Βικτόρια Ροσχίνα: Η φυλακή-κολαστήριο που κρατήθηκε η Ουκρανή δημοσιογράφος-Φρίκη με τα βασανιστήρια

Μεγάλη διεθνής δημοσιογραφική έρευνα, υπό τον συντονισμό της ομάδας Forbidden Stories και με τη συμμετοχή 13 μέσων όπως οι Guardian, Washington Post και Le Monde, αποκαλύπτει σοκαριστικές πληροφορίες για τη ρωσική φυλακή Ταγκανρόγκ κοντά στη Μαριούπολη. Εκεί φέρεται να κρατήθηκε και να βασανίστηκε μέχρι θανάτου η 27χρονη Ουκρανή δημοσιογράφος Βικτόρια Ροσχίνα, της οποίας το σώμα παραδόθηκε ακρωτηριασμένο, χωρίς μάτια, εγκέφαλο και λάρυγγα.

Πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η φυλακή Ταγκανρόγκ λειτουργούσε ως κέντρο κράτησης για ανήλικους και μητέρες με μικρά παιδιά. Μετά την έναρξη του πολέμου, όμως, μετατράπηκε σε τόπο κράτησης και βασανιστηρίων Ουκρανών αιχμαλώτων. Ανάμεσα στα θύματα αυτής της φρίκης ήταν και η δημοσιογράφος Βικτόρια Ροσχίνα.

Λίγες εβδομάδες μετά τη σύλληψή της, ενώ προσπαθούσε να διαφύγει από περιοχή της Ουκρανίας υπό ρωσική κατοχή τον Ιανουάριο του 2023, η Γελιζαβέτα Σίλικ ανακρίθηκε με τη χρήση ανιχνευτή ψεύδους. Καθώς οι ανακριτές τη συνέδεαν με τα καλώδια, την απείλησαν λέγοντας: «Θα σε στείλουμε σε ένα μέρος όπου θα μετανιώσεις που γεννήθηκες». Αργότερα έμαθε ότι το μέρος αυτό είχε όνομα: Σίζο Νο 2, ένα κέντρο προφυλάκισης στην πόλη Ταγκανρόγκ της νότιας Ρωσίας.

Οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι που χρησιμοποιούνται τόσο στη φυλακή αυτή όσο και σε άλλα αντίστοιχα «σωφρονιστικά καταστήματα» – στα οποία εκτιμάται ότι έχουν περάσει 16.000 Ουκρανοί – περιλαμβάνουν ηλεκτροσόκ, πνιγμό, εικονικές εκτελέσεις, χτυπήματα με ξύλινα και μεταλλικά σφυριά και επαναλαμβανόμενα χτυπήματα στο ίδιο μέρος του σώματος, καθώς και παράξενες ταπεινώσεις, όπως το δέσιμο ενός ατόμου με ταινία και στη συνέχεια το κάθισμά του ως «ανθρώπινο έπιπλο».

Κρατούμενοι κατήγγειλαν ακόμα απαγόρευση της ομιλίας της ουκρανικής γλώσσας, αυστηρό περιορισμό των τροφίμων και προτροπή σε αυτοκτονίες.

Η βία στο Ταγκανρόγκ, ξεκινούσε με το… καλημέρα, σημειώνει ο Guardian. Οι πρώτοι Ουκρανοί κρατούμενοι στάλθηκαν εκεί τον Απρίλιο του 2022, συχνά δεμένοι και με δεμένα μάτια, σε στρατιωτικά φορτηγά με το σύμβολο Ζ. Οι περισσότεροι υποβλήθηκαν σε μια «τελετή» γνωστή ως «υποδοχή», κατά την οποία οι φρουροί τους χτυπούσαν, τους κλωτσούσαν και τους έδερναν με γκλομπς.

Σύμφωνα με πρώην κρατούμενους, ένα τυπικό γεύμα στο Ταγκανρόγκ ήταν περίπου 4,5 κουταλιές φαγητού. Ένας από τους κρατούμενους μέτρησε μια μερίδα ζυμαρικών που περιείχε 15 μικρά κομμάτια.

Μερικές φορές τους έδιναν ψάρι, αλλά ήταν αναμεμειγμένο με κόκαλα και εντόσθια. Κάποιοι δεν έτρωγαν καθόλου κατά τη διάρκεια της ημέρας, φυλάγοντας τις μερίδες τους για το βραδινό ώστε να νιώθουν αρκετά χορτάτοι για να κοιμηθούν κανονικά. Ο Λαμπούζοφ είπε ότι οι άνδρες συνήθως έχαναν έως και 25 κιλά κατά τη διάρκεια της κράτησής τους.

Μετά την «υποδοχή», η βία συνεχιζόταν με τακτικούς ξυλοδαρμούς κατά τη διάρκεια των δύο ημερήσιων ερευνών των κελιών και – κυρίως – κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων.

Ο Ουκρανός πρώην πεζοναύτης Σεργκέι Ταρανιούκ, που κρατήθηκε στο Ταγκανρόγκ, είπε ότι συχνά ανακρίνονταν σε ένα δωμάτιο μόνο με μια καρέκλα και ένα τραπέζι. «Μπαίνεις μέσα, σε ρίχνουν αμέσως στο πάτωμα, αρχίζουν να σε χτυπούν και να σε κόβουν… Μετά, όταν είσαι έτοιμος να τους πεις κάτι, σου λένε να καθίσεις», είπε.

Όλοι οι Ουκρανοί κρατούμενοι που πέρασαν από το Ταγκανρόγκ έκαναν λόγο για βασανιστήρια. Μια γυναίκα κατέθεσε ξυλοκοπήθηκε με γκλομπς σε όλο το σώμα, υποβλήθηκε σε ηλεκτροσόκ, απειλήθηκε με βιασμό και δέχτηκε επίθεση από σκύλους.

Ο αιχμάλωτος πολέμου Αλεξάντερ Μαξιμτσούκ που πέρασε 21 μήνες στο Ταγκανρόγκ, έκανε λόγο για επαναλαμβανόμενους ξυλοδαρμούς, ηλεκτροσόκ, ασφυξία και μια τεχνική όπου οι φρουροί τύλιγαν τους κρατούμενους από το κεφάλι μέχρι τα δάχτυλα με κολλητική ταινία και στη συνέχεια «τους χρησιμοποιούσαν ως ανθρώπινα έπιπλα».

Ένα άλλο ειδικό δωμάτιο βασανιστηρίων χρησιμοποιούνταν για να κρεμάνε τους κρατούμενους με χειροπέδες ανάποδα σε εμβρυακή στάση, με τα γόνατά τους δεμένα σε μια ράβδο, για 10-15 λεπτά, ενώ τους χτυπούσαν βάναυσα. Χρησιμοποιούσαν, επίσης, μια τεχνική που οι κρατούμενοι αποκαλούσαν «τηλέφωνο του Πούτιν», για να βάζουν καλώδια στους λοβούς των αυτιών, στη μύτη ή στα γεννητικά όργανα.

Ο Λαμπούζοφ περιγράφει ότι μια από τις φορές του έκαψαν τις παλάμες με αναπτήρα ενώ μια άλλη φορά τον πήγαν στο λεβητοστάσιο και τον έσπρωξαν μέχρι τη μέση σε μια σόμπα που χρησιμοποιούσαν για να ζεσταίνουν νερό και στη συνέχεια τον έβαλαν σε τραπέζι κοπής κρέατος στην κουζίνα, όπου τον απείλησαν με μαχαίρι.

Άλλοι ανέφεραν ψυχολογική πίεση που περιελάμβανε αναγκαστική κατήχηση, αναγκαστική απαγγελία πατριωτικών ρωσικών ποιημάτων και επαναλαμβανόμενες σωματικές και σεξουαλικές απειλές.

Η ομάδα FSB πίσω από τα βασανιστήρια και τους ξυλοδαρμούς 

Σύμφωνα με την έρευνα, υπεύθυνοι για τα βασανιστήρια και τις σημαντικότερες ανακρίσεις ήταν αξιωματικοί της ρωσικής υπηρεσίας ασφαλείας FSB, η οποία έχει αναπτύξει ειδικές μονάδες (FSIN) για να ασχολείται με τους Ουκρανούς κρατούμενους και είχαν «ελευθέρας» να χρησιμοποιήσουν βία. 

Μάλιστα η απόφαση για χρήση βίας αποφασίστηκε τις πρώτες ημέρες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. 

«Δεν διατυπώθηκε ρητά ως “πηγαίνετε να τους χτυπήσετε”, αλλά ήταν κατανοητό. Τα μέλη των ομάδων αυτών φρόντιζαν να μην αποκαλύπτουν σχεδόν τίποτα για την ταυτότητά τους και φορούσαν κουκούλες ή καλύμματα προσώπου. Απευθύνονταν ο ένας στον άλλο με κωδικούς αντί για ονόματα. 

Ένας πρώην ανώτερος αξιωματούχος της FSIN ισχυρίστηκε ότι ο αρχικός λόγος για τη χρήση βασανιστηρίων ήταν η εξαγωγή πληροφοριών που θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμες στις ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις ή τις διοικήσεις στις κατεχόμενες περιοχές, αλλά κι ένα μέσο ταπείνωσης των Ουκρανών, συχνά με έντονο στοιχείο εθνοτικής υποτίμησης.

Σύμφωνα με πηγή των ουκρανικών μυστικών υπηρεσιών, μέχρι το φθινόπωρο του 2024 είχαν καταγραφεί τουλάχιστον 15 περιπτώσεις Ουκρανών που πέθαναν στο Ταγκανρόγκ, με βάση μαρτυρίες κρατουμένων που επέστρεψαν στο πλαίσιο ανταλλαγής κρατουμένων.