“Όλα μπορούν να ανατραπούν”-Ο Κ. Φίλης στο libre για τα σενάρια μετά τον θάνατο Ραϊσί
Η Συντακτική ομάδα του Libre
«Ο πρόεδρος Ραΐσι, ο υπουργός Εξωτερικών και όλοι οι επιβάτες του ελικοπτέρου σκοτώθηκαν στη συντριβή». H είδηση αυτή ήρθε να ταράξει και πάλι τα νερά, με τα σενάρια για το αν πράγματι πρόκειται για τυχαίο γεγονός, για δυστύχημα, να δίνουν και να παίρνουν, ενώ ανησυχίες γεννά και το τι συνέπειες θα έχει αυτό το γεγονός στο εσωτερικό του Ιράν αλλά και στις σχέσεις των κρατών, με μία Μέση Ανατολή –να θυμίσουμε- που βράζει. Στο libre o αναλυτής διεθνών θεμάτων κ. Κωνσταντίνος Φίλης, διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων (IGA) και καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος αναλύει τα πιθανά σενάρια γύρω από την υπόθεση και το τι μέλλει γενέσθαι.
Τον θάνατο του προέδρου του Ιράν, Εμπραχίμ Ραϊσί και του υπουργού Εξωτερικών της χώρας, Χουσέιν Αμιραμπντολαχιάν, ανακοίνωσε η κρατική τηλεόραση της χώρας λίγη ώρα μετά τον εντοπισμό των συντριμμιών του ελικοπτέρου στο οποίο επέβαιναν. Το ελικόπτερο συνετρίβη το απόγευμα της Κυριακής. «Ο πρόεδρος Ραΐσι, ο υπουργός Εξωτερικών και όλοι οι επιβάτες του ελικοπτέρου σκοτώθηκαν στη συντριβή», δήλωσε στο Reuters ένας Ιρανός αξιωματούχος που μίλησε υπό καθεστώς ανωνυμίας.
Η είδηση επιβεβαιώθηκε σήμερα και επίσημα. Στο μαυσωλείο του Ιμάμη Ρεζά στην πόλη Μασχάντ όπου είχε γεννηθεί ανακοινώθηκε δημόσια ο θάνατος του προέδρου του Ιράν, Εμπραχίμ Ραϊσί. «Με λύπη μας ανακοινώνουμε ότι ο ηγέτης μας Αγιατολάχ Σαγιέντ Εμπραχίμ Ραϊσί, ο υπηρέτης του Ιμάμη Ρεζά, ο οποίος πριν από τρία χρόνια ανήμερα της γέννησης του Ιμάμη Ρεζά έγινε ο όγδοος πρόεδρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας μαρτύρησε το βράδυ της γέννησης του Ιμάμη Ρεζά» αναφέρθηκε στην ανακοίνωση.
The official announcement of the death of Iranian President Raisi at the shrine of Imam Reza
👉Details — https://t.co/sBySQHQSKn#IranHelicopterCrash #EbrahimRaisi #IranianPresident #HelicopterAccident #EmergencyResponse pic.twitter.com/CFMWHRLT4X
— Daryo | Central Asia & Afghanistan (@DaryoEng) May 20, 2024
Έξω από το τζαμί συγκεντρώθηκαν εκατοντάδες υποστηρικτές της ιρανικής κυβέρνησης οι οποίοι, σύμφωνα με τους New York Times, έκαναν ολονυχτία, ξέσπασαν σε ουρλιαχτά και θρήνους, όταν έγινε η ανακοίνωση του θανάτου. Στο τζαμί, μάλιστα, υψώθηκε μεσίστια μια μαύρη σημαία σε ένδειξη πένθους.
The flag over the Shia shrine named after Imam Reza, in the city of Mashhad in #Iran, was changed to black as a sign of mourning. pic.twitter.com/06PSE3ZfAG
— Emeka Gift Official (@EmekaGift100) May 20, 2024
Οι επιβάτες του ελικοπτέρου, μεταξύ των οποίων ο Εμπραχίμ Ραϊσί, ο Χοσεΐν Αμίρ-Αμπντολαχιάν, ο κυβερνήτης της επαρχίας του Ανατολικού Αζερμπαϊτζάν του Ιράν Μαλέκ Ραχματί και ο Αγιατολάχ Μοχάμαντ Αλί Αλέ Χασέ, εκπρόσωπος του ηγέτη της Ισλαμικής Επανάστασης στην επαρχία του Ανατολικού Αζερμπαϊτζάν, είναι μεταξύ άλλων ανάμεσα στους νεκρούς.
Οι συνέπειες
Η Δύση όπου επικρατεί ανησυχία επιχειρεί να αποκρυπτογραφήσει τις μεσοπρόθεσμες αλλά και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του γεγονότος. Ο Τζο Μπάιντεν συγκάλεσε ήδη μία ολιγομελή, αλλά υψίστου επιπέδου σύσκεψη στον Λευκό Οίκο, σίγουρα όχι απλώς για να ενημερωθεί για το τι έχει συμβεί, αλλά κυρίως για να θέσει σε κόκκινο συναγερμό τους πάντες.
Μιλώντας στο libre o κ. Κωνσταντίνος Φίλης εκτιμά πως πρόκειται για δυστύχημα, τονίζοντας πως τα πάντα μπορεί να αλλάξουν μέσα στις επόμενες ώρες.
«Αυτή τη στιγμή, και το τονίζω, δεν υπάρχει κάτι άλλο που να έχει έστω υπονοηθεί από πλευράς Ιρανών πέρα από το δυστύχημα. Αν τις επόμενες ώρες και μέρες ανακοινωθεί κάτι άλλο, δεν το γνωρίζουμε. Είχα την ανησυχία ότι μπορεί το Ιράν να χρησιμοποιήσει αυτό το γεγονός για να ‘’δείξει’’ το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, αλλά για την ώρα δε φαίνεται κάτι τέτοιο. Η ενημέρωση που έδωσαν για τα αίτια είναι οι κακές καιρικές συνθήκες, ομίχλη και έντονη βροχόπτωση. Βέβαια, στο διαδίκτυο διάφοροι σπεύδουν να χρεώσουν το δυστύχημα σε προθέσεις τρίτων, αλλά για την ώρα δεν υπάρχει από το Ιράν κάποια υπόνοια ότι πρόκειται για δάκτυλο».
«Οι χώρες της περιοχής που είναι σύμμαχοι των αμερικανών εξαρχής προσπάθησαν να δείξουν ότι θέλουν να συνδράμουν στις έρευνες, ήταν άμεση η αντίδραση τους. Οι Αμερικανοί ακόμη δεν έχουν τοποθετηθεί, ούτε το Ισραήλ, παρά μόνο μέσω διαρροών. Άλλες χώρες, όπως η Τουρκία, έστειλαν τα συλλυπητήρια τους» προσθέτει.
Στο άμεσο διάστημα, ο αντιπρόεδρός του Ιράν, Μοχάμαντ Μοχμπέρ, θα αναλάβει τον έλεγχο και θα διεξαχθούν εκλογές εντός 50 ημερών.
«Κάτι ενδιαφέρον είναι ότι ο Ραϊσί θεωρούταν εκ των επικρατέστερων διαδόχων. Ο διάδοχος του Ραΐσι θα είναι πιθανότατα ο εκλεκτός υποψήφιος του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος είναι 88 χρονών, είναι υπέργηρος, και σίγουρα θα είναι εξίσου υπερσυντηρητικός και σκληροπυρηνικός κληρικός. Τώρα τίθεται θέμα γιατί φαίνεται πως ένας άλλος εκ των υποψηφίων ήταν ο γιος του Χαμενεΐ, ο Μοτζταμπά. Οπότε καταλαβαίνετε ότι θα υπάρχουν συνομωσίες και για τα δύο σενάρια, και για το ότι είναι ισραηλινός δάκτυλος πίσω από τον θάνατο, άλλα άλλοι θα πουν ότι είναι εσωτερικό ξεκαθάρισμα» υπογραμμίζει ο κ. Φίλης.
Για τους θρησκευόμενους και συντηρητικούς Ιρανούς, ο θάνατος του Ραϊσί θα αποτελέσει πλήγμα, για άλλους θα είναι ο θάνατος ενός ανθρώπου που είχε αίμα στα χέρια του. «Πολύς κόσμος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πανηγυρίζει» σχολιάζει ο αναλυτής.
Αναλύοντας τις ουσιαστικές και πρακτικές συνέπειες που μπορεί να δούμε, ο κ. Φίλης εξηγεί:
«Ο πρόεδρος στο Ιράν έχει ρόλο κυρίως για τα εσωτερικά ζητήματα. Τα εξωτερικής πολιτικής είναι του ανώτερου θρησκευτικού ηγέτη, αυτός κάνει το κουμάντο. Ο ρόλος του πρόεδρου είναι δευτερεύων. Επομένως δε θεωρώ ότι θα έχουμε ως προς την εξωτερική πολιτική κάτι συνταρακτικό.
Και ως προς τα εσωτερικά του Ιράν, ο Χαμενεΐ κάνει το κουμάντο. Προφανώς δεν είναι καλό για το Ιράν να ξαναέχει εκλογές, υπάρχει αντίδραση και αντίσταση σε αυτό, αλλά πέραν αυτού δε θα δούμε θεαματικές αλλαγές. Εκτός αν δούμε στη θέση του προέδρου κάποιον, που δεν είναι εκλεκτός του Χαμενεΐ. Αλλά πιστεύω ότι θα έχουμε ομαλή διάδοχη στο κομμάτι του πρόεδρου. Τώρα, αν θα είναι ο γιος του Χαμενεΐ, θα υπάρξουν ζητήματα στο εσωτερικό του Ιράν, γιατί δε συνηθίζεται ο θρησκευτικός ηγέτης να περνάει την εξουσία του στο γιο του. Θα υπάρξουν αντιδράσεις, αλλά μπορούν να είναι διαχειρίσιμες».
Κι αν τελικά έρθουμε αντιμέτωποι με το δεύτερο σενάριο, να πρόκειται δηλαδή για εμπλοκή του Ισραήλ και των ΗΠΑ στον θάνατο κι όχι γα δυστύχημα;
«Δεν πιστεύω ότι μπορεί αν αποδειχθεί εμπλοκή ΗΠΑ-Ισραήλ. Αλλά είναι θέμα των Ιρανών εάν θα θελήσουν να εκμεταλλευτούν αυτό που συνέβη και να το χρεώσουν στο Ισραήλ. Οι πρώτες ανακοινώσεις δε δείχνουν κάτι τέτοιο, αλλά όλα τα σενάρια είναι πιθανά. Αν το Ιράν αποφασίσει να προβεί σε μια τέτοια κίνηση, θα έχουμε σοβαρά θέματα, αλλά δεν το βλέπω αυτή τη στιγμή που μιλάμε. Αν το κάνει, το Ισραήλ θα κατηγορείται για δολοφονία εν ενεργεία πρόεδρου. Αυτό είναι παρά πολύ βαρύ και πρέπει κάνεις να έχει αδιάσειστα στοιχειά για να εκτοξεύσει μια τέτοια κατηγορία» τονίζει ο κ. Φίλης.
Ποιος ήταν ο Εμπραχίμ Ραϊσί
Ο 63χρονος Ραΐσι έγινε αναπληρωτής εισαγγελέας στην Τεχεράνη σε ηλικία μόλις 25 ετών. Έπειτα, διετέλεσε εισαγγελέας της Τεχεράνης, και στη συνέχεια διετέλεσε επικεφαλής του Οργανισμού Κρατικών Επιθεωρήσεων και πρώτος αναπληρωτής επικεφαλής του δικαστικού σώματος, προτού διοριστεί γενικός εισαγγελέας του Ιράν το 2014.
Έθεσε υποψηφιότητα για την προεδρία της χώρας για πρώτη φορά το 2017 και ήρθε δεύτερος. Το 2019, ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ τον διόρισε στην ισχυρή θέση του επικεφαλής του δικαστικού σώματος.
Εκλέχθηκε πρόεδρος του Ιράν τον Ιούνιο του 2021,από τον α’ γύρο, στις εκλογές στις οποίες σημειώθηκε η χαμηλότερη συμμετοχή στην ιστορία της Ισλαμικής Δημοκρατίας αλλά είχαμε και απουσία σημαντικών υποψηφίων. Σκιαγραφώντας με λίγα λόγια το προφίλ του Ραΐσι , ο κ. Φίλης σημειώνει τα εξής: Ήταν υπεύθυνος για την καταδίκη πολλών συμπατριωτών του, πολύ συντηρητικός, σκληροπυρηνικός, πολέμιος των Αμερικανών, υπερασπιστής -δήλωνε- των φτωχών και της μάχης κατά της διαφθοράς και διαπλοκής.
SiteDesign