Είναι ηφαιστειακής προέλευσης οι σεισμοί στη Σαντορίνη;-Δύο διαφορετικές απόψεις από Λέκκα και Ερτσάν

Ο Τούρκος καθηγητής Γεωφυσικής, Δρ. Οβγκούν Αχμέτ Ερτσάν, σε ανάρτησή του εκφράζει την άποψη ότι οι σεισμικές δονήσεις προέρχονται από το ηφαίστειο της Σαντορίνης. Αντίθετη άποψη εκφράζει ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ Ευθύμιος Λέκκας ο οποίος πραγματοποίησε αυτοψία και επισημαίνοντας πώς “από τις αναλύσεις που κάναμε, είδαμε ότι η σημερινή και η χθεσινή σεισμική δραστηριότητα δεν έχει καμία σχέση με τον ηφαιστειακό χώρο και τον ηφαιστειακό θάλαμο ούτε στην καλδέρα της Σαντορίνης, ούτε στο ηφαίστειο έξω από τη Σαντορίνη το Κολούμπο”.
Πού όμως στηρίζονται οι δύο διαφορετικές απόψεις;
Ο Δρ. Οβγκούν Αχμέτ Ερτσάν γράφει: «Εδώ και αρκετές ημέρες σημειώνονται μικροί σεισμοί και δονήσεις μεγέθους M4,8 Ρίχτερ στο Αιγαίο Πέλαγος στο νησί της Σαντορίνης. Το εστιακό βάθος των σεισμών και της σεισμικότητας κυμαίνεται μεταξύ 1 και 5 χιλιομέτρων, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι εδαφικές δονήσεις είναι ηφαιστειακής προέλευσης. Πριν από την έκρηξη που σχετίζεται με το μάγμα, μια αύξηση της πίεσης κατά 250 bar, προερχόμενη από το θάλαμο μάγματος, θέλει να διαπεράσει το φλοιό της γης και να εκραγεί με θερμοκρασία 2.200 βαθμών Κελσίου».
«Εάν εκραγεί μια πυριτική λάβα, μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ηφαιστειακές βόμβες. Εάν η έκρηξη συνοδεύεται από σεισμό, οι σεισμοί που μπορούν να αναπαραχθούν γύρω στα M5 έως M7 μπορούν να δημιουργήσουν κύματα σάρωσης. Τα κύματα αυτά μπορεί να επηρεάσουν τα νησιά του Αιγαίου, την Πελοπόννησο, την Κρήτη και την παράκτια ζώνη της χερσονήσου Τεκέ της Τουρκίας. Οι οικισμοί στη Σαντορίνη και στα γύρω νησιά θα πρέπει να εκκενωθούν και να περιοριστούν οι θαλάσσιες μεταφορές και η αλιεία».
Bir kaç gündür Ege DenizindeSantorini adasında en büyüğü M4,8 Richter’i bulan küçük deprem ile depremcikler sürekli sarsıntılar biçiminde olmaktadır. Deprem ile depremciklerin odak derinliklerinin 1 ile 5 km olması, yer sarsıntılarının yanardağ kökenli olduğunu göstermektedir.…
— Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan (@ovgunaercan) February 2, 2025
Σε διαφορετική ανάρτησή του, ο καθηγητής εξηγεί τα 4 φαινόμενα που παρατηρούνται από μία ηφαιστειακή έκρηξη, 3 εκ των οποίων έχουν σημειωθεί και στη Σαντορίνη.
«Στη Γεωφυσική, υπάρχουν 4 συμπτώματα των ηφαιστειακών εκρήξεων.
- Ρηχός σεισμός και σεισμικές καταιγίδες
- Εκροές αερίων
- Θόρυβοι από το έδαφος
- Διόγκωση του εδάφους
Τρία από αυτά έχουν συμβεί στη Σαντορίνη. Ωστόσο, ακόμη και αν υπάρχουν αυτά τα συμπτώματα, η έκρηξη μπορεί να μην πραγματοποιηθεί.
Μερικές φορές μπορεί να καθυστερήσει για μια εβδομάδα, ένα χρόνο ή και καθόλου. Η Σαντορίνη ξέσπασε μεταξύ του 16ου αιώνα και του 1600 π.Χ.
Παρόμοια γεωφυσικά συμπτώματα παρατηρούνται στο Τεντουρέκ και στο όρος Αραράτ στην Τουρκία».
Bir kaç gündür Ege DenizindeSantorini adasında en büyüğü M4,8 Richter’i bulan küçük deprem ile depremcikler sürekli sarsıntılar biçiminde olmaktadır. Deprem ile depremciklerin odak derinliklerinin 1 ile 5 km olması, yer sarsıntılarının yanardağ kökenli olduğunu göstermektedir.…
— Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan (@ovgunaercan) February 2, 2025
Αναλυτική ενημέρωση, μέσω της οποίας εκφράζει αντίθετη άποψη έκανε ο πρόερος του ΟΑΣΠ καθηγητής Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμης Λέκκας, μετά την αυτοψία που πραγματοποίησε.
Όπως σημείωσε ο κ. Λέκκας ο κατολισθητικός κίνδυνος είναι υψηλός σε πέντε περιοχές ενώ διευκρίνισε ότι η σημερινή και η χθεσινή σεισμική δραστηριότητα δεν έχει καμία σχέση με τον ηφαιστειακό χώρο και τον ηφαιστειακό θάλαμο ούτε στην καλδέρα της Σαντορίνης, ούτε στο ηφαίστειο έξω από τη Σαντορίνη το Κολούμπο. Παράλληλα επισήμανε ότι το ρήγμα που δίνει τις τελευταίες 50 ώρες σεισμούς είναι το ρήγμα της Αμοργού ενώ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο «η συσσώρευση των δυνάμεων να προκαλέσει σεισμό της τάξεως των 5- 5,5 όχι πάνω από 6 όμως».

Όπως δήλωσε στο κάτω τμήμα του παλιού λιμένα, εκεί που καταλήγει ουσιαστικά το τελεφερίκ, κατά τη διάρκεια του σεισμού που έγινε χθες το πρωί, κατέπεσε βραχώδης μάζα, η οποία έχει μορφή σφήνας. «Αποσπάστηκε από το πρανές και κατέστρεψε το στέγαστρο που υπήρχε στον κάτω χώρο. Υπάρχουν κι άλλα επικρεμάμενα κομμάτια στην ίδια περιοχή, στην ίδια θέση τα οποία θα δούμε το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα τι δράσεις θα κάνουμε ώστε να μειώσουμε τον κίνδυνο στο σημείο εδώ», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Όπως σημείωσε, η συνολική εικόνα που υπάρχει είναι ότι σε πέντε περιοχές, στο Αθηνιό, Παλιό Λιμένα, Αμμούδι, Αρμένη και Κόρφου ο κατολισθητικός κίνδυνος είναι υψηλός ωστόσο, όπως προσέθεσε έχουν αρχίσει να αναλύουν, να βλέπουν τις συνθήκες ευστάθειας που υπάρχουν προκειμένου να προτείνουν τα αντίστοιχα μέτρα μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα.

«Μέσα σε ένα διάστημα της τάξεως του ενός μηνός θα έχουν προταθεί τα πρώτα μέτρα, τα οποία είναι τα βραχυπρόθεσμα και τα άμεσα. Στη συνέχεια, μέχρι το καλοκαίρι, θα προταθούν τα μέτρα που έχουν μεσοπρόθεσμο χαρακτήρα, και βεβαίως, η παρέμβαση που πρέπει να γίνει εδώ προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος απαιτεί βαριά έργα, τα οποία όμως θα πρέπει να είναι αποδοτικά, οικονομικά και να συνάδουν κυρίως με το περιβάλλον», τόνισε .
Αναφορικά με τη σεισμική δραστηριότητα ο κ. Λέκκας υπογράμμισε ότι πρόκειται για σεισμική δραστηριότητα που είναι σεεξέλιξη και η οποία περιλαμβάνει τις τελευταίες 50 ώρες 210 σεισμούς. «8 σεισμοί είναι πάνω από 4 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ. Οι περισσότεροι εκδηλώθηκαν σήμερα το πρωί. Γι’ αυτό συνεδριάσαμε μετά από εντολή του κ. Κικίλια, και με την Επιτροπή Σεισμικού Κινδύνου και την Επιτροπή Ηφαιστειακού Κινδύνου, γιατί συνυπάρχει ο κίνδυνος. Ασχέτως αν στη σημερινή σεισμική δραστηριότητα δεν συμμετέχει ο ηφαιστειακός κίνδυνος. Έτσι λοιπόν συνεδριάσαμε οι δύο επιτροπές προκειμένου να προτείνουμε τα μέτρα τα οποία η Πολιτική Προστασία θα εφαρμόσει εδώ στη Σαντορίνη. Χθες είχαμε αποφασίσει το κλείσιμο των σχολείων στη Σαντορίνη.

Σήμερα αποφασίσαμε το κλείσιμο των σχολείων στην Αμοργό, στην Ανάφη και στην Ίο, γιατί οι δονήσεις είναι ιδιαίτερα αισθητές κι εκεί. Δεν το κάνουμε για κανέναν άλλο λόγο παρά μόνο για να μην βρει ο σεισμός τα παιδιά στην τάξη», υπογράμμισε και προσέθεσε: «Από εκεί και πέρα, αποφασίσαμε να μην συναθροίζονται πολλά άτομα στους χώρους, να μην υπάρχει πρόσβαση στον Παλιό Λιμένα και στο Αμμούδι και στο Αρμένη. Στον Αθηνιό ο κίνδυνος είναι μικρότερος γι αυτό αποφασίσαμε να μην ληφθούν κάποια μέτρα παρά μόνο να γίνει λίγη επιτήρηση. Και βεβαίως, θα πρέπει οι κάτοικοι της Σαντορίνης μεσούσης της σεισμικής δραστηριότητας να ενημερωθούν για το τι πρέπει να κάνουν από τις σελίδες της ΓΓΠΠ και του ΟΑΣΠ σε περίπτωση σεισμού. Μία από αυτές είναι να μην βρίσκονται ή να μην περνούν από παλιά σπίτια ή ερειπωμένα, να μην πανικοβάλλονται και να ακολουθούν τις οδηγίες των αρχών. Σε περίπτωση ισχυρής σεισμικής δόνησης να μην πλησιάζουν τις ακτές, και βέβαια να μην διέρχονται από μονοπάτια ή δρόμους που έχουν μεγάλες μορφολογικές κλίσεις για να μην έχουμε κάποιες καταπτώσεις στη διάρκεια των σεισμών».
Παράλληλα ο κ. Λέκκας επισήμανε: «Όσο έχει δραστηριότητα το ρήγμα εκτονώνεται, αδειάζει. Το θέμα είναι ότι δεν ξέρουμε πόση ενέργεια έχει αυτό το ρήγμα, και αν η υπολειπόμενη ενέργεια θα προκαλέσει κάποιον αξιόλογο σεισμό σε μέγεθος. Αυτό δεν το ξέρουμε ούτε εμείς, ούτε σε παγκόσμιο επίπεδο. Δηλαδή, τι δυναμικότητα έχει συγκεντρωθεί σε ένα ρήγμα». Όπως εξήγησε αυτό το ρήγμα που δίνει τις τελευταίες 50 ώρες σεισμούς είναι το ρήγμα της Αμοργού, – είναι δύο – τρία επάλληλα ρήγματα, από την Αμοργό μέχρι σχεδόν έξω από τη Σαντορίνη- και σημείωσε ότι αυτά τα ρήγματα έδωσαν τον σεισμό του 1956 με μέγεθος 7,6, ο οποίος προκάλεσε εκτεταμένες καταστροφές και στην Σαντορίνη και στα υπόλοιπα νησιά.

«Είναι βέβαιο ότι αυτό το ρήγμα δεν θα δώσει σεισμό 7,6 όπως έδωσε το 1956 γιατί για να ξαναδώσει έναν τέτοιο σεισμό πρέπει να περάσουν χιλιετίες ολόκληρες. Υπάρχει όμως ανοιχτό το ενδεχόμενο η συσσώρευση των δυνάμεων να προκαλέσει σεισμό της τάξεως των 5- 5,5, όχι πάνω από 6 όμως. Εδώ υπήρχαν συγκλίνουσες απόψεις όλων των επιστημόνων και των δύο επιτροπών. Σε αυτά τα μεγέθη δεν θα έχουμε επιπτώσεις στη Σαντορίνη, γιατί τα επίκεντρα είναι μακριά, υπάρχει μία κατευθυντικότητα, σε κάθε περίπτωση οι επιπτώσεις θα είναι ελάχιστες. Προσπαθούμε να προλάβουμε ακόμη κι αυτές τις ελάχιστες περιπτώσεις προκειμένου να μην έχουμε προβλήματα.
Από τις αναλύσεις που κάναμε, είδαμε ότι η σημερινή και η χθεσινή σεισμική δραστηριότητα δεν έχει καμία σχέση με τον ηφαιστειακό χώρο και τον ηφαιστειακό θάλαμο ούτε στην καλδέρα της Σαντορίνης, ούτε στο ηφαίστειο έξω από τη Σαντορίνη το Κολούμπο», κατέληξε ο κ. Λέκκας.