ΗΠΑ: Ένα βήμα πριν από την απαγόρευση των τεχνητών χρωστικών στα τρόφιμα

Μέτρα για την απομάκρυνση των τεχνητών χρωστικών από τα τρόφιμα των Ηνωμένων Πολιτειών σχεδιάζει να λάβει η κυβέρνηση Τραμπ, σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Υγείας των ΗΠΑ που δόθηκε στη δημοσιότητα τη Δευτέρα 21 Απριλίου. Όπως αναφέρεται στη σχετική προειδοποίηση, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου αναμένεται να δώσει άμεσα περαιτέρω διευκρινίσεις.

Ρούλα Σκουρογιάννη

Ειδικότερα, σύμφωνα με την ανακοίνωση, ο Υπουργός Υγείας, Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ (Robert F. Kennedy Jr.), και ο Επίτροπος της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), Μάρτι Μακάρι (Marty Makary), θα προχωρήσουν σε επίσημες δηλώσεις για το νέο αυτό σχέδιο δράσης που εντάσσεται στο πλαίσιο ευρύτερης προσπάθειας βελτίωσης της δημόσιας υγείας.

Η πρόθεση για ριζική αναμόρφωση της νομοθεσίας γύρω από τις συνθετικές βαφές βασίζεται σε ανησυχίες δεκαετιών από επιστημονικούς και καταναλωτικούς φορείς. Ήδη από τον Ιανουάριο, κατά τη διάρκεια της θητείας του πρώην Προέδρου Τζο Μπάιντεν, η FDA είχε προχωρήσει στην απαγόρευση της γνωστής κόκκινης χρωστικής σε τρόφιμα, ποτά και φαρμακευτικά σκευάσματα. Η συγκεκριμένη απόφαση ελήφθη σχεδόν 30 χρόνια μετά τη διατύπωση επιστημονικών ευρημάτων που συσχέτιζαν την εν λόγω βαφή με καρκινογένεση σε πειραματόζωα.

Η νέα κυβέρνηση, ωστόσο, φαίνεται να επιθυμεί να επεκτείνει σημαντικά το εύρος των περιορισμών, εξετάζοντας την πλήρη κατάργηση ενός συνόλου χρωστικών ουσιών πετρελαϊκής προέλευσης που προσδίδουν έντονα χρώματα στα βιομηχανικά επεξεργασμένα τρόφιμα και ποτά – ένα χαρακτηριστικό που, σύμφωνα με τους ειδικούς, χρησιμοποιείται συχνά για να ενισχύσει την ελκυστικότητα προϊόντων χαμηλής διατροφικής αξίας.

Προς αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε ήδη η Δυτική Βιρτζίνια, με τον Κένεντι να συνεργάζεται στενά με τον πολιτειακό κυβερνήτη, Πάτρικ Μόρισυ, προκειμένου να προωθηθεί νέα νομοθεσία για την απαγόρευση επιλεγμένων συνθετικών χρωστικών. Το ζήτημα, ωστόσο, λαμβάνει πλέον διαστάσεις σε εθνικό επίπεδο, καθώς πάνω από τις μισές πολιτείες των ΗΠΑ, τόσο με Ρεπουμπλικανική όσο και με Δημοκρατική ηγεσία, έχουν αρχίσει να εξετάζουν αντίστοιχες πρωτοβουλίες, σύμφωνα με στοιχεία του Environmental Working Group, μιας έγκριτης μη κερδοσκοπικής οργάνωσης για την περιβαλλοντική υγεία.

Η πρόθεση αυτή δεν έχει ακόμη αποτυπωθεί ρητά στην εντολή του προέδρου Τραμπ για τη δημιουργία της επιτροπής “Make America Healthy Again” («Κάνουμε την Αμερική Υγιή Ξανά»), ωστόσο αρκετοί Ρεπουμπλικάνοι νομοθέτες έχουν ήδη υιοθετήσει το εν λόγω σύνθημα, ενσωματώνοντάς το στις δικές τους μεταρρυθμιστικές προτάσεις.

Από την πλευρά της, η Εθνική Ένωση Ζαχαροπλαστείων (National Confectioners Association) υποστήριξε σε ανακοίνωση του Μαρτίου ότι αναγνωρίζει τον ρόλο των πολιτειακών νομοθετών στο πλαίσιο του συστήματος τροφίμων των ΗΠΑ. Ωστόσο, τόνισε ότι ο FDA είναι ο αρμόδιος εθνικός ρυθμιστικός φορέας που θα πρέπει να έχει τον τελικό λόγο για την ασφάλεια των τροφίμων. Πολλές από τις εταιρείες-μέλη της Ένωσης συνεχίζουν να εμπορεύονται προϊόντα που περιέχουν τεχνητές χρωστικές, υπογραμμίζοντας, ωστόσο, ότι η διασφάλιση της ποιότητας και της ασφάλειας των τροφίμων αποτελεί πρώτη τους προτεραιότητα.

Παρά τις προσπάθειες αυτές, ειδικοί στον τομέα της διατροφικής πολιτικής, όπως η ερευνήτρια Marion Nestle, ασκούν κριτική στην κυβέρνηση για την καθυστέρηση λήψης ουσιαστικών μέτρων και τη χρόνια έλλειψη χρηματοδότησης της σχετικής έρευνας. «Οι εταιρείες δηλώνουν εδώ και χρόνια ότι θα καταργήσουν τις πετρελαϊκής βάσης χρωστικές, ενώ ταυτόχρονα προσφέρουν σε άλλες χώρες τα ίδια προϊόντα, χρησιμοποιώντας φυσικές χρωστικές», επισημαίνει η Nestle.

«Ήρθε η ώρα να γίνει το αυτονόητο. Ελπίζω, επίσης, ότι ο RFK Jr. θα ασχοληθεί και με το πολύ πιο σύνθετο ζήτημα των εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων».

Οι τεχνητές χρωστικές εντοπίζονται κατά κύριο λόγο σε προϊόντα χαμηλής θρεπτικής αξίας, όπως γλυκίσματα και αναψυκτικά, αλλά σύμφωνα με το Centre for Science in the Public Interest (CSPI), μπορεί να βρίσκονται και σε τρόφιμα που δεν φαίνονται εμφανώς “χρωματισμένα”, γεγονός που καθιστά την αποφυγή τους δυσκολότερη για τον μέσο καταναλωτή.

Για τους πολίτες που επιθυμούν να μειώσουν την έκθεσή τους σε τεχνητές βαφές, οι ειδικοί συστήνουν την προσεκτική ανάγνωση των ετικετών των προϊόντων και την αναζήτηση φυσικών εναλλακτικών. Η συζήτηση, ωστόσο, για τη ρύθμιση των τεχνητών χρωστικών φαίνεται πως μόλις ξεκίνησε, με σημαντικές πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις που θα κρίνουν τις μελλοντικές διατροφικές πολιτικές στις Ηνωμένες Πολιτείες.