματοποιηθεί άλλωστε στο περιθώριο της 10ης Τριμερούς  Συνόδου Κορυφής Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου, όπου είχε επιβεβαιωθεί πως οι τρεις χώρες προσεγγίζουν από κοινού όλες τις μεγάλες περιφερειακές προκλήσεις της περιοχής.

Στο επίκεντρο και των σημερινών συζητήσεων θα βρίσκεται και το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας με έμφαση στην ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου, η οποία έχει ενταχθεί στα έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος και η υλοποίησή της θα καταστήσει τη χώρα μας ενεργειακή γέφυρα της Αιγύπτου με την Ευρώπη.

• Η πρώτη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου πραγματοποιείται σε υλοποίηση της απόφασης που είχε ληφθεί από τους δύο ηγέτες τον Μάρτιο του 2024, κατά την επίσκεψη του κ. Μητσοτάκη στην Αίγυπτο για την συνάντηση Ευρωπαίων ηγετών με τον Πρόεδρο της Αιγύπτου.

Πέραν της ενίσχυσης της πολιτικής συνεργασίας των δύο χωρών μέσα από μια διαδικασία τακτικών πολιτικών διαβουλεύσεων, η ατζέντα των συζητήσεων περιλαμβάνει τις εμπορικές και επενδυτικές σχέσεις, τις μεταφορές και  υποδομές, τα έργα συνδεσιμότητας,  την κλιματική αλλαγή,  την άμυνα και ασφάλεια, καθώς και το μεταναστευτικό.

Η Ελλάδα θεωρεί την Αίγυπτο ως “μια χώρα σταθμό”, όπως τόνισε ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, εξηγώντας ότι αυτό οφείλεται  όχι μόνο στην φυσική γειτνίαση και την μεγάλη συνεργασία που έχουν αναπτύξει οι δύο χώρες τα τελευταία χρόνια, με αποκορύφωμα τη διμερή συμφωνία για τον καθορισμό ΑΟΖ, αλλά κυρίως διότι θεωρεί ότι η Αίγυπτος “αποτελεί έναν πυλώνα σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή, κάτι που είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας, αλλά και προς το συμφέρον της ειρήνης και της ευημερίας σε ολόκληρη περιοχή”.

Η Ελλάδα είχε πρωτοστατήσει και για την σύναψη της  Συμφωνίας Στρατηγικής και Εταιρικής Σχέσης ΕΕ – Αιγύπτου, τον Μάρτιο του 2024, όταν ο κ. Μητσοτάκης είχε βρεθεί στο Κάιρο στο πλαίσιο κοινής επίσκεψης με την Πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν και άλλους Ευρωπαίους ηγέτες.

Η ελληνική στάση απηχεί την προτεραιότητα που αποδίδει στην στρατηγική σημασία της σταθερότητας της Αιγύπτου για την Ευρώπη, καθώς και στη σημασία του Καϊρου στη συγκράτηση μεταναστευτικών ροών προς ευρωπαϊκές χώρες. 

• Την ώρα που το σημερινό Ανώτατο Συμβούλιο θα σηματοδοτήσει την περαιτέρω εμβάθυνση των σχέσεων της Ελλάδας με την Αίγυπτο με γνώμονα το Διεθνές Δίκαιο, στάση αναμονής επικρατεί στο πεδίο του ελληνοτουρκικού διαλόγου, ο οποίος συνεχίζεται σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, δεν έχει συγκεκριμενοποιηθεί όμως το επόμενο βήμα που αφορά στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας- Τουρκίας και στη συνάντηση Μητσοτάκη -Ερντογάν που εκκρεμεί από τις αρχές του 2025.

Ο κ. Γεραπετρίτης δήλωσε πάντως χθες ότι το Ανώτατο Συμβούλιο  θα γίνει εντός του καλοκαιριού και ίσως η ημερομηνία αποφασιστεί στα μέσα Μαίου, στην Αττάλεια, όπου οι δύο ΥΠΕΞ θα συναντηθούν, στο  περιθώριο της διάσκεψης των Υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ.

Στο μεταξύ, η διαδικασία της “θετικής ατζέντας” συνεχίζεται και επίκειται  επίσκεψη του υφυπουργού Εξωτερικών Τάσου Χατζηβασιλείου στην Κωνσταντινούπολη όπου θα μεταβεί ελληνική επιχειρηματική αποστολή.

Από την άλλη πλευρά συνεχίζεται όμως η αδιάλλακτη στάση της Τουρκίας στο Κυπριακό, όπως αποτυπώθηκε και  στις πρόσφατες δηλώσεις Ερντογάν, ενώ υπαρκτός παραμένει ο τουρκικός αναθεωρητισμός όπως διαφαίνεται και από τις αντιδράσεις της γειτονικής χώρας στην ανακοίνωση του ελληνικού θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού που αποτύπωσε για πρώτη φορά σε επίσημο κείμενο της ΕΕ τα ανώτατα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και για τις έρευνες για το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου που ουσιαστικά έχουν “παγώσει” και η αίσθηση αυτή ενισχύεται και από τις εξελίξεις αναφορικά με τις συζητήσεις Κύπρου – Ισραήλ να προχωρήσει το σκέλος της δικής τους ενεργειακής διασύνδεσης.

Ο κ. Γεραπετρίτης δήλωσε πάντως χθες πως η συνεργασία μεταξύ Ισραήλ και Κύπρου για την δεύτερη φάση της ενεργειακής διασύνδεσης  ήταν εξαρχής μέσα στον σχεδιασμό και δεν είναι κάτι που αλλάζει τον σχεδιασμό, ενώ για το καλώδιο Ελλάδας- Κύπρου, επανέλαβε ότι “θα συνεχιστεί το έργο και θα συνεχιστεί με τον προσήκοντα τρόπο”.

Πολύ σημαντικός σταθμός για τις διεθνείς επαφές του Κυριάκου Μητσοτάκη θα είναι οι ΗΠΑ, καθώς προγραμματίζεται να επισκεφθεί στις 20 Μαίου την Νέα Υόρκη για να προεδρεύσει σε ανοιχτή συζήτηση υψηλού επιπέδου για τη Θαλάσσια Ασφάλεια στο πλαίσιο της ελληνικής Προεδρίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.

• Επιδίωξη της ελληνικής πλευράς είναι να καταστεί δυνατόν να προγραμματιστεί τελικά και συνάντηση στις ΗΠΑ με τον Ντόναλντ Τραμπ, την οποία η Αθήνα αναμένει να προγραμματιστεί μέσα στο επόμενο διάστημα χωρίς πάντως να έχει υπάρξει μέχρι στιγμή κάποια εξέλιξη.

Το γεγονός πως οι υπουργοί Εξωτερικών, Γ. Γεραπετρίτης και Εθνικής Οικονομίας, Κυρ. Πιερρακάκης ήταν από τους πρώτους που συναντήθηκαν στις ΗΠΑ με τους Αμερικανούς ομολόγους  τους, προβάλλεται βέβαια ως απόδειξη πως διατηρείται το πολύ υψηλό επίπεδο στις ελληνοαμερικανικές  σχέσεις, είναι σαφές όμως ότι επιδιώκεται αυτό να επιβεβαιωθεί  και από μία συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Αμερικανό Πρόεδρο που η ελληνική πλευρά έχει δηλώσει ότι θα γίνει εν ευθέτω χρόνω.