ΑΠΟΣΤΟΛΗ LIBRE ΣΚΟΠΙΑ/Γκρεμίζεται ο αρχαιομακεδονισμός Γκρούεφκσι, επιστρέφουν τα φαντάσματα του παρελθόντος

Η επίσκεψή μας στα Σκόπια, την πρωτεύουσα της Βόρειας Μακεδονίας, έγινε την περίοδο κατά την οποία ο Χρίστιαν Μίτσκοσκι, επικεφαλής του εθνικιστικού VMRO και νικητής των πρόσφατων εκλογών στη γείτονα, λάμβανε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από την πρόεδρο της χώρας Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα και λίγο πριν από τη Διάσκεψη στην Αθήνα του “Ινστιτούτου Αλέξη Τσίπρα” και του “Ινστιτούτου Ζόραν Ζάεφ” για τα 6 χρόνια από την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, τα άρθρα της οποίας διέπουν τις σχέσεις των δύο χωρών τα τελευταία χρόνια.

ΑΠΟΣΤΟΛΗ

Παναγιώτης Ι. Δρίβας, Σπύρος Σιδέρης

Ή πιο σωστά θα έπρεπε, με παρεκκλίσεις και παραφωνίες, οι οποίες διογκώνονται σε μια περίοδο που σε ολόκληρη την περιοχή των Βαλκανίων (όπως και της Ευρώπης) αυξάνονται ραγδαία τα εθνικιστικά κινήματα και τα ακροδεξιά μορφώματα.

Σε μια Ευρώπη που έδωσε δύο παγκόσμιους πολέμους εκ των οποίων ο πρώτος πυροδοτήθηκε στα Βαλκάνια.

Επικεντρώσαμε το ρεπορτάζ μας σε τρεις τομείς: Το πολιτικό σκέλος που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μετά τις «πολεμικές» δηλώσεις Μίτσκοσκι και Σιλιάνοφσκα, το κοινωνικό σκέλος για την καθημερινότητα και τη ζωή των απλών ανθρώπων συμπεριλαμβανομένου του τουρισμού και τέλος το επιχειρηματικό κομμάτι με το πόσο άλλαξε η οικονομική συνεργασία των δύο λαών μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Μιλήσαμε με πολιτικούς, μελλοντικούς υπουργούς απευθυνθήκαμε στην πρόεδρο της Βόρειας Μακεδονίας κ. Σιλιάνοφσκα, όπως και τον νέο πρωθυπουργό κ. Μίτσκοσκι είχαμε συναντήσεις με συμβούλους, διπλωμάτες, ανθρώπους που γνωρίζουν την τωρινή πολιτική κατάσταση, δημοσιογράφους αλλά και απλούς πολίτες που απλώς θέλουν να δουν τη ζωή τους να βελτιώνεται.

• Η έμπειρη διπλωματική και πολιτική συντάκτρια κ. Slobodanska Jovanovska εκδότρια της ιστοσελίδας Nezavisen(Ανεξάρτητος), είναι απαισιόδοξη για την ευρωπαϊκή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας, η οποία πορεία μοιάζει αλληλένδετη με την ευημερία των πολιτών.

• Ένα άλλο πρόβλημα που διαπιστώνει, αλλά αυτό μένει να φανεί με την ανακοίνωση των προγραμματικών δηλώσεων του νέου κυβερνητικού σχήματος, είναι αν θα τηρηθούν οι προεκλογικές υποσχέσεις στους πολίτες.

Πιάνοντας το νήμα από τη Θεσσαλονίκη

Μετά από ένα σύντομο ταξίδι περίπου 3 ωρών, με βροχή κατά διαστήματα, φθάσαμε στην πρωτεύουσα Σκόπια τη Βόρειας Μακεδονίας, μια πόλη με κάτι περισσότερο από 500.000 κατοίκους.

Το κέντρο της πόλης η πλατεία Μακεδονίας με τα επιβλητικά αγάλματα και τα νεοαναγερθέντα κτίρια, όλα ή σχεδόν όλα επί εποχής Γκρούεφσκι, μάλλον τελικά κρύβουν μια πικρή γεύση για τους κατοίκους.

Με όσους μιλήσαμε, διαπιστώσαμε ότι υπάρχει μια επιφυλακτικότητα, μας μετέφεραν ότι θα προτιμούσαν το μισό δισ. ευρώ που σπαταλήθηκε για να εξυπηρετήσει την ανάγκη των εθνικισμών να χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή του μετρό που θα διευκόλυνε χιλιάδες εργαζόμενους να μετακινούνται πιο εύκολα και πιο γρήγορα…

Ένα άλλο θέμα που καίει είναι διασυνδέσεις πολιτικής και μαφίας. Μας δείχνουν το υπεροπολυτελές και είναι αλήθεια επιβλητικό ξενοδοχείο, στην κατασκευή του οποίου σύμφωνα με δημοσιεύματα στη Βόρεια Μακεδονία είχε εμπλακεί και το όνομα Κοντομηνά.

Αρκετά κτίρια έχουν μείνει γιαπιά. Δεν έφθασαν… τα λεφτά, είπαν.

Και μερικά χρόνια αργότερα αποδεικνύεται αυτό που τότε όλοι έλεγαν. Ένα απίστευτο φαγοπότι της κυβέρνησης Γκρούεφκσι, με επιχειρηματίες σκοτεινών συνδιαλλαγών.

Άλλωστε αρκεί κάποιος να είναι λίγο παρατηρητικός ή να “χτυπήσει” δοκιμαστικά τις κολόνες για να διασπιτώσει ότι τα υλικά όπως λένε όλοι, από τα οποία φτιάχτηκαν τα κτίρια που πλαισιώνουν την κεντρική πλατεία, είναι φθηνιάρικα και αρχίζουν να ξεφτίζουν σε πολλές περιπτώσεις να… διαλύονται κυριολεκτικά.

Το πρότζεκτ “Σκόπια 2014” που “αποδείκνυε” ότι οι κάτοικοι στη Βόρεια Μακεδονία είναι οι απόγονοι του Μεγάλου Αλέξανδρου φαίνεται να καταρρέει βασανιστικά, χωρίς κάποιος να νοιάζεται για την αποκατάσταση του.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΟΤΖΕΚΤ “ΣΚΟΠΙΑ 2014”

• Το πρότζεκτ “Σκόπια 2014” το οποίο ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση Γκρούεφσκι επισήμως το 2010 επιχειρούσε μια ρεβιζιονιστική αφήγηση της μακεδονικής ιστορίας, την οικειοποίηση της Μακεδονικής ταυτότητας, με αδιάκοπη συνέχεια από την αρχαιότητα, τον μεσαίωνα μέχρι σήμερα. Αποτελείται κυρίως από την κατασκευή κολλεγίων, μουσείων και κυβερνητικών κτιρίων, καθώς και από την ανέγερση μνημείων που απεικονίζουν ιστορικά στοιχεία από την αρχαία Μακεδονία.
• Το έργο έχει δεχτεί σφοδρή κριτική, αρχικά για οικοδόμηση εθνικιστικού κιτς. Περιλαμβάνει την κατασκευή, από το 2010 έως το 2014, 136 δομών ως μέρος της κυβερνητικής πολιτικής «αρχαιομακεδονισμού», στην οποία η χώρα επιδιώκει να οικειοποιηθεί προσωπικότητες όπως ο Μέγας Αλέξανδρος και ο Φίλιππος ο Δεύτερος.
• Αρχιτέκτονες παράλληλα με την κριτική στην αισθητική πλευρά θεωρούν ότι τα χρήματα θα μπορούσαν να δαπανηθούν για την κατασκευή σύγχρονων κτιρίων. Έχει επίσης περιγραφεί ότι «φέρνει μιαν άγνωστη ιστορία» στους πολίτες.
• Πρόκαλεσε έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις για το κόστος του, για το οποίο οι εκτιμήσεις το ανεβάζουν στα 500 εκατομμύρια ευρώ και θεωρείται από πολλούς ως σπατάλη πόρων σε μια χώρα με υψηλή ανεργία και φτώχεια.
• Μάλιστα η τότε αξιωματική αντιπολίτευση με μετέπειτα κυβέρνηση Ζάεφ, υποστήριζε ότι τα μνημεία θα μπορούσαν να κοστίζουν έξι έως δέκα φορές λιγότερο από τον προϋπολογισμό.
• Το 2017 ο Ζόραν Ζάεφ έρχεται στην κυβέρνηση και τον Φεβρουάριο του 2018, ανακοίνωσε την αναστολή του έργου, χαρακτηρίζοντας το “ηλίθιο”.

Είναι αλήθεια πάντως ότι η κεντρική πλατεία των Σκοπίων εξαιτίας αυτής της ανάπλασης έχει γίνει η βασική τουριστική ατραξιόν της πρωτεύουσας με το επιβλητικό άγαλμα του “Μακεδόνα Πολεμιστή” -διότι πλέον ο Μέγας Αλέξανδρος εξαφανίστηκε ελέω της Συμφωνίας των Πρεσπών από την επιγραφή- και οι επισκέπτες εντυπωσιάζονται με τον όγκο των αγαλμάτων και των κτιρίων.

Οι τουρίστες που συναντήσαμε -και δεν ήταν λίγα τα γκρουπ- να διασχίζουν την πόλη των Σκοπίων άκουγαν τον ξεναγό τους πολλές φορές με τη ραθυμία των επισκεπτών στη ζέστη του καλοκαιριού και δεν διέφεραν σε τίποτα από τους επισκέπτες σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι συναντήσαμε επισκέπτες και από την Ουκρανία!!!

Κράμα πολιτισμών με εθνικά χαρακτηριστικά. Χριστιανοί ορθόδοξοι και Μουσουλμάνοι. Σλαβομακεδόνες, Αλβανοί, Ρομά συνθέτουν μια κοινωνία με βαλκανικό ταπεραμέντο που φαίνεται να βρίσκεται στο ευρωπαϊκό μεταίχμιο και απλώς αναμένει την κατάλληλη ώθηση.

Η παιδεία που αποπνέει η καθημερινότητα είναι σχεδόν… αναπάντεχα εκθαμβωτική, που μας αναγκάζει σε άνισες συγκρίσεις με τη δική μας κουλτούρα της αθηναϊκής ασφυξίας. Μια πόλη με συνεχόμενες ανάσες δροσιάς (μικρές κατάφυτες πλατείες) μεγάλες λεωφόρους και αξιοζήλευτη οδηγική συμπεριφορά….

Πεζοί και ποδηλάτες ακινητοποιούν αυτόματα τα οχήματα σε διαβάσεις χωρίς σήμανση. Και όταν λέμε αυτόματα, εννοούμε ακαριαία.

Εδώ η προτεραιότητα του πεζού και του ποδηλάτη αποκτά πραγματική υπόσταση και πρακτική εφαρμογή.
Η ΠΟΛΗ αν και απλωμένη ΠΕΡΠΑΤΙΕΤΑΙ…

Το κυβερνητικό Μέγαρο, το φρούριο, μνημεία και αντιπροσωπευτικά κτίρια οθωμανικού πολιτισμού, ο μεγαλεπίβολος ορθόδοξος ναός αφιερωμένος στον Άγιο Κλήμη της Αχρίδας.

ΜΕΡΙΚΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΜΕ ΤΙΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ:

• Ο ναός σχεδιάστηκε από τον Slavko Brezoski, η κατασκευή του ξεκίνησε το 1972 και εγκαινιάστηκε στις 12 Αυγούστου 1990, στην 1150η επέτειο από τη γέννηση του προστάτη της εκκλησίας, του Αγίου Κλήμη της Αχρίδας .
• Είναι τύπου ροτόντας, με διάσταση 36m x 36m, που αποτελείται μόνο από τρούλους και καμάρες, είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά παραδείγματα της πρόσφατης μακεδονικής ιστορίας.
• Κάτω από τον κεντρικό τρούλο υπάρχει αρχιεπισκοπικός θρόνος ύψους 3,5 μ. Οι δύο καρέκλες απέναντί της έχουν ύψος 2 μέτρα η καθεμία και σύμφωνα με τοπικές κατηχήσεις, προορίζονται για τον άρχοντα του κόσμου και την αυτοκράτειρά του.
• Ο κεντρικός τρούλος είναι 650 m². Οι τοιχογραφίες είναι έργα του ακαδημαϊκού ζωγράφου Jovan Petrov και των συνεργατών του.
• Ο Ιησούς Χριστός απεικονίζεται σε επιφάνεια 70 τετραγωνικών μέτρων, με κάθε μάτι να έχει διάμετρο 1,5 μ.
• Μια απόκλιση από την παράδοση είναι ότι οι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης απεικονίζονται να κάθονται αντί να στέκονται.
• Η δεύτερη απόκλιση από την παράδοση είναι τα μεγάλα παράθυρα. Για την αποφυγή μεγάλων ποσοτήτων φωτός, τοποθετείται ένα κρυσταλλικό ακρυλικό μπροστά τους, δημιουργώντας εκπληκτικές ακτίνες χρώματος ανάλογα με τη γωνία με την οποία πέφτει το φως πάνω του.
• Ένα εντυπωσιασκός πολυέλαιος πέντε τόνων που είναι τοποθετημένος κάτω από τον κεντρικό τρούλο φωτίζει τον ναό. Ένας δεύτερος πολυέλαιος, κρέμεται πάνω από τον βωμό της Αγίας Έδρας.
• Το καμπαναριό ύψους 45 μέτρων βρίσκεται στην αυλή, αριστερά (βόρεια) από την κύρια είσοδο. Οι καμπάνες είναι τρεις και η καθεμία ζυγίζει 1000 kg, 500 kg και 300 kg αντίστοιχα.
• Το σιντριβάνι μπροστά από την εκκλησία ήταν δώρο της ισλαμικής θρησκευτικής κοινότητας.

Τελικά όμως όλα “περιστρέφονται” γύρω από την κεντρική πλατεία.

Στην οδό Μακεδονίας, στον πεζόδρομο, βρίσκεται το μνημείο της “Μητέρας Τερέζας”. Γενέτειρά της τα Σκόπια κάτι για το οποίο οι Σκοπιανοί αλλά και όλοι οι κάτοικοι της Βόρειας Μακεδονίας αιθάνονται ιδιαιτέρως περήφανοι.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ:

• Το μνημείο χτίστηκε στην ίδια τη θέση της πάλαι ποτέ Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας της Ιερής Καρδιάς του Ιησού. Τις πρώτες τρεις εβδομάδες, το μνημείο επισκέφθηκαν 12.000 άτομα.
• Η κατασκευή του κόστισε 2 εκατομμυρία ευρώ, εγκαινιάστηκε στις 30 Ιανουαρίου 2009 από τον Νίκολα Γκρούεφσκι και είναι από τα νεότερα ορόσημα αρχιτεκτονικής των Σκοπίων.
• Η καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής Ντίβνα Πέντσιτς αποκάλεσε το κτίριο «ένα αφιέρωμα στην Μητέρα Τερέζα χωρίς διακριτικότητα και γεύση» και «ένα καταθλιπτικό παράδειγμα πολιτικής ανάμειξης».
• Είναι μια μοντέρνα, μεταμορφωμένη εκδοχή του σπιτιού όπου γεννήθηκε η Μητέρα Τερέζας, με πολυλειτουργικό αλλά ιερό χαρακτήρα. Μέσα στο σπίτι σώζεται μέρος των λειψάνων της, τα οποία μεταφέρθηκαν στα Σκόπια με την υποστήριξη της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας των Σκοπίων.
• Υπάρχει ένα μουσείο που περιλαμβάνει ρεαλιστικά γλυπτά της Μητέρας Τερέζας και των μελών της οικογένειάς της.
• Ένα γλυπτό δείχνει τη Μητέρα Τερέζα ως ένα δεκάχρονο παιδί, να κάθεται σε μια πέτρα και να κρατά ένα περιστέρι στα χέρια της. Το σπίτι φιλοξενεί επίσης πολιτιστικά εκθέματα και περιλαμβάνει έκθεση. Αρχιτέκτονας του έργου είναι ο Βάνγκελ Μποζινόφσκι, με βοηθό τον Σλόμπονταν Αρσόφσκι.

Οι τρεις κύριοι δρόμοι που καταλήγουν στην πλατεία είναι η Μακσίμ Γκόρκι, η Ντίμιταρ Βλάχοφ και η Μακεδονίας.
Και όπως κάθε πρωτεύουσα που… σέβεται τον εαυτό της έτσι και τα Σκόπια έχουν την αψίδα τους.

Κατά μήκος του ποταμού Βαρντάρ υπάρχει ένας, ατελείωτος ποδηλατόδορμος που προσφέρεται για βόλτες σε ντόπιους και επισκέπτες. Από την απέναντι πλευρά τα κτίρια Γκρούεφσκι με το αρχαιολογικό Μουσείο το οποίο μετονομάστηκε σε Αρχαιολογικό Μουσείο της Βόρειας Μακεδονίας.

Η κεντρική γαλέρα (έχουν τοποθετηθεί αρκετές στο ποτάμι) χαρακτηρίστηκε από τους «New York Times» ως μέρος της μεγάλης ανοησίας του έργου «Σκόπια 2014».

Ο επιβλητικός ποταμός Βαρντάρ (Αξιός) διασχίζει την πόλη δημιουργώντας ένα φυσικό σύνορο μεταξύ βορρά και νότου.

Στον βορρά κατοικούν ως επί το πλείστον οι βορειομακεδόνες που αποτελούν και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού (58,7% σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2021), ενώ στην άλλη πλευρά του ποταμού στον μουσουλμανικό τομέα ζει κυρίως ο αλβανικός πληθυσμός (22,85%).

Η πέτρινη γέφυρα (υπάρχουν και άλλες γέφυρες νεότερης κατασκευής) ενώνει τις δύο πλευρές του ποταμού, κάτι σαν μια ιστορική σύνδεση πολιτισμών και κουλτούρας. Έχει μήκος 214 μέτρα, πλάτος 6 μέτρα και 12 καμάρες, συνδέει την κεντρική πλατεία με την παλιά πόλη.

Κατασκευάστηκε το 15ο αιώνα και καταστράφηκε πολλές φορές όπως κατά το σεισμό του 1555 από τον οποίο έπαθαν σοβαρές ζημιές τέσσερις από τις κολόνες του. Στη διάρκεια των αιώνων πάνω στη γέφυρα έγιναν πολλές εκτελέσεις όπως η εκτέλεση του επαναστάτη Duke Karposh, βασιλιά του Κουμάνοβο, το 1689. Το 1944 τοποθετήθηκαν στη γέφυρα εκρηκτικά από τους Γερμανούς χωρίς όμως τελικά να προκληθούν ζημιές στη γέφυρα.

Και αν νομίζετε ότι η ανάπλαση Γκρούεφσκι έκλεψε μόνο στοιχεία από τον ελληνικό πολιτισμό, μάλλον η εντύπωση είναι λανθασμένη….

Περνώντας στην αντίπερα όχθη συναντάμε τον… πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τον Φίλιππο το δεύτερο. Στην επιγραφή του αγάλματος μας περιμένει μια έκπληξη.

Το Παλιό Παζάρι στην ανατολική όχθη του ποταμού εκτείνεται από την Πέτρινη Γέφυρα μέχρι το Μπιτ-Παζάρ και από το Φρούριο των Σκοπίων μέχρι τον ποταμό Σεράβα. Είναι μία από τις παλαιότερες και μεγαλύτερες αγορές στα Βαλκάνια τουλάχιστον από τον 12ο αιώνα.

Μικρά μαγαζιά, χειροτεχνήματα, τεϊοποτεία, εστιατόρια, μουσεία, τζαμιά.

Το τουρκικό στοιχείο είναι πολύ έντονο… με την επιρροή της Άγκυρας στις εξελίξεις της χώρας να γίνεται όλο και πιο έντονη,

Το παλιό παζάρι κρύβει την παραδοσιακή άποψη της πόλης, όμως αποκαλύπτει και την σύγχρονη σκέψη με νεοφιλεύθερη πάντως πινελιά…

Κάποιοι λένε ότι σε αυτήν την πλευρά βρίσκεται και ο πραγματικός χαρακτήρας της πόλης, και όσο πιο πολύ αφήνεσαι στην περιπλάνηση στο λαβύρινθο των σοκακιών τόσο κυριαρχεί η ανατολίτικη γοητεία.

Εδώ έχει σχεδόν ασταματήσει ο χρόνος στον περασμένο αιώνα. Χαμηλά κτίρια με τεχνίτες, καταστήματα, κουρεία, καφέ, μπαρ, παλαιοπωλεία….

ΔΥΟ ΛΟΓΙΑ ΑΚΟΜΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΛΙΟ ΠΑΖΑΡΙ

• Το Παλιό Παζάρι είναι δημοφιλής προορισμός για νυχτερινή ζωή. Μάλιστα αποφασίστηκε να παραταθεί το ωράριο σε καταστήματα, καφέ, εστιατόρια και μπαρ λόγω της μεγάλης προσέλευσης.
• Στα εστιατόρια του παζαριού, μαζί με το παραδοσιακό μακεδονικό κρασί και φαγητό, σερβίρονται και πιάτα της οθωμανικής κουζίνας .
• Τα λιθόστρωτα καλντερίμια του παζαριού θυμίζουν έντονα Μοναστηράκι και κρύβουν ιστορίες ενός παρελθόντος που ακόμα και σήμερα έχουν σημάδια σχεδόν σε κάθε γωνιά του.
• Μαγαζιά με σουβενίρ, αντίκες και διάφορα εργαστήρια. Και φυσικά μπαράκια….

Παρά τη φαινομενική ηρεμία, στην κοινωνία των Σκοπίων επικρατεί μια υποβόσκουσα ανησυχία. Όλοι αντιλαμβάνονται ότι η επιστροφή του VMRO κρύβει εθνικιστική στροφή με ευρύτερες επιπτώσεις.

Όσον αφορά στη Συμφωνία των Πρεσπών η ρητορική έχει αλλάξει και όπως μας λέει η δημοσιογράφος Slobodanska Jovanovska, αυτό περιπλέκει τα πράγματα.

Η κοινή Διάσκεψη των Ινστιτούτων Τσίπρα και Ζάεφ, υπό τις νέες εξελίξεις ενέχει μια νέα δυναμική προς την κατεύθυνση της πλήρους υλοποίησης της Συμφωνίας των Πρεσπών και της ανάδειξης των κινδύνων για τις δύο χώρες, αν κινηθούν προς μια διαφορετική πολιτική.

Μια πιθανή αναταραχή ενδεχομένως συμπαρασύρει και την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων.

Ο Marjan Zabrcanec είναι Εθνικός συντονιστής για τα Ανοιχτά Βαλκάνια και τις περιφερειακές πρωτοβουλίες στην κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας, πρώην σύμβουλος στρατηγικής επικοινωνίας των Πρωθυπουργών Ζόραν Ζάεφ και Ντιτμίρ Κοβάτσεφσκι.

Όπως υπογραμμίζει η Συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί παράδειγμα για την περιοχή, για την Ευρώπη και τον κόσμο και προειδοποιεί ότι οποιαδήποτε πισωγύρισμα θα βυθίσει στον φόβο και την αβεβαιότητα…

ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ Zabrcanec:

(Σημείωση: Εκτός από τις επιγραφές στα αγάλματα που έχουν αλλάξει, στον δρόμο της επιστροφής παρατηρούμε ακόμη δύο σημαντικές αλλαγές σε πινακίδες. Καταρχάς το αεροδρόμιο μετονομάστηκε από Αεροδρόμιο Μεγάλου Αλεξάνδρου σε Διεθνές Αεροδρόμιο Σκοπίων, ενώ ο δρόμος που ενώνει τη Βόρεια Μακεδονία με την Ελλάδα από “Αλέξανδρος ο Μακεδών” σε Αυτοκινητόδρομος Φιλίας. Όσον αφορά στην Ελλάδα η εκκρεμότητα με την αλλαγή των πινακίδων παραμένει).

Η μπάλα είναι καθαρά πλέον στο γήπεδο της Βόρειας Μακεδονίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και η Αθήνα δεν έχει τις ευθύνες της για κωλυσιεργίες (μη υπογραφή των τριών μνημονίων).

Όπως συμβαίνει συνήθως στις πολιτικές διενέξεις οι πολίτες βλέπουν τα πράγματα από τη δική τους σκοπιά και μέσα από το πρίσμα της δικής τους εμπειρίας, που αντακλάται στα λόγια αυτού του ανθρώπου που συναντήσαμε και τον ρωτήσαμε ποια είναι η γνώμη του για τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Και πράγματι δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι μετά τους “λεονταρισμούς” των πρώτων ημέρων, προς τέρψιν των ψηφοφόρων του, ο νέος πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας θα βαδίσει τελικά σε ήπια διπλωματικά μονοπάτια.

Το σίγουρο είναι ότι τις επόμενες μέρες θα πρέπει να επιλέξει αν θα βάλει τη χώρα του σε μια ευρωπαϊκή πορεία ή θα κάνει ένα πισωγύρισμα με άγνωστες συνέπειες, καθώς αυτή τη φορά το γεωπολιτικό περιβάλλον δεν επιτρέπει πειραματισμούς.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Αποστολή:

Παναγιώτης Ι. Δρίβας, Σπύρος Σιδέρης

Κείμενο, επιμέλεια

Παναγιώτης Ι. Δρίβας

Μοντάζ, επιμέλεια βίντεο – συνεντεύξεων:

Τρύφωνας Αγαπίου

Σπηκάζ

-Παναγιώτης Ι. Δρίβας, Γεωργία Κριεμπάρδη

Συνεντεύξεις

-Marjan Zabrcanec: Εθνικός συντονιστής για τα Ανοιχτά Βαλκάνια και τις περιφερειακές πρωτοβουλίες στην κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας, πρώην σύμβουλος στρατηγικής επικοινωνίας των Πρωθυπουργών Ζόραν Ζάεφ και Ντιτμίρ Κοβάτσεφσκι.
 
-Slobodanska Jovanovska: Δημοσιογράφος Editor στην ιστοσελίδα Nezavisen, διπλωματική συντάκτης

-Πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας