Με πλειοψηφία πέρασε στη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών που αφορά τα κόκκινα δάνεια. Συνολικά ψήφισαν 297 βουλευτές, επί της αρχής του νομοσχεδίου υπέρ ψήφισαν 158, κατά 139.

Με το νομοσχέδιο για το ιδιωτικό χρέος η πρόταση αναδιάρθρωσης του χρέους των ευάλωτων οφειλετών, μέσω εφαρμογής αλγόριθμου θα γίνεται αυτόματα και υποχρεωτικά αποδεκτή από το σύνολο των πιστωτών (τράπεζες και Δημόσιο), ενώ ο οφειλέτης διατηρεί το δικαίωμα να απορρίψει την πρόταση αυτή.

Οι πιστωτές μπορούν να την προσβάλουν στα δικαστήρια, εφόσον διαθέτουν στοιχεία ότι παράμετροι της αίτησης δεν είναι αληθινές. Με υπουργική απόφαση, που θα εκδοθεί αμέσως μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου, βελτιώνεται ο αλγόριθμος για το σύνολο των οφειλετών που έχουν δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση και όχι μόνο τους ευάλωτους. 

Το ύψος της ρυθμιζόμενης οφειλής από δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση θα μειωθεί έως και κατά 28% σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση. Με την ίδια απόφαση το επιτόκιο των ρυθμίσεων θα οριστεί σε 3% σταθερό για 3 έτη.

Επίσης, το νομοσχέδιο σε εφαρμογή κοινοτικής οδηγίας, επιβάλει υποχρεώσεις διαφάνειας από τις εταιρίες διαχείρισης. Ειδικότερα εισάγεται σειρά συγκεκριμένων υποχρεώσεων προς τους servicers για την ενημέρωση, εξυπηρέτηση και σεβασμό των δικαιωμάτων των καταναλωτών, με βάση τις προβλέψεις της Κοινοτικής Οδηγίας 2021/2167, αλλά και πέρα από αυτές. Μεταξύ άλλων, οι servicers υποχρεώνονται να παρέχουν μέσω ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας προσωποποιημένη και αναλυτική ενημέρωση προς τους οφειλέτες, για το ύψος της οφειλής, το ιστορικό των πληρωμών, τις δόσεις, το επιτόκιο της ρύθμισης κ.λπ. 

Ο οφειλέτης θα μπορεί να βλέπει τα στοιχεία αυτά εισερχόμενος με χρήση του κωδικού του σε ειδική εφαρμογή στις ιστοσελίδες των servicers (κατ’ αναλογία με το web banking των τραπεζών). Η εφαρμογή αυτή θα πρέπει να τεθεί σε λειτουργία το αργότερο έως τις 31 Μαρτίου 2024. Οι ποινές για τους παραβάτες περιλαμβάνουν πρόστιμα έως 500.000 ευρώ, υποχρέωση διόρθωσης της παράβασης, μέχρι και ανάκληση της άδειας λειτουργίας.

Παράλληλα,δύο αιτήματα των εταιριών διαχείρισης απαιτήσεων από κόκκινα δάνεια (servicers), ικανοποιεί τροπολογία του υπουργείου Οικονομικών στο νομοσχέδιο για το ιδιωτικό χρέος, με τις οποίες θα μπορούν να πάρουν προκαταβολή 10% από δανειολήπτες που αντιμετωπίζουν πλειστηριασμούς για ένταξή τους σε ρύθμιση, ενώ τους παρέχεται νομιμοποίηση για να προχωρούν σε πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης και πλειστηριασμούς.

Με την τροπολογία για την προκαταβολή 10% οι διαχειριστές των απαιτήσεων, θα επιτυγχάνουν τη δέσμευση του δανειολήπτη στη ρύθμιση ούτως ώστε να κερδίσουν χρόνο και να φέρουν έσοδα μπροστά, ενώ εξασφαλίζουν τη δέσμευση του δανειολήπτη στη ρύθμιση εφόσον θα έχει ήδη προκαταβάλει ένα μεγάλο ποσό εκτός των δόσεων που προβλέπει ο αλγόριθμος. 

Η προκαταβολή αυτή θα ισχύει μόνο για τις περιπτώσεις των δανειοληπτών οι οποίοι αντιμετωπίζουν μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης. Συμπληρώνεται από τη δυνατότητα που δίνεται στις εταιρίες να μπορούν να τις ασκούν. Οι εταιρίες υποστηρίζουν ότι με αυτό τον τρόπο θα αποφευχθούν οι περιπτώσεις με προσχηματική αποδοχή της ρύθμισης από πλευράς δανειοληπτών -καθώς εκκρεμεί πλειστηριασμός – η οποία ακολουθείται από νέα αθέτηση του δανειολήπτη. 

Από την υποχρεωτική προκαταβολή 10% θα εξαιρούνται οι περιπτώσεις ευάλωτων δανειοληπτών που έχουν προσκομίσει τα στοιχεία τα οποία απαιτούνται για να χαρακτηρισtούν ευάλωτοι και τους έχει χορηγηθεί η σχετική βεβαίωση.

Με την τροπολογία επίσης, οι εταιρίες περνούν την ευθύνη για μη αποδοχή της ρύθμισης που προέκυψε από τον αλγόριθμο στο δανειολήπτη, καθώς με τις άλλες διατάξεις του νόμου είναι υποχρεωμένες να αποδεχθούν τη ρύθμιση που αποδέχεται ο δανειολήπτης. Οι εταιρίες υποστηρίζουν ότι με αυτό τον τρόπο οι δανειολήπτες που έχουν πρόθεση απλώς να κερδίσουν χρόνο, δεν θα μπορούν να εντάσσονται σε αυτήν και τελικά να αθετούν τη ρύθμιση στην οποία συμφώνησαν.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, σε «περιπτώσεις οφειλετών στους οποίους έχει κοινοποιηθεί πρόγραμμα πλειστηριασμού, εξαιρουμένων των ευάλωτων οφειλετών για τους οποίους έχει εκδοθεί βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη, αντιπρόταση των χρηματοδοτικών Φορέων δύναται να περιέχει προκαταβολή έως δέκα τοις εκατό (10%), του κεφαλαίου, όπως διαμορφώνεται από πρόταση του υπολογιστικού εργαλείου. Ο πιστωτής αυτός δύναται να εξαιρέσει από χορηγηθείσα αντιπρόταση λήψη προκαταβολής του προηγούμενου εδαφίου να μειώσει εφόσον συνεκτιμήσει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τεκμηριώνουν ιδιαίτερη Οικονομική δυσχέρεια τυχόν κοινωνικά κριτήρια ειδικά προβλήματα υγείας».

Το μέτρο αυτό συμπληρώνεται από άλλο με το οποίο αναγνωρίζεται εξαιρετική νομιμοποίηση του δικαιώματος των εταιριών διαχείρισης απαιτήσεων (servicers), να επισπεύδουν διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης –πλειστηριασμών, έναντι κόκκινων δανείων.

Το θέμα αυτό περιέπλεξε απόφαση περί του αντιθέτου δικαιώματος που εξέδωσε ο Άρειος Πάγος με συνέπεια να ακολουθήσουν και δικαστικές αποφάσεις από άλλα δικαστήρια. Η τροπολογία δίνει τη δυνατότητα στις εταιρίες, «να ασκούν, ως δικαιούχοι διάδικοι ένδικα βοηθήματα, να προβαίνουν σε δικαστικές ενέργειες, για είσπραξη των υπό διαχείριση απαιτήσεων, καθώς και να παρίστανται να συμμετέχουν στις αναφερόμενες διαδικασίες». Καθορίζονται επίσης τα νομιμοποιητικά έγγραφα που απαιτούνται, προκειμένου να νομιμοποιείται η άσκηση των παρεχόμενων δικαιωμάτων από τους διαχειριστές πιστώσεων.