Και τώρα η “μπάλα” στον Πούτιν-Τα μηνύματα και τα βασικά ερωτήματα για υπογραφή ειρηνευτικής συμφωνίας

Στο ειρηνευτικό σχέδιο του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, μόνο δύο σημεία εξαρτώνται σε γενικές γραμμές από την Ουκρανία. Το πρώτο είναι η συμφωνία για κατάπαυση του πυρός κατά μήκος της πρώτης γραμμής. Το δεύτερο είναι η υπογραφή συμφωνίας για το υπέδαφος. Το Κίεβο φαίνεται να έδωσε τη συγκατάθεσή του για το πρώτο σημείο τον Μάρτιο. Και χθες Τετάρτη το Κίεβο και η Ουάσινγκτον υπέγραψαν συμφωνία για τα ορυκτά και το ταμείο ανοικοδόμησης.

Σε ένα υποθετικό σενάριο ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι μπορεί ακόμα να προσπαθήσει να ανακαλέσει την εφαρμογή της συμφωνίας για το υπέδαφος αρνούμενος να υπογράψει πρόσθετα έγγραφα που ρυθμίζουν τις δραστηριότητες του επενδυτικού ταμείου. Ωστόσο, σύμφωνα με αναλυτές αυτό θα είχε καταστροφικές συνέπειες. Έτσι αν και όχι αμελητέα η πιθανότητα ενός τέτοιου σεναρίου είναι πολύ μικρή.

• Το βασικό ερώτημα τώρα είναι αν οι Αμερικανοί θα μπορέσουν να συμφωνήσουν στον τερματισμό του πολέμου με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.

Υπάρχουν αντικρουόμενα μηνύματα από τη Μόσχα. Κάποιοι θεωρούν ότι ο Πούτιν συμφωνεί γενικά, αλλά ορισμένες λεπτομέρειες παραμένουν σε εκκρεμότητα. Άλλοι λένε ότι επιμένει στις προηγούμενες ακραίες απαιτήσεις και ότι οι διαπραγματεύσεις έχουν φτάσει σε αδιέξοδο.

Επίσηης σύμφωνα με τις υπάρχουσε εκτιμήσεις οι όροι στο ειρηνευτικό σχέδιο Τραμπ για τη Ρωσία είναι οι καλύτεροι από όσους θα μπορούσε να λάβει, με βάση την τρέχουσα κατάσταση στο μέτωπο, καθώς οι Ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις δεν έχουν ηττηθεί και η άμυνά τους δεν καταρρέει.

• Οι μαξιμαλιστικοί στόχοι της Ρωσίας – η μεταφορά εδαφών και από τις τέσσερις περιοχές, η μείωση του αριθμού των Ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων, η απομάκρυνση του Ζελένσκι από την εξουσία και οι αλλαγές στην εσωτερική πολιτική – είναι προς το παρόν ανέφικτοι με διπλωματικά μέσα.

Ακόμα κι αν ο Τραμπ το θέλει δεν θα είναι σε θέση να αναγκάσει το Κίεβο να εκπληρώσει αυτούς τους όρους. Οι ουκρανικές αρχές είναι έτοιμες να συνεχίσουν τον πόλεμο ακόμη και χωρίς αμερικανική βοήθεια και δεν θα συμφωνήσουν σε αυτό. Για να ληφθεί η συγκατάθεσή τους, η κατάσταση στο μέτωπο πρέπει να αλλάξει ριζικά υπέρ της Ρωσικής Ομοσπονδίας και οι Ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις πρέπει να βρίσκονται στα πρόθυρα της ήττας. Αυτό δεν έχει ακόμη παρατηρηθεί και είναι άγνωστο αν είναι καν εφικτό.

Μια εκεχειρία βάσει του σχεδίου Τραμπ θα σήμαινε για τη Ρωσία ότι έχει ξεφύγει από την πιο επικίνδυνη παγίδα στην οποία έπεσε τον Φεβρουάριο του 2022. Επιπλέον, περιλαμβάνονται όροι για προσάρτηση σχεδόν το 20% του ουκρανικού εδάφους, αναγνώριση για την προσάρτηση της Κριμαίας και την άρση των κυρώσεων, κάτι που ανοίγει τον δρόμο για παρόμοιες αποφάσεις από άλλες χώρες και θα οδηγήσει στην ενίσχυση των οικονομικών και γεωπολιτικών θέσεων της Ρωσίας, μπλοκάροντας την πορεία της Ουκρανίας προς το ΝΑΤΟ. Και χωρίς να αποκλείονται και επιπλέον ωφελήματα κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων.

Ταυτόχρονα, η έλλειψη εγγυήσεων ασφαλείας από τις Ηνωμένες Πολιτείες καθιστά αδύνατη την αποστολή ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία. Επιπλέον, το σχέδιο δεν περιέχει καμία απαίτηση προς τη Ρωσική Ομοσπονδία να αποζημιώσει την Ουκρανία για τις απώλειες από τον πόλεμο.

Αυτός είναι ένας από τους βασικούς λόγους για τον οποίο όσοι στη Δύση επιθυμούν τη συνέχιση του πολέμου επικρίνουν έντονα το σχέδιο του Τραμπ, πιστεύοντας ότι είναι πολύ ωφέλιμο για τη Ρωσία, καθώς ουσιαστικά την καθιστά νικήτρια στον πόλεμο.

Οι μόνες σημαντικές παραχωρήσεις από τη Ρωσική Ομοσπονδία στο πλαίσιο του σχεδίου Τραμπ είναι η μεταφορά του πυρηνικού σταθμού Ζαπορίζια στον έλεγχο των ΗΠΑ και του υδροηλεκτρικού σταθμού Κακχόφκα στον έλεγχο της Ουκρανίας. Αλλά αυτό συνδέεται με τόσο σημαντικά οργανωτικά και τεχνικά προβλήματα που είναι άγνωστο εάν αυτά τα σημεία θα εφαρμοστούν στην πράξη. Όμως ακόμη και αν υλοποιηθούν, θα είναι ένα πολύ μικρό τίμημα που θα πληρώσουν για να αποκτήσουν όλα τα άλλα.

Επιπλέον, η μεταφορά του υδροηλεκτρικού σταθμού Kakhovka στη Ρωσική Ομοσπονδία μπορεί να συνδέεται με την επανέναρξη της παροχής νερού μέσω του καναλιού στην Κριμαία μετά την αποκατάσταση του ανατιναγμένου φράγματος. Και για τη Rosatom, η διεθνής διευθέτηση του ζητήματος του πυρηνικού σταθμού Zaporizhzhya θα ήταν επωφελής από την άποψη της ενίσχυσης της θέσης της στην παγκόσμια αγορά.

Η άρνηση αποδοχής της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός θα σήμαινε για τη Ρωσία όχι μόνο τη συνέχιση ενός εξαντλητικού πολέμου με βαριές απώλειες (ενώ οι ΗΠΑ σε αυτή την περίπτωση πιθανότατα θα συνέχιζαν να προμηθεύουν όπλα στην Ουκρανία υπό ορισμένες συνθήκες), αλλά και, πολύ πιθανόν, μια αυστηροποίηση των κυρώσεων των ΗΠΑ με τη μορφή της εισαγωγής δευτερογενών δασμών στο πετρέλαιο και άλλα βασικά εξαγώγιμα αγαθά. Σε συνδυασμό με την πτώση των παγκόσμιων τιμών ενέργειας, αυτό θα μπορούσε να έχει εξαιρετικά σοβαρές συνέπειες για τη ρωσική οικονομία. Επιπλέον, υπάρχουν πολλοί υποστηρικτές της αυστηροποίησης της πολιτικής έναντι της Ρωσικής Ομοσπονδίας στις ΗΠΑ – οι θέσεις του «πολεμικού κόμματος» εκεί είναι πολύ ισχυρές.

• Αλλά και στη Ρωσία υπάρχει ένα ισχυρό μέτωπο που αντιτίθεται στην κατάπαυση του πυρός και ζητά μάχη μέχρι τέλους.

Η ραχοκοκαλιά του μετώπου αυτού όπως αναφέρουν οι πληροφορίες από αποτελείται από τις ίδιες δυνάμεις που προηγουμένως προετοίμασαν το έδαφος για την εξέγερση του Γεβγκένι Πριγκοζίν και τώρα προσπαθούν συστηματικά να προκαλέσουν εσωτερικές αρρυθμίες. Συμπεριλαμβανομένων, για παράδειγμα, μεταξύ στρατιωτών και διοίκησης του στρατού, μεταξύ Ρώσων και Μουσουλμάνων. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν θέλουν πράγματι οι υποστηρικτές του “πολεμικού μετώπου” να υψωθεί η ρωσική σημαία πάνω από την Οδησσό και το Κίεβο ή βασίζονται στο γεγονός ότι ένας μακρύς και αιματηρός πόλεμος αργά ή γρήγορα θα οδηγήσει σε αποσταθεροποίηση και ανατροπή της εξουσίας στο Κρεμλίνο;

Όπως και να χει η τελική απόφαση θα ληφθεί από τον Πούτιν. Και το ποια θα είναι αυτήξ εξαρτάται από τρία βασικά ερωτήματα:

Πρώτον: Σε ποιο βαθμό οι όροι για τον τερματισμό του πολέμου που έχει δημόσια περιγράψει ο Πούτιν, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς και των τεσσάρων περιοχών του περιορισμού του αριθμού των Ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων, είναι θεμελιώδους σημασίας για αυτόν και όχι απλώς μια αρχική θέση για διαπραγματεύσεις.

Δεύτερον: Βλέπει ο Πούτιν την πιθανότητα επίτευξης αυτών των στόχων με στρατιωτικά μέσα χωρίς υπερπροσπάθειες, χρήσης πυρηνικών όπλων, πλήρους μεταφοράς της οικονομίας σε πολεμική κατάσταση, απότομου σφιξίματος των ζωνών του πληθυσμού προκειμένου να συνεχιστεί η μάχη ανεξάρτητα από το επίπεδο των τιμών του πετρελαίου και τον βαθμό πίεσης των κυρώσεων;

Τρίτον: Αν δεν το βλέπει, τότε είναι έτοιμος ο Πούτιν για τέτοιες επιπλέον θυσίες;

Εάν η απάντηση είναι θετική, το Κρεμλίνο είναι απίθανο να συμβιβαστεί. Και εδώ το ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό η εκτίμησή του για τις δυνατότητες της Ρωσικής Ομοσπονδίας θα είναι σωστή και όχι η ίδια με τον Φεβρουάριο του 2022.

Εάν η απάντηση είναι όχι, τότε ο Πούτιν θα είναι έτοιμος να τερματίσει τον πόλεμο κατά μήκος των γραμμών του μετώπου στο εγγύς μέλλον. Και οι όροι για την ολοκλήρωσή του που περιέχονται στο σχέδιο Τραμπ, είναι οι βέλτιστοι από όλους τους δυνατούς υπό τις τρέχουσες συνθήκες για τη Ρωσική Ομοσπονδία.