Ρεπορτάζ libre-Moνεμβασιά: Απαραίτητο τελεφερίκ… εκ του προχείρου- Οι σοβαρές επιφυλάξεις των ειδικών

Μετά βαϊων και κλάδων (μέρες που είναι) ο Δήμος Μονεμβασιάς ενημέρωσε στις αρχές της εβδομάδας ότι το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού ενέκρινε ομόφωνα όλες τις οριστικές μελέτες για την εγκατάσταση εναέριου αναβατορίου στο Κάστρο της Μονεμβασιάς. Για όσους έχουν επισκεφθεί την Καστροπολιτεία (τόπος πραγματικά σπάνιου κάλους) είναι σαφές ότι το έργο αυτό καθίσταται απαραίτητο.

Νίκος Γιαννόπουλος

Θα λύσει το πρόβλημα της δυσκολίας της ανάβασης, ιδιαίτερα για τους ηλικιωμένους επισκέπτες, και θα καταστήσει την τοποθεσία ακόμα πιο ελκυστική για τους Ελληνες και τους ξένους τουρίστες.

Οπως έγινε γνωστό από την ενημέρωση του Δήμου Μονεμβασιάς το αναβατόριο θα έχει δύο καμπίνες, καθεμία με χωρητικότητα 15 ατόμων ή δύο αμαξιδίων ΑμεΑ με συνοδούς ή ένα φορείο ασθενοφόρου.

Θα υπάρχουν δύο σταθμοί (άνω και κάτω) και ένας πυλώνας, ο οποίος θα τοποθετηθεί πίσω απ’ το τείχος της Άνω Πόλης, ώστε να μην είναι ορατός απ ΄την ξηρά.

Τα κτίρια των σταθμών αναχώρησης και άφιξης θα είναι εναρμονισμένα με τις αρχές προστασίας του εμβληματικού μνημείου και συγκεκριμένα ο σταθμός αφετηρίας θα είναι υπόσκαφος, χωρίς οπτική ρύπανση. Η απόσταση, μεταξύ των δύο σταθμών θα είναι περίπου στα 155 μ. και το έργο θα είναι ορατό μόνο απ’ τη θάλασσα.

Οι επιφυλάξεις του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων

Ωστόσο, δεν είναι όλα ρόδινα. Για την υπόθεση εκκρεμεί προσφυγή πολιτών στο ΣτΕ, έχει διαμαρτυρηθεί η Europa Nostra ( είναι ευρωπαϊκή οργάνωση που ιδρύθηκε το 1963 και έχει ως στόχο την προστασία και προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη) και έχουν αντιδράσει μέλη της επιστημονικής κοινότητας.

Οχι επειδή δεν επιθυμούν την κατασκευή του έργου, το αντίθετο. Πιστεύουν ότι αυτό θα κατασκευαστεί τελικά εκ του προχείρου χωρίς τις απαραίτητες προδιαγραφές ασφάλειας και προστασίας του μνημείου.

Σε σχετικό υπόμνημα ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων παρατηρεί, μεταξύ άλλων,  τα εξής:

• Το έργο SUB 1.2.2 Προμήθεια και Εγκατάσταση Αναβατορίου ατόμων για το Κάστρο της Μονεμβασιάς, που υλοποιείται με κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ως προς το υποέργο που αφορά το τελεφερίκ και υλοποιείται από τον Δήμο Μονεμβασίας, βρίσκεται ήδη εκτός χρονοδιαγραμμάτων! Ο αρχικός διαγωνισμός προχώρησε χωρίς καν εγκεκριμένη οριστική μελέτη (αφού αυτή εισάγεται σήμερα για έγκριση) και εντέλει  από την ΕΕΑΔΗΣΥ. Το Ταμείο Ανάκαμψης ολοκληρώνεται το αργότερο τον Ιούνιο 2026, ενώ ως αρχικό προγραμματισμό το υποέργο του τελεφερίκ είχε χρόνο υλοποίησης 29 μήνες (έναρξη: 28/7/2023, λήξη: 31/12/2025).

• Είναι προφανές ότι η εγκατάσταση τελεφερίκ σε ένα μνημείο όπως αυτό της Μονεμβασίας, με την εποπτεία που απαιτεί, δεν μπορεί να ολοκληρωθεί σε τόσο σύντομο χρόνο. Είτε το έργο θα εκτελεστεί πρόχειρα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μνημείο και την ασφάλεια όσων θα χρησιμοποιούν το αναβατόριο, είτε το έργο θα μείνει ημιτελές μέχρι τη λήξη του ΤΑΑ, με κίνδυνο η χώρα να χρειαστεί να επιστρέψει τα χρήματα! Δεν μπορούν να εκτελούνται τέτοιας κλίμακας τεχνικά έργα σε μείζονος σημασίας αρχαιολογικούς χώρους με προχειρότητα και βιασύνη. Η πραγματική λύση είναι να απενταχθεί το υποέργο του τελεφερίκ και να προχωρήσει το ΥΠΠΟ, μαζί με τους πολίτες, τους επιστήμονες και τους φορείς των ΑΜΕΑ σε διάλογο για την βέλτιστη λύση της προσβασιμότητας χωρίς την φθορά του μνημείου.

Τουτέστιν υπάρχουν προβλήματα που δεν είναι δυνατόν να αγνοηθούν ούτε από την τοπική δημοτική αρχή ούτε από το Υπουργείο Πολιτισμού. Αναζητείται έτσι η βέλτιστη δυνατή λύση υπό τον κίνδυνο της απώλειας της χρηματοδότησης και της κατασκευής χωρίς τα απαραίτητα στάνταρ ασφαλείας. Παράλληλα, αναμένεται και η σχετική απόφαση του ΣτΕ.

Το έργο, τέλος, της αποπεράτωσης του μουσείου προς τιμήν του Γιάννη Ρίτσου (ο οποίος γεννήθηκε στη Μονεμβασιά) το οποίο βρίσκεται εντός της Καστροπολιτείας φαίνεται ότι έφτασε στο τέλος του. Ενας από τους καλύτερους Ελληνες ποιτητές, ο δημιουργός της Ρωμιοσύνης,  θα έχει πλέον την τιμή και την αναγνώριση που του αξίζει στη γενέτειρά του.