Η τηλεόραση και η πεθερά…

  In memoriam Kissinger

    Γράφει η Φωτεινή Τομαή*

Επειδή πολύ μελάνι χύθηκε για το εάν ο Κίσινγκερ ήταν ή δεν ήταν φιλέλλην: πρώτα απ’ όλα όπως έχω ξαναγράψει προσωπικά, δεν δίνω καμία σημασία στον όρο.

Η αμείλικτη Ιστορία άλλωστε έχει μιλήσει προ πολλού κι έχει αποδείξει πόσο ‘φιλέλληνες’ ήταν (και είναι οι Άγγλοι) από την εποχή του επαναστατικού Αγώνα θησαυρίζοντας από τα δάνεια που εξοφλήσαμε μόλις τη δεκαετία του ’80, οι Γάλλοι που εξαντλούσαν την ανησυχία τους για το υπόδουλο Γένος στην προσπάθειά τους  να εμποδίσουν τους πρώτους να κυριαρχήσουν στη Μεσόγειο, για τους Αυστριακούς και λοιπά γερμανικά φύλα ούτε λόγος, αλλά και για τη Ρωσία που με τον φιλελληνισμό της ήλπιζε να ελέγχει τα Στενά. Δεν είναι αυτό, όμως, το θέμα μας, γιατί και πάλι το έχω επισημάνει σε άρθρα μου, τέτοιος όρος δεν υπάρχει για άλλον λαό στη διεθνή βιβλιογραφία. Άλλωστε, γιατί να μας αγαπούν οι Φράγκοι ; Επειδή είμαστε οι απόγονοι κραταιών ανδρών και η χώρα μας μήτρα του πολιτισμού ; Αφού και αυτό μας το αμφισβήτησαν μετά 400 χρόνια σκλαβιάς. Τι, λοιπόν θέλουμε ; Μα, να μας σέβονται, να μας υπολογίζουν στις αποφάσεις τους, επειδή πολύ απλά μπορούμε να λέμε ΟΧΙ ξανά και ξανά…

      Δεύτερη επισήμανση: ποιος ο λόγος να χωριζόμαστε σε κατηγόρους και υπερασπιστές του αποδημήσαντος, όταν ο ίδιος δεν θα έδινε δεκάρα τι νομίζουμε, ειδικά εμείς. Εξάλλου, γιατί να μετράνε οι δηλώσεις που έκανε για τους «ατίθασους Έλληνες,» έστω και εάν δεν ευσταθούν ; Αρκούν και μόνον οι πράξεις του. Μήπως ξεχάσαμε τη στάση του στο Κυπριακό, ή μήπως πιστέψαμε τις προφάσεις που χρησιμοποίησε για το πόσο απασχολημένος ήταν ο Λευκός Οίκος με το Γουότεργκεϊτ και δεν έδειξε τη δέουσα προσοχή στα γεγονότα που διαδραματίζονταν στην «Κούβα της Μεσογείου», όπως είχε αποκαλέσει τη Μεγαλόνησο ο Τζων Κένεντυ ; Αστεία πράγματα…

     Υπάρχει όμως και κάτι άλλο, ίσως με ακόμα μεγαλύτερο βάρος, εάν κανείς θέλει πραγματικά να μετρήσει σε ποιο βαθμό ήταν κυνικός ο αποδημήσας. Και να διευκρινίσω πως η μαρτυρία προέρχεται  από τις απόρρητες συνομιλίες που απομαγνητοφωνήθηκαν στις αρχές της χιλιετίας,  για τις οποίες ο Κίσινγκερ διαφωνούσε να δοθούν στη δημοσιότητα προβάλλοντας  ισχυρά επιχειρήματα, αλλά τελικά δεν του πέρασε, αφού υπερίσχυσε ο Νόμος Freedom Act, κι ίσως είναι αυτό ένα μάθημα για όσους αμφισβητούν  πόσο ισχυρή είναι η Δημοκρατία στην Αμερική. Επιπλέον, είχαν έλθει σε συμφωνία Πούτιν και Μπους δίνοντας σχετικές οδηγίες ο καθένας στους διευθυντές των Αρχείων τους τι να προσέξουν.

Ελάχιστα κομμάτια παραμένουν απόρρητα από τα 380 έγγραφα και τις τηλεφωνικές συνομιλίες αυτού που ονόμαζαν ‘το κανάλι,’ και που ακόμα και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ άργησε πολύ να μάθει πως λειτουργούσε, εκεί στο ισόγειο του Λευκού Οίκου στην Αίθουσα των Χαρτών πίσω από τους θάμνους του προεδρικού κήπου.  Εβραίος, ο Χένρυ με προέλευση από την Ευρώπη, όταν ερωτήθηκε από τον Νίξον κατά την προετοιμασία του ταξιδιού του στη Μόσχα να το ξανασκεφτούν, επειδή υπήρχαν πληροφορίες ότι ο Μπρέζνιεφ είχε ξεκινήσει νέες διώξεις σε βάρος των Ρωσοεβραίων, ο Κίσινγκερ απάντησε ψύχραιμος  στον έκπληκτο  Αμερικανό Πρόεδρο : «Κύριε Πρόεδρε, τι μας νοιάζει εμάς τι κάνουν σε μερικές χιλιάδες Εβραίων τόσες χιλιάδες μίλια μακριά;»

     Μια απροσδόκητη στάση ανθρωπιάς κράτησε περιέργως απέναντι στον Ντομπρίνιν, τον οποίο κάθε φορά που πήγαινε  στη Μόσχα εξακολουθούσε να τον επισκέπτεται στο σπίτι του, μέχρι που πέθανε το 2010. Θυμόταν μάλιστα, χωρίς να χρειάζεται να το έχει καταγράψει, το τηλέφωνό του: 290 2520 ! Τα πειράγματα μεταξύ τους έδιναν κι έπαιρναν : «Ξέρω τώρα πως με έχεις παγιδεύσει και με καταγράφεις» έλεγαν ο ένας στον άλλον, ακριβώς γιατί γνώριζαν ότι οι δικοί τους ήταν που τους κατέγραφαν.

Στις συνομιλίες τους υπήρχαν και πολλά ανέκδοτα, όπως εκείνο που έκανε τον Μπρέζνιεφ να ξεκαρδιστεί με την ιστορία του σοβιετικού πολίτη που εθεάθη στους δρόμους της Μόσχας να κουβαλάει δύο τηλεοράσεις, μία στο κάθε χέρι, και που όταν ρωτήθηκε γιατί αγόρασε δύο απάντησε πως η μία ήταν για την πεθερά του γιατί  του είχε πει  πως αν της αγόραζε μία…θα πέθαινε!  

Στο μεταξύ, ο κόσμος βυθιζόταν ολοένα και πιο βαθιά στην τρέλα των πυρηνικών εξοπλισμών…

*Φωτεινή Τομαή– πρεσβευτής και ιστορικός