Ο καθηγητής Ν. Μαραβέγιας μιλά στο libre για την προτεραιότητα σύνδεσης της ανάπτυξης του τουρισμού με την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα

«Η ανάπτυξη του αγροτικού τομέα στη σημερινή εποχή προϋποθέτει πάνω από όλα εκπαίδευση και  κατάρτιση των αγροτών μας και συμβουλευτική στήριξή τους, παράλληλα με την ανανέωση του ανθρώπινου δυναμικού», τονίζει στη συνέντευξη που παραχώρησε στο libre ο Ναπολέων Μαραβέγιας καθηγητής «Μακροοικονομικής Ανάλυσης και Ευρωπαϊκής Οικονομικής Ολοκλήρωσης» στο ΕΚΠΑ. 

Μιλά για την ανάπτυξη που μπορεί να έρθει μέσω νέων επενδύσεις, ευφυούς επιχειρηματικότητας, νέων τεχνολογιών και ανθρώπινου δυναμικού με στροφή  προς την τεχνική εκπαίδευση. 

Συνέντευξη στον Χρόνη Διαμαντόπουλο 

–Κύριε Καθηγητά, η οικονομία της Ελλάδας μετά από πολλά χρόνια κρίσης βρίσκεται αντιμέτωπη με συνήθη προβλήματα. Η ανάπτυξή της βασίζεται στον τουρισμό ενώ συνεχίζει να εισάγει βασικά προϊόντα του πρωτογενή τομέα, με την γεωργία και την κτηνοτροφία να υποχωρούν στο ΑΕΠ. Τι συνέβη και δεν μάθαμε από όσα συνέβησαν από το 2009 και μετά;

Η χώρα μας τα τελευταία χρόνια μετά τη λαίλαπα της οικονομικής κρίσης προσπαθεί να αντιμετωπίσει τα «συνήθη» προβλήματά της, καθώς συνεχίζει να έχει ισχνή παραγωγική βάση στη μεταποίηση και να εξαρτάται κυρίως από τον τουρισμό και γενικότερα τις υπηρεσίες. 

Ωστόσο, στη συγκεκριμένη συγκυρία της ενεργειακής κρίσης το μειονέκτημα αυτό γίνεται πλεονέκτημα καθώς δεν χρειάζεται μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου, όπως χρειάζονται οι αναπτυγμένες βιομηχανικές χώρες της βόρειας Ευρώπης. Επιπλέον, τη φετινή χρονιά ο τουρισμός φαίνεται να εξελίσσεται σε μια «χρυσοφόρα» πηγή εισοδημάτων για τις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές της χώρας μας και γενικότερα για την ελληνική οικονομία.

• Βεβαίως, η αύξηση του τουριστικού ρεύματος θα ήταν περισσότερο επωφελής για τη χώρα μας, αν η τουριστική ανάπτυξη συνδέονταν με την αγροτική ανάπτυξη, ώστε να περιορισθούν οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων για να «τραφούν» οι ξένοι τουρίστες. 

Είναι γεγονός ωστόσο ότι της πανδημίας, η μειωμένη εγχώρια ζήτηση τροφίμων οδήγησε σε εξαγωγές και σε μείωση των εισαγωγών τους με αποτέλεσμα την ισοσκέλιση του αγροτικού εμπορικού ισοζυγίου μας για πρώτη φορά το 2020-2021. Όμως, η οικονομική ανάπτυξη το 2022 και η αύξηση του τουρισμού έφερε και πάλι τα ίδια προβλήματα. Έτσι, η στενή σύνδεση της ανάπτυξης του τουρισμού με την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα σε κάθε περιοχή της χώρας μας, όπως ήδη αναφέρθηκε, πρέπει να  αποτελέσει άμεση προτεραιότητα της οικονομικής στρατηγικής της χώρας.

–Τι πρέπει να γίνει για να αναπτυχθεί ο πρωτογενής τομέας στην Ελλάδα;

Η ανάπτυξη του αγροτικού τομέα στη σημερινή εποχή προϋποθέτει πάνω από όλα εκπαίδευση και  κατάρτιση των αγροτών μας και συμβουλευτική στήριξή τους, παράλληλα με την ανανέωση του ανθρώπινου δυναμικού. 

Μόνο έτσι, οι αγρότες μας θα είναι σε θέση να συνεργασθούν και να αναπτύξουν την παραγωγή τους με σύγχρονες μεθόδους φιλικές στο περιβάλλον χρησιμοποιώντας την ψηφιακή τεχνολογία για περισσότερη παραγωγή με λιγότερες βιομηχανικές εισροές, χαμηλότερο κόστος και αυξημένη παραγωγικότητα, όπως εξάλλου συνιστά και ενισχύει η  Κοινή Αγροτική Πολιτική της Ε.Ε.

–Η Ευρώπη με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία αντιμετωπίζει την απειλή της οικονομικής κρίσης. Μπορεί η Ελλάδα να ανταπεξέλθει στις πιέσεις που θα ασκηθούν τον χειμώνα που έρχεται λόγω της ενεργειακής κρίσης;

Όπως ήδη αναφέρθηκε, η Ελλάδα δεν διαθέτει μεγάλη βιομηχανική παραγωγή και συνεπώς δεν χρειάζεται μεγάλες ποσότητες ενέργειας, όπως οι βόρειες βιομηχανικές χώρες της Ευρώπης, με πρώτη τη Γερμανία. Επιπλέον, έχει ήπιο κλίμα, έχει άμεση πρόσβαση στα λιμάνια της, πλοίων με υγροποιημένο αέριο, ενώ διαθέτει απεριόριστες δυνατότητες ανάπτυξης των  Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) με άφθονο ήλιο και αέρα.

• Είναι παράδοξο, αλλά πραγματικό γεγονός, ότι η χώρα μας και άλλες μεσογειακές ευρωπαϊκές χώρες δεν θα αντιμετωπίσουν τόσο σοβαρά προβλήματα έλλειψης καυσίμων όσο οι βορειότερες ευρωπαϊκές χώρες.

 Για το ζήτημα των υψηλών τιμών της ενέργειας, γίνεται μεγάλη προσπάθεια να αντιμετωπισθεί με δημοσιονομικά μέσα (επιδοτήσεις στους καταναλωτές, ιδιώτες και επιχειρήσεις). Ευτυχώς η σημερινή τουριστική ανάπτυξη αυξάνει τα δημόσια έσοδα και αφήνει περιθώρια στην κυβέρνηση να αντιμετωπίσει την έκτακτη κατάσταση με περισσότερο γενναιόδωρο τρόπο.

 -Το κόστος παραγωγής και των μεταφορών διεθνώς έχει αυξηθεί. Αυτό δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει υπέρ της Ελλάδος, ώστε να δημιουργηθούν στη χώρα μας εργοστάσια και μονάδες παραγωγής που δημιουργούν θέσεις εργασίας;

Είναι αλήθεια ότι η αύξηση του κόστους μεταφοράς λειτουργεί υπέρ της αποπαγκοσμιοποίησης και υπέρ της ανάπτυξης της εθνικής παραγωγής  σε κάθε χώρα. Βέβαια, αυτή η εξέλιξη αποτελεί μόνο μια προϋπόθεση ανάπτυξης βιομηχανικής παραγωγής στην Ελλάδα.

• Χρειάζονται και άλλες προϋποθέσεις όπως νέες επενδύσεις, ευφυής επιχειρηματικότητα, νέα τεχνολογία, κατάλληλο, ανθρώπινο δυναμικό με στροφή  προς την τεχνική εκπαίδευση και βέβαια πολιτική σταθερότητα και κατάλληλη οικονομική πολιτική.

Σήμερα στη χώρα μας αρκετές από αυτές τις προϋποθέσεις πληρούνται και συνεπώς αναμένεται σχετική άνθιση τέτοιων δραστηριοτήτων. Ήδη, πραγματοποιούνται επενδύσεις (εγχώριες και ξένες) όχι μόνο στον τουρισμό αλλά και σε άλλους τομείς, όπως στην ενέργεια και την ψηφιοποίηση με την ενίσχυση του Ταμείου Ανάκαμψης.