Μανώλης Χριστοδουλάκης: Προς μία συμπεριληπτική πράσινη μετάβαση για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις

Κατά τις προηγούμενες δεκαετίες ήταν κοινός τόπος η ανάπτυξη της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, δηλαδή αυτή της υπεύθυνης επιχειρηματικότητας που αναπτύσσεται σε συναρμογή με τις ανάγκες του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου, επιστρέφοντας πίσω στην κοινότητα ένα μέρος από την κερδοφορία μέσω ειδικών πρωτοβουλιών με κοινωνικό χαρακτήρα.

Του Μανώλη Χριστοδουλάκη, βουλευτής Ανατολικής Αττικής και Υπεύθυνος Κοινοβουλευτικού Τομέα Περιβάλλοντος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ

Τα τελευταία χρόνια με την όξυνση της κλιματικής αλλαγής και της σταδιακής μετατροπής της σε κλιματική κρίση, οι επιχειρήσεις οφείλουν πλέον να είναι και κλιματικά υπεύθυνες, μέσω της στροφής προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης τους, καθώς και της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και της παραγωγής αποβλήτων. Παράλληλα, είναι απαραίτητο να επενδύσουν στην καινοτομία, και να αξιοποιήσουν τη σχέση τους με τους καταναλωτές, ενθαρρύνοντας την υπεύθυνη κατανάλωση.

Η προσέγγιση της σύνδεσης της επιχειρηματικότητας με τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, καθώς και τις πρωτοβουλίες που πρέπει να ληφθούν εκ μέρους της πολιτείας για την άμβλυνση τους, διαφέρει ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης και γίνεται εύκολα κατανοητό ότι το βάρος της πολιτείας πρέπει να πέσει κυρίως στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες και αποτελούν και τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι συνήθως λιγότερο προετοιμασμένες για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της, καθώς διαθέτουν λιγότερους διαθέσιμους πόρους, αλλά και εξαιτίας της λειτουργικής τους δομής (ΙΟΒΕ, 2023).

Οι απειλές, αλλά και οι προκλήσεις που επιφέρει η κλιματική αλλαγή χαρακτηρίζονται και ως υπαρξιακές για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ιδίως μέσω της πρόκλησης ζημιών σε περιουσιακά στοιχεία, τη διατάραξη των αλυσίδων εφοδιασμού και των υποδομών, ενώ σε συνδυασμό με την αύξηση του κόστους συντήρησης και του κόστους των υλικών αυξάνεται και ο κίνδυνος της παύσης των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

• Και ειδικά μετά την ζοφερή εμπειρία των πυρκαγιών και των πλημμυρών του καλοκαιριού η έννοια της ανθεκτικότητας και της οικονομικής βιωσιμότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων προϋποθέτει γενναίες και ολιστικές πρωτοβουλίες που δεν θα αρκούνται μόνο στον πενιχρό πολλές φορές αποζημιωτικό μηχανισμό στο πλαίσιο της κρατικής αρωγής.

Προς αυτή την κατεύθυνση χρειάζονται γενναίες και ουσιαστικές πρωτοβουλίες που δεν θα αρκούνται μόνο στην πρόκληση επικοινωνιακών εντυπώσεων. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, αλλά και την WWF, οι ελληνικές επιχειρήσεις στο σύνολο τους χαρακτηρίζονται από «κενό φιλοδοξίας» στην υλοποίηση των κλιματικών στόχων και προς αυτή την κατεύθυνση η ελληνική πολιτεία οφείλει από την πλευρά της να υιοθετήσει μία δέσμη μέτρων που θα αποσκοπούν στη διαφάνεια της κλιματικής πληροφορίας και θα ενθαρρύνουν την κατάρτιση κλιματικών προϋπολογισμών εκ μέρους των επιχειρήσεων.

Τι πρέπει λοιπόν να γίνει έτσι ώστε να επιτευχθεί η ομαλή μετάβαση και προσαρμογή και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής; Χρήσιμες ιδέες παρέχουν οι κατευθύνσεις της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, με μία σειρά προτάσεων, όπως η προώθηση ενεργητικών και παθητικών πολιτικών που θα εντοπίζονται στην κατάρτιση, τη διαχείριση των καταστροφών, τη χρηματοδότηση και τη συμβουλευτική υποστήριξη, καθώς και την επιδότηση του κόστους μετάβασης και προσαρμογής ορισμένων εκτεθειμένων ή πληττόμενων κλάδων.

Επιπρόσθετα, στην έκθεση της με τίτλο «Διερεύνηση αναδυόμενων τάσεων, πρακτικών και πολιτικών στο πεδίο της πράσινης οικονομίας» που δημοσιεύτηκε για λογαριασμό του ΙΜΕ ΓΣΒΕΕ τον Μάρτιο του 2023, οι ανάγκες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων συνοψίζονται στην γνώση, τη διασύνδεση, το κεφάλαιο και το θεσμικό πλαίσιο και οι προτάσεις πολιτικής συμπυκνώνονται σε τρεις άξονες: α) την ανάπτυξη υποδομών στήριξης, β) την ανάπτυξη του κατάλληλου θεσμικού και νομικού πλαισίου και γ) την παροχή οικονομικής στήριξης.

• Κλείνοντας, βασική αρχή για το ΠΑΣΟΚ είναι ότι η πράσινη μετάβαση πρέπει να είναι δίκαιη και συμπεριληπτική και να μην είναι προνόμιο των λίγων και ισχυρών που έχουν τους πόρους και τα μέσα για να προσαρμοστούν ευκολότερα στην κλιματική αλλαγή.

Η πολιτεία οφείλει να ενεργοποιήσει την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα και να της παρέχει όλη τη διαθέσιμη γκάμα χρηματοδοτικών εργαλείων, διασυνδέοντας την μικρομεσαία επιχείρηση με το Ταμείο Ανάκαμψης. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να ενισχύσει τη διαβουλευτική διάσταση της πράσινης μετάβασης, με την συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, όπως επί παραδείγματι οι ΓΣΕΒΕΕ, τα Επαγγελματικά Επιμελητήρια και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, πετυχαίνοντας με αυτόν τον τρόπο, τόσο την αποκέντρωση του κλιματικού σχεδιασμού, όσο και την ενεργότερη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στην κατάρτιση και υλοποίηση του.

Με καθαρή πλέον την ανάγκη, για μία προσέγγιση ολιστική, βιώσιμη και συμμετοχική, ώστε η επιχειρηματικότητα να τεθεί στο επίκεντρο του σχεδιασμού της πρόληψης και αντιμετώπισης των προκλήσεων που παράγονται καθημερινά μέσα σε ένα περιβάλλον αστάθειας και κλιματικής απειλής. Και είναι ήδη αργά”.