Ανάλυση: Διεργασίες στον ΣΥΡΙΖΑ μετά το σοκ με αναζήτηση νέας στρατηγικής – Οι βασικές αιτίες της συντριπτικής ήττας

Ο Αλέξης Τσίπρας και τα κορυφαία στελέχη αναζητούν τώρα το plan b για να σώσουν την τιμή της Αριστεράς με την ανανέωση και την καθαρή γραμμή για το δεύτερο γύρο να είναι το μεγαλύτερο στοίχημα. Ο ΣΥΡΙΖΑ οδεύει σε δεύτερες κάλπες με ορθάνοιχτο το ζήτημα της διαδοχής.

Σε πρώτο χρόνο το κορυφαίο πολιτικό όργανο του κόμματος το εκτελεστικό γραφείο καλείται να αποτιμήσει το αποτέλεσμα με ψυχραιμία και βαθύ αίσθημα ρεαλισμού.

Το κυριότερο που καλείται τώρα να διαχειριστεί ο Αλέξης Τσίπρας είναι να αποτιμήσει ο ίδιος τις δικές του ευθύνες σε αυτή την τετραετή πορεία στα έδρανα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αναπόφευκτα τα σενάρια διαδοχής έχουν ήδη ανοίξει γεγονός που υπονομεύει την προσπάθεια αναδιάταξης και ανάταξης της ψυχολογίας του ΣΥΡΙΖΑ και των ποσοστών του σε δεύτερο χρόνο.

• Τα κλειδιά τα κρατά ο ίδιος και αν υπήρχαν κυρώσεις στις 6 μονάδες στις 20 η παραίτηση γίνεται απαίτηση ακόμη και από τα αντίπαλα στρατόπεδα.

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που δεν αποκλείουν ο Αλέξης Τσίπρας να θέσει ο ίδιος τον εαυτό του σε διαθεσιμότητα ωστόσο η προσπάθεια που γίνεται από όλους μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ είναι να γίνει μια συλλογική ανάληψη της ευθύνης για τη συντριπτική ήττα.

Σε κάθε περίπτωση οι επόμενες 20 ημέρες θα είναι από τις πλέον δύσκολες για τον Αλέξη Τσίπρα και εν μέσω καλοκαιριού αναπόφευκτα θα ανοίξει η συζήτηση για τη «σκορδαλιά χωρίς σκόρδο».

Τα λάθη της προεκλογικής εκστρατείας

Ήδη εξ αριστερών η κριτική που έγινε από την περίοδο της πανδημίας για το περίφημο «θα λογαριαστούμε μετά» δείχνει να δικαιώνεται σε μεγάλο βαθμό όχι μόνο για το ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης και το βαθμό ελέγχου της κυβέρνησης αλλά κυρίως για την ανάδειξη της  αναβλητικότητας του ίδιου του προέδρου του δεύτερου μεγαλύτερου κόμματος.

Και μόνο την επίσημη προεκλογική περίοδο να εξετάσει κανείς καταλήγει σε βασικά συμπεράσματα για το τι έφτιαξε για αυτή την πρωτοφανή ήττα για κόμμα αξιωματικής αντιπολίτευσης.

–        Στην αρχή ήταν βέβαια το θολό μήνυμα για τις κάλπες με την απλή αναλογική να αποδεικνύεται μια ιδανική αυτοπαγίδευση του Αλέξη Τσίπρα στην ανάγκη συνεργασιών και υπεράσπισης φυσικά της ουσίας του εκλογικού αυτού μοντέλου.

Ακολούθησαν τα αντιφατικά μηνύματα στους πολίτες με την κυβέρνηση ηττημένων αρχικά που εξέπεμπαν διαδοχικά τα στελέχη και στη συνέχεια ήρθε και η ψήφος ανοχής για να ρίξει νερό στο μύλο της αστάθειας και της πιθανότητας ακυβερνησίας της χώρας.

–        Το κερασάκι στην τούρτα σε αυτή την άδοξη υπεράσπιση της απλής αναλογικής και της πίεσης που ήθελε να ασκεί ο Αλέξης Τσίπρας στους εν δυνάμει κυβερνητικούς εταίρους του ήταν οι «δήμητρες» του Γιάνη Βαρουφάκη. Πήρε τρεις ημέρες στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ να κλείσει το θέμα Βαρουφάκη οριστικά ωστόσο η ζημιά είχε ήδη γίνει.

–        Αναβίωσε έτσι ουσιαστικά μεταχρονολογημένα μια συζήτηση που η χώρα μπορεί να έχει οριστικά πίσω αλλά η ψυχολογία των μικρομεσαίων και των ελεύθερων επαγγελματικών άλλαξε 180^ο.

–        Και την ώρα που ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρούσε να δώσει την εικόνα ότι έχει σχέδιο διακυβέρνησης για την πρώτη φορά χωρίς μνημόνια ήρθαν και τα θεωρητικά κείμενα του Τσακαλώτου και των 53 για τα τοπικά νομίσματα με αποτέλεσμα η ατμόσφαιρα να γίνεται ανυπόφορη.

–        Και αν μέχρι εκείνη την ώρα υπήρχε μια ανοχή από τους ψηφοφόρους στη λογική ότι αυτά είναι συνηθισμένα πράγματα στο ΣΥΡΙΖΑ τη χαριστική βολή την έριξε η γκάφα Κατρούγκαλου.

Η υπόνοια για αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών όχι μόνο τελείωσε το όποιο αφήγημα στην καλύτερη στιγμή του Αλέξη Τσίπρα που παραδοσιακά ήταν το τελευταίο 48ωρο πρίν την κάλπη αλλά δημιούργησε και ένα κύμα αντίστροφης πλέον ροής προς τη ΝΔ.  

Στρατηγικά λάθη

Εκτός απο τον εγκλωβισμό στην υπεράσπιση της απλής αναλογικής ως στρατηγικής επιλογής του Αλέξη Τσίπρα για να έρθει μια νέα κουλτούρα διακυβέρνησης στη χώρα στην στρατηγική του εντοπίστηκαν και άλλα στρατηγικής σημασίας λάθη.

–        Η επιμονή του Αλέξη Τσίπρα να δώσει ένα διμέτωπο αγώνα ταυτόχρονα με το μονομέτωπο εναντίον του Κυριάκου Μητσοτάκη του στοίχισε πολύτιμες δυνάμεις και ενίσχυε καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου την υποβόσκουσα ηττοπάθεια του χώρου της κεντροαριστεράς.

Κι ενώ εισέπραττε μόνιμα και εμφατικά τις αρνήσεις του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ εκείνος επιχειρούσε με ένα παλαιάς κοπής λόγο βγαλμένο από τη δεκαετία του 80 και του 90 να περιχαρακώσει ένα εκλογικό ακροατήριο που έχει αφήσει πίσω του λογικές όπως το ΚΚΕ γίνεται δεκανίκι της Δεξιάς.

–        Ακόμη πιο αντιφατική ήταν και η στρατηγική του να ανοίξει μέτωπο με τον Νίκο Ανδρουλάκη για τα συνθήματα του ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου σε μια περίοδο που απευθυνόταν στους 17ρηδες 21χρονους που θα ασκούσαν για πρώτη φορά το εκλογικό του δικαίωμα και αυτή η αντιπαράθεση δεν τους αφορούσε ίσως και καθόλου.

–        Αποκορύφωμα των αλλεπάλληλων λαθών ήταν το άτσαλο και κυνικό άνοιγμα του ίδιου του κ. Τσίπρα στους ψηφοφόρους της ΧΑ. Ήταν η χαριστική βολή για νέους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ ή της γενιάς των 30ρηδων και 40ρηδων που φαίνεται να του γύρισαν την πλάτη.

Νέο αφήγημα

Το 20% που πήρε ο ΣΥΡΙΖΑ λαμβάνοντας το μισό του ποσοστού της ΝΔ δεν αφήνει πολλά περιθώρια για ένα νέο αφήγημα ανατροπής όχι του εκλογικού αποτελέσματος αλλά της βαριάς ήττας.

Η χάραξη νέας στρατηγικής για μια αντεπίθεση στις επόμενες 20 ημέρες είναι σαν το άλμα στο κενό και ιδιαίτερα όταν βγαίνει ένα κόμμα μέσα από διάψευση ενός προεκλογικού κλίματος κατά το οποίο κανείς δεν προέβλεψε αποχή για το ΣΥΡΙΖΑ και αύξηση των ψηφοφόρων της ΝΔ μετά από τέσσερα χρόνια διακυβέρνησης.