Ο Γ. Κρεμλής (σύμβουλος πρωθυπουργού) στο libre: Ανάπτυξη με εθνικό σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία

Οι λεγόμενες «πράσινες επενδύσεις» θα δημιουργήσουν πράσινες θέσεις εργασίες και θα μετεξελίξουν τη Χώρα μας σε πράσινο ενεργειακό κόμβο με πράσινη ενέργεια που θα παράγεται στην Ελλάδα αλλά και θα εισάγεται, τονίζει ο Γιώργος Κρεμλής, σύμβουλος του Πρωθυπουργού για θέματα περιβάλλοντος, ενέργειας, κλίματος και κυκλικής οικονομίας.  

Ο κ. Κρεμλής επισείει τον κίνδυνο η ενεργειακή κρίση της Γερμανίας να οδηγήσει σε αλυσιδωτές αντιδράσεις και η προοπτική περαιτέρω μείωσης του ρωσικού αερίου να επηρεάσει την ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά. 

 Συνέντευξη στον Χρόνη Διαμαντόπουλο 

–Kύριε Κρεμλή, η ενεργειακή κρίση έχει προκαλέσει τεράστια προβλήματα στις οικονομίες της Ευρώπης. Η Ελλάδα πως μπορεί να αντιμετωπίσει αυτή την κρίση ενόψει του χειμώνα; 

Ο χειμώνας προμηνύεται δύσκολος τόσο από πλευράς έντασης καιρικών φαινομένων λόγω κλιματικής κρίσης, όσο και λόγω της ενεργειακής κρίσης από πλευράς προβλημάτων ενεργειακής επάρκειας και αύξησης των τιμών ενέργειας λόγω μεγάλης ζήτησης και μειωμένης προσφοράς και λόγω του καθοριστικού ρόλου του φυσικού αερίου στη διαμόρφωση των τιμών. 

• Η ενεργειακή κρίση της Γερμανίας ενδέχεται να οδηγήσει σε αλυσιδωτές αντιδράσεις και η προοπτική περαιτέρω μείωσης του ρωσικού αερίου θα επηρεάσει την ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά παρά τα μέτρα που έχει εγκρίνει η ΕΕ για αποθήκευση αερίου και για μείωση της κατανάλωσής του.

Η Χώρα μας έχει ενισχύσει τα αποθέματά της με την επέκταση της Ρεβυθούσας με πλωτή δεξαμενή, ενώ προχωρεί και σε έργα αποθήκευσης ενέργειας, παράλληλα με την κατασκευή του FSRU στην Αλεξανδρούπολη. Αξιοποιεί, επίσης όλες τις λιγνιτικές της μονάδες ενώ προχωρεί στην επιτάχυνση της αδειοδότησης των ΑΠΕ και στην επέκταση του δικτύου. 

–Ήδη κάποιες χώρες έχουν λάβει μέτρα, κάνοντας οικονομία στην ενέργεια – π.χ. με έλεγχο στη θερμοκρασία των κλιματιστικών – σε μια προσπάθεια να προετοιμαστούν ενόψει του χειμώνα. Στην Ελλάδα μήπως πρέπει να ξεκινήσει σύντομα κάτι ανάλογο; 

Ήδη εξετάζεται σε εθνικό επίπεδο ένα πλήρες φάσμα μέτρων αυτού του τύπου που θα είναι δεσμευτικά για το δημόσιο τομέα και προαιρετικά για τον ιδιωτικό (θερμοστάτες κλπ.). Θα ανακοινωθούν γύρω στα μέσα Σεπτεμβρίου. 

• Εξάλλου, η ΕΕ ενέκρινε κανονισμό για την καταρχήν εθελοντική μείωση κατά 15% της κατανάλωσης αερίου σε σχέση με το μέσο όρο κατανάλωσής του τα τελευταία πέντε χρόνια, για την περίοδο μεταξύ 1 Αυγούστου 2022 και 31 Μαρτίου 2023.

Τα κράτη μέλη θα επιλέξουν κατά την κρίση τους τα μέτρα για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου, που μπορεί να γίνει δεσμευτικός αν απειληθεί η ενεργειακή ασφάλεια.  Η Ελλάδα πέτυχε στο Συμβούλιο δυο παρεκκλίσεις που τη διευκολύνουν και δίνουν μεγαλύτερη ευελιξία στην επίτευξη του στόχου. Ενός στόχου που είναι ο «στόχος του προσεχούς χειμώνα» για εξασφάλιση των βασικών αναγκών ενέργειας και την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας. 

Η ενεργειακή αποτελεσματικότητα είναι εξάλλου πολύ σημαντική και στο πλαίσιο αυτό η αναθεωρημένη Οδηγία της ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, που αποτελεί μέρος της δέσμης Fit for 55, έχει ως στόχο της τα κτίρια μηδενικών εκπομπών. Ήδη με το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» η Χώρα μας πρωτοπορεί στην εφαρμογή μέτρων αυτού του τύπου. 

–Με τη βιομηχανία της χώρας τι μπορεί να γίνει; Τι είδους μέτρα πρέπει να ληφθούν για να υπάρχει επάρκεια;

Το RepowerEU προϋποθέτει ότι θα πρέπει να επικαιροποιήσουμε το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

Τα μέτρα που προβλέπονται στο RepowerEU είχαν ήδη δρομολογηθεί στη Χώρα μας, είναι όμως σημαντικό  να αναθεωρηθεί η κατανομή κονδυλίων υπέρ του υδρογόνου, της αποθήκευσης αερίου και ενέργειας, της αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα και της προώθησης των συνθετικών καυσίμων που είναι σημαντικά και για τη ναυτιλία μας. 

Είναι επίσης σημαντικό να ενισχυθεί το δίκτυο για την περαιτέρω προώθησης των ΑΠΕ και τη μεταφορά πράσινης ενέργειας στο μέλλον στη Βουλγαρία και Ρουμανία.

Πέρα όμως από την ενεργειακή επάρκεια για τη βιομηχανία είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αναθεωρείται η Οδηγία για τις βιομηχανικές εκπομπές ώστε να μειωθεί το περιβαλλοντικό, ενεργειακό και κλιματικό τους αποτύπωμα πράγμα που θα έχει ως συνέπεια την ανάγκη αναβάθμισης κάποιων βιομηχανικών μονάδων που δεν θα ανταποκρίνονται στα νέα υψηλότερα πρότυπα. 

–Σ’ αυτό το πλαίσιο, τι περιθώρια υπάρχουν για ανάπτυξη της οικονομίας;

Όλα τα παραπάνω αλλά και η οικοκαινοτομία αποτελούν επιλέξιμες πράσινες επενδύσεις – σύμφωνες με τον Κανονισμό για την Ταξινόμηση, Taxonomy – που θα δημιουργήσουν πράσινες θέσεις εργασίες και θα μετεξελίξουν τη Χώρα μας σε πράσινο ενεργειακό κόμβο με πράσινη ενέργεια που θα παράγεται στη Χώρα αλλά και θα εισάγεται και από τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις με την Αίγυπτο και που θα αξιοποιείται τόσο για μεταφορά στην υπόλοιπη ΕΕ όσο και για παραγωγή υδρογόνου.

• Η διεύρυνση του ενεργειακού μας μείγματος και με γεωθερμία αλλά και βιομάζα θα μειώσει προοδευτικά την εξάρτηση μας από τους υδρογονάνθρακες και θα μας επιτρέψει να επιτύχουμε το στόχο της απολιγνιτοποίησης το 2028.

Είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικό να θεσμοθετηθεί και εφαρμοσθεί προοδευτικά το σύστημα του prosumer (producer–consumer) που υποστηρίζεται από το RepowerEU, ώστε οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να γίνουν προοδευτικά και στο μέτρο του δυνατού όχι μόνο αυτοπαραγωγοί, καλύπτοντας τις ανάγκες τους σε ενέργεια, αλλά και να διαθέτουν το πλεόνασμα της ενέργειας τους στο δίκτυο ή σε όμορους καταναλωτές, χρησιμοποιώντας για το σκοπό αυτόν συστήματα ψηφιακής οικονομίας. 

–Τι επενδύσεις μπορούν να γίνουν και σε ποιο ύψος μπορούν να φτάνουν;

Τόσο το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όσο και το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης αλλά και ο Αναπτυξιακός Νόμος και το ΕΣΠΑ προβλέπουν σημαντικά κονδύλια για την ενεργειακή μετάβαση και την κλιματική ουδετερότητα.

Η αξιοποίηση τους πρέπει να γίνει τόσο στο πλαίσιο του βραχυπρόθεσμου σχεδίου αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης όσο και του μακροπρόθεσμου που προϋποθέτει και επικαιροποίηση του ΕΣΕΚ, ώστε η Χώρα μας να αποκτήσει ενεργειακή αυτονομία, ασφάλεια και να απεξαρτηθεί προοδευτικά από το λιγνίτη και τους υδρογονάνθρακες.

Η Χώρα μας αλλά και η γεωγραφική της θέση έχουν όλες τις προϋποθέσεις για τα παραπάνω αλλά και για έργα στο πλαίσιο της Ευρωμεσογειακής Συνεργασίας που θα είναι πανευρωπαϊκής εμβέλειας ως έργα κοινού ενδιαφέροντος – PCIs – και που θα μεταφέρουν μέσω Ελλάδος στην ΕΕ πράσινη ηλεκτρική ενέργεια και μελλοντικά αέριο και υδρογόνο. Έργα που θα χρηματοδοτηθούν από το RepowerEU και από το CEF. 

–Να είμαστε αισιόδοξοι; 

Το όραμα υπάρχει καθώς και το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο, τόσο σε ευρωπαϊκό και ακόμη περισσότερο σε εθνικό  επίπεδο, που θα προωθήσει τις κατάλληλες επενδύσεις στην Ανατολική Μεσόγειο: EastMed – του οποίου η σημασία ενισχύεται λόγω των πρόσφατων σημαντικών ευρημάτων αερίου στο οικόπεδο 6 της Κύπρου – EuroAsia, GREGY, GAP, παράλληλα με τους πλούσιους ευρωενωσιακούς πόρους που θα καταστήσουν τα projects αυτά bankable και το έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον που έχει ήδη εκδηλωθεί.

Εξάλλου το ολιστικό εθνικό σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία – το νέο οικονομικό μοντέλο που προωθεί η ΕΕ «εντός των τειχών» αλλά και παγκόσμια – και η πλήρης εφαρμογή του, σύμφωνα με τον οδικό χάρτη που προβλέπει, θα συμβάλει τα μέγιστα στην αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, στη μετάλλαξη των προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης και στην ομαλή ενεργειακή μετάβαση.