Ρεπορτάζ libre: Πόσο αλλάζει τα δεδομένα η δήλωση-έκπληξη της Τουρκίας για τα Μάρμαρα-Η ημερομηνία ορόσημο

Επανέρχεται στο προσκήνιο το ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα ύστερα από την παρέμβαση της Τουρκάλας αντιπροσώπου στη Διακυβερνητική Eπιτροπή της Unesco, που έγινε στο Παρίσι. «Δεν είναι σε γνώση μας η ύπαρξη εγγράφου που να νομιμοποιεί αυτήν την αγορά» τόνισε η Ζεϊνέπ Μποζ, φέροντας μπαράζ αντιδράσεων με το βρετανικό μουσείο μέσω εκπροσώπου να σχολιάζει “Αναγνωρίζουμε την έντονη επιθυμία της Ελλάδας να επιστραφούν τα Γλυπτά του Παρθενώνα – Να αναπτύξουμε μια εταιρική σχέση”. Για μία θετική εξέλιξη κάνει λόγο, μιλώντας στο libre, ο Ιωάννης Χουντής ντε Φάμπρι, Σύμβουλος Πολιτικής στη Βουλή των Λόρδων, σημειώνοντας δε πως η στάση της Τουρκίας εξέπληξε τους πάντες ενώ μετά τις εκλογές της 4ης Ιουλίου θα περιμένουμε περισσότερα.

Στην 24η Σύνοδο της Διακυβερνητικής Επιτροπής της Unesco στο Παρίσι, 29 και 30 Μαΐου, όσον αφορά στην επιστροφή πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσης, η Τουρκία αποκάλυψε ότι δεν υπάρχει φιρμάνι, δεν υπάρχει έγγραφο με την σφραγίδα του Σουλτάνου που επιβεβαιώνει την πώληση των Μαρμάρων του Παρθενώνα στον πρέσβη της Μεγάλης Βρετανίας, τον Λόρδο Έλγιν.

Mετά από αυτές τις θετικές για την Ελλάδα εξελίξεις και έναν απρόσμενο σύμμαχο που βρήκε στο πρόσωπο της Τουρκίας, για πρώτη φορά το Βρετανικό Μουσείο δήλωσε επίσημα στην ανταποκρίτρια του ΕΡΤNews στο Λονδίνο, Ευδοξία Λυμπέρη, ότι ασπάζεται την πρόθεση που έχει εκφράσει ο πρόεδρος Τζορτζ Όσμπορν για μία «Σύμπραξη του Παρθενώνα».

Εκπρόσωπος του Βρετανικού Μουσείου δήλωσε:

«Το Βρετανικό Μουσείο αναγνωρίζει την έντονη επιθυμία της Ελλάδας να επιστραφούν τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο Λονδίνο στην Αθήνα. Πρόκειται για ένα ζήτημα με πολύ μακρά ιστορία και κατανοούμε και σεβόμαστε τα έντονα συναισθήματα που προκαλεί αυτή η συζήτηση. Είμαστε πρόθυμοι να αναπτύξουμε μια νέα σχέση με την Ελλάδα – μια «εταιρική σχέση Παρθενώνα» – και να διερευνήσουμε τη δυνατότητα καινοτόμων τρόπων συνεργασίας (με τους Έλληνες φίλους μας,) με την ελπίδα ότι η κατανόηση των Γλυπτών του Παρθενώνα θα εμβαθύνει και θα συνεχίσει να εμπνέει τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Το Βρετανικό Μουσείο φροντίζει τα γλυπτά του Παρθενώνα για πάνω από δύο αιώνες και η βαθιά μας επένδυση στα γλυπτά είναι κάτι που έχουμε κοινό με τους Έλληνες εταίρους μας. Ελπίζουμε ότι μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη νέα σχέση και τις ρεαλιστικές λύσεις που επιδιώκουμε».

Για το κλίμα που επικρατεί στη Βρετανία μετά και από αυτές τις εξελίξεις μιλά στο libre ο Ιωάννης Χουντής ντε Φάμπρι, Σύμβουλος Πολιτικής στη Βουλή των Λόρδων και Υπ. Διδάκτωρ ιστορίας των ιδεών στο πανεπιστήμιο του Aberdeen.

Το ζήτημα όπως είναι λογικό έχει απασχολήσει και τα διεθνή ΜΜΕ.

«Όσον αφορά τον βρετανικό τύπο, από εχθές έχω αλιεύσει 2 με 3 δημοσιεύματα από τις κύριες βρετανικές εφημερίδες, το σημαντικότερο ρεπορτάζ το βρίσκω στη Daily Telegraph, την κεντροδεξιά εφημερίδα, η οποία αναπαραγάγει τις ειδήσεις από την χθεσινή συνεδρίαση δίνοντας βέβαια και την απάντηση του βρετανικού μουσείου, σχετικά με την ιταλική μετάφραση του υπαρκτού ή μη υπαρκτού -δεν γνωρίζουμε- φιρμανιού, το οποίο είχε ο Λόρδος Έλγιν στην κατοχή του. Αυτό συνδέθηκε με τη βρετανική κοινή γνώμη διότι μπορεί ένα τέτοιο ζήτημα εκ των πραγμάτων και δικαιολογημένα να βρίσκεται πάντα πολύ ψηλά στην δημοσιότητα στην Ελλάδα, αλλά στη Βρετανία προφανώς είναι ένα θέμα πολιτιστικής διπλωματίας χαμηλής έντασης και ενδιαφέροντος. Επομένως συνήθως περνάει στα ψιλά γράμματα» θα πει αρχικά.

Σε ερώτησή μας για τη στάση που κρατεί η πλειοψηφία των Βρετανών στο ζήτημα αυτό, ο ίδιος σημειώνει πως «η βρετανική κοινή γνώμη έχει μεταστραφεί τα τελευταία 15 με 20 χρόνια στο ζήτημα αυτό και βοηθάει πως υπάρχει γενικότερα μία τάση παγκοσμίως και στον αγγλοσαξονικό χώρο, η οποία ευνοεί την επιστροφή πολιτιστικών αντικειμένων και άλλων αρχαιοτήτων στις χώρες προέλευσής τους. Το έχουμε δει αυτό για παράδειγμα με τα ιδιαίτερα πολύτιμα αγάλματα Μπενίν, τα οποία επέστρεψε σε αφρικανικές χώρες η Βρετανία πρόσφατα. Επομένως εντάσσονται σε αυτό το πλαίσιο επιστροφής πολιτιστικών αντικειμένων και τα γλυπτά του Παρθενώνα. Οι περισσότεροι βρετανοί δεν έχουν άποψη για το ζήτημα ή δεν έχουν πληροφόρηση. Αυτοί που έχουν θα λέγαμε ότι είναι σε μεγάλο βαθμό σαφώς υπέρ. Σε μεγάλο βαθμό είναι υποστηρικτές του εργατικού κόμματος, το οποίο πρόκειται να έρθει στην κυβέρνηση κατά πάσα πιθανότητα αυτοδύναμα μετά τις εκλογές της 4ης Ιουλίου».

Όσο για την υποστήριξη της Τουρκίας στην Ελλάδα, στο συγκεκριμένο ζήτημα, ο ίδιος εκτιμά πως «η αναφορά της Τουρκίας δεν πρόκειται να δημιουργήσει κάποια ιδιαίτερα νέα δεδομένα. Προφανώς ενισχύει κατά κάποιο τρόπο την επιχειρηματολογία της ελληνικής κυβέρνησης και αποδυναμώνει αυτή του βρετανικό μουσείου αλλά οι εξελίξεις θα έρθουν μετά την 4 Ιουλίου, όταν θα έχουμε τη νέα κυβέρνηση».

«Το εργατικό κόμμα ανεπισήμως διακινεί πως δε θα ενθαρρύνει αλλά ούτε και θα εμποδίσει την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα. Αυτή είναι μία θέση η οποία διαφοροποιείται από την συντηρητική κυβέρνηση που υπάρχει σήμερα, η οποία μέσω και του Σούνακ και του Τζόνσον ήταν αρκετά αντίθετη στο ζήτημα. Επομένως εκτιμώ ότι θα έχουμε μία διμερή διαπραγμάτευση της ελληνικής κυβέρνησης με το βρετανικό μουσείο, το οποίο ήδη χθες ανέφερε πως υπάρχει καλή θέληση από την πλευρά τους να βρεθεί κάποια λύση» υπογραμμίζει και εξηγεί:

«Η λύση η οποία μπορεί να βρεθεί με βάση τη βρετανική νομοθεσία, η οποία δεν επιτρέπει την επιστροφή αλλά μόνο το δανεισμό τμήματος της συλλογής του βρετανικού μουσείου σε τρίτες χώρες και πάντα αν αυτές αποδεχθούν τη νομική κυριότητα εκ μέρους του μουσείου είναι ένας δανεισμός. Νομίζω γι’ αυτό και ο Έλληνας πρωθυπουργός μιλάει συχνά για επανένωση, η οποία ως λέξη δεν σχετίζεται με κάποια οριστική επιστροφή. Δεν αναφέρεται ο όρος επιστροφή πολύ συχνά τα τελευταία χρόνια. Σε κάθε περίπτωση, αναμένουμε να δούμε… Μπορεί να έχουμε μία δημόσια προσφορά εκ μέρους του μουσείου για τον δανεισμό των αρχαιοτήτων, κάτι που μετά αποτελεί ζήτημα της διαχείρισης εκ μέρους ελληνικής κυβέρνησης αν θα τον αποδεχθεί ή όχι, πάντως θα έχει περάσει το μπαλάκι πλέον στην πλευρά της Ελλάδας».

Κλείνοντας, κάνει ακόμα ένα σχόλιο για τη στάση της Τουρκίας που δεν εξέπληξε μόνο την Ελλάδα, όπως φαίνεται.

«Ομολογώ πως και στον βρετανικό τύπο ήρθε ως έκπληξη αυτή η αλλαγή στάσης. Είναι μία αναφορά η οποία δεν έχει ξαναγίνει. Δεν έχουμε πληροφορίες τουλάχιστον σε αυτή την πλευρά της Ευρώπης τι ήταν αυτό που ώθησε την εκπρόσωπο του υπουργείου πολιτισμού της Τουρκίας να προβεί σε μία τέτοια δήλωση. Ίσως να αφορά κάποια εσωτερικά ζητήματα της Τουρκίας ή κάποια ζητήματα διμερών σχέσεων μεταξύ Βρετανίας και Τουρκίας ή ίσως απλά να πρόκειται για την επιστημονική άποψη μίας μεσαίας αξιωματούχου της τουρκικής διπλωματίας».